Ekran, mikroçipler, kablolar ve pilin de dahil olduğu parçalarını göstermek için açılan bir cep telefonu.

Telefonunuzun içini açarsanız böyle parçalar görürsünüz.

Telefonunuzu çalıştıran mineraller şöyle: Pil nikel, lityum ve kobalt içeriyor.

Bu mineraller elektrikli araçlarımıza, evlerimize ve ofislerimize enerji sağlamak ve 2030 net sıfır emisyon hedeflerine ulaşmak için son derece mühim.

Kablo, anakart, pil ve kasası öne çıkarılmış bir telefon.

Nikel telefonun diğer parçalarında da bulunur. Telefonların yanı sıra tıbbi cihazlar dahil pek çok üründe yer alır.

Telefonun pili renklendirilmiş.

Lityum akıl sağlığı sorunlarının tedavisinde, bir "ruh halini dengeleyici" ilaç olarak kullanılıyor.

Telefonun pili renklendirilmiş.

Kobalt çoğunlukla yeniden şarj edilebilir pillerde ve kuyumculukta kullanılıyor.

Neden pillere odaklandık? Çünkü bu üç mineral, ülkelerin iklim değişikliğiyle mücadelesinde kritik bir öneme sahip.

Kritik minerallere talebin büyük kısmı, elektrikli araçlarda yer alan pillerden kaynaklanıyor.

Uluslararası Enerji Ajansı'na (UEA) göre 2020'de dünyada satılan her 25 otomobilden biri elektrikliydi. Bu yıl her beş otomobilden birinin elektrikli olması bekleniyor.

UEA'ya göre elektrikli araçlar yeşil enerjiyle şarj edildiği zaman, fosil yakıtlarla çalışan araçlara göre en az dört kat daha az kirletici oluyor.

Güneş panelleri, elektrikli araçlar ve rüzgar türbinleri gibi yeşil teknolojilerin hepsi kritik minerallere ihtiyaç duyuyor.

Önümüzdeki 20 yılda elektrikli araç ve enerji depolama sektörleri katlanarak büyüyecek, bu yüzden bu minerallere çok ihtiyacımız var.

Telefonunuzun çalışmasını sağlayan madenlere bir bakalım.

Net sıfır hedefleri talebi nasıl değiştirecek? (Net sıfır, atmosfere yeni sera gazı salmamak anlamına geliyor.)

Bu maden, ihtiyaç duyduğumuz minerallerin miktarını temsil ediyor (gerçek oranlarında değil).

Geçen yıl dünya genelinde kullandığımız nikel miktarı bu kadardı: 3200 kiloton (bu 3,2 milyon arabanın ağırlığına eşit).

2030'a kadar net sıfır hedefine ulaşabilmek için 5700 kiloton nikele ihtiyaç duyacağız.

Fakat mevcut tahminlere göre nikel arzı 4140 kilotonda kalacak. Bu 2030'da net sıfıra ulaşmak için gereken miktarın epey altında.

Bir de lityum ve kobaltı inceleyelim.

Lityum: 2022'deki talep, 146 KT; 2030'a kadar net sıfır emisyon, 702 KT; 2030'da beklenen arz, 420 KT.

Küresel ısınmayı 1,5 dereceyle sınırlandırmak istiyorsak 2030'a kadar lityum arzını artırmamız gerekiyor.

Kobalt: 2022'deki talep, 200 KT; 2030'a kadar net sıfır emisyon, 346 KT; 2030'da beklenen arz, 314 KT.

Küresel ısınmayı 1,5 dereceyle sınırlandırmak istiyorsak 2030'a kadar kobalt arzını artırmamız gerekiyor.

Bu madenlerin dünyanın hangi bölgelerinden çıkarıldığını inceleyelim.

2022'de Endonezya, Filipinler ve Rusya dünyadaki nikel üretiminin üçte ikisini gerçekleştirdi.

Avustralya, Şili ve Çin küresel lityum arzının yüzde 82'sini sağladı.

Demokratik Kongo Cumhuriyeti, Avustralya ve Endonezya küresel kobalt madenciliğinin yüzde 82'sini yaptı.

Demokratik Kongo, kobalt: %74; Endonezya, nikel %49; Avustralya, lityum %47

Kritik madenlerin çıkarılması birkaç ülkenin elinde toplanmış bir iş. Bu madenleri en çok çıkaran ülkeler şöyle:

Bu madenler hangi ülkelerde işleniyor?

Madenlerin işlenmesiyse madenlerin çıkarılmasına kıyasla daha az ülkenin elinde toplanmış durumda.

Çin, kobalt %74, lityum %65; Endonezya, nikel %43.

Lityum ve kobaltın çoğu Çin'de, nikelin çoğuysa Endonezya'da işleniyor.

Çin, kobalt %75, lityum %65, nikel %17.

Çin, modern teknolojilerin ihtiyaç duyduğu nadir toprak elementlerinin yüzde 90'ını işliyor.

Şili'de bir lityum madeninde çalışan bir makina

Şili'de bir lityum madeni

Bu madenleri çıkarmanın önündeki en büyük engeller nedir?

Bir maden tesisini kurmak 15 yıl, hatta daha uzun süre alabilir. Oysa 2030'a yedi yıldan az kaldı.

Demokratik Kongo'da, derin yoksulluk koşullarında bir kobalt madeninde çalışan bir kadın

Demokratik Kongo'da bir kobalt madeni

Yeni bir rezerv bulunduğunda ilk başta o bölgede, onu çıkarmak için gereken yol gibi altyapılar olmayabilir.

Yeni madenler güvensiz olabilir ve onların adil bir şekilde çıkarılması için bölge halkıyla görüşmeler yapılması gerekebilir.

Yıllar geçtikçe pillerin geri dönüştürülmesi de gerekecek.

Bilim insanları çoğu elektrikli aracın pilinin 20 yıl içinde yenilenmesi gerekeceğini düşünüyor.

Birmingham Üniversitesi'nden araştırmacılar, günümüzde pillerin içindeki malzemelerin yarısından azının dönüştürülebildiğini söylüyor.

Fakat 20 yıl içinde bu oranın yüzde 80'e çıkabileceğini ekliyorlar.