Michoro imewezeshwa

BBC 100 Women 2023: Ni nani aliye kwenye orodha mwaka huu?

21 Novemba mwaka 2023
Swahili

BBC imefichua orodha yake ya wanawake 100 wenye ushawishi kutoka kote ulimwenguni kwa mwaka 2023.

Miongoni mwao ni mwanasheria wa haki za binadamu Amal Clooney,mwanasoka aliyeshinda tuzo ya Ballon d'Or Aitana Bonmatí, Mke wa Rais wa zamani wa Marekani Michelle Obama, mtaalamu wa teknolojia ya akili mnemba (AI) , Timnit Gebru, msanii wa kike Gloria Steinem, nyota wa Hollywood, America Ferrera na mfanyabiashara wa urembo Huda Kattan.

Katika mwaka ambapo joto kali, moto wa nyika, mafuriko na majanga mengine ya asili yamekuwa yakitawala vichwa vya habari, orodha hiyo pia inaangazia wanawake ambao wamekuwa wakifanya kazi kusaidia jamii zao kukabiliana na mabadiliko ya tabianchi na kuchukua hatua kushughulikia athari zake.

Miongoni mwa Wanawake 100 wa BBC, tunawataja waanzilishi 28 walio mstari wa mbele kupambana na mabadiliko ya tabia nchi, kabla ya Mkutano wa Umoja wa Mataifa wa Mabadiliko ya Tabianchi, COP28.

Majina yameorodheshwa bila mpangilio maalumu

Pata maelezo zaidi kuhusu wanawake 100 kwa kuchagua eneo unalotaka

Wanawake walio mstari wa mbele kupambana na madiliko ya tabianchi

Utamaduni na Elimu

Burudani na Michezo

Siasa na Utetezi

Sayansi, Afya na Teknolojia

Utamaduni na Elimu

Hosai Ahmadzai, Afghanistan

Mtangazji wa runinga

Wakati Taliban walipochukua udhibiti wa Afghanistan mnamo Agosti 2021, Hosai Ahmadzai alikuwa mmoja wa watangazaji wachache wa habari wa kike kuendeleza utangazaji nchini humo.

Anaendelea na kazi yake katika runinga ya Shamshad licha ya wasiwasi wa usalama na upinzani wa kijamii dhidi ya wanawake katika vyombo vya habari.

Tangu wakati huo amewahoji maafisa wengi wa Taliban, lakini anabanwa katika kile anachoweza kuwauliza na hawezi kuhoji mienendo yao.

Ahmadzai ana historia ya sheria na sayansi ya siasa na amekuwa akifanya kazi katika vyombo vya habari kwa miaka saba. Anaangazia elimu ya wasichana, ambayo imewekewa vikwazo vikali na Taliban.

Chile Kumari Burman, Uingereza

Msanii

Akifanya kazi katika sanaa tofauti, zikijumuisha uchapaji, kuchora, uchoraji, usakinishaji na filamu, Chila Kumari Burman hutumia kazi yake kujadili masuala kama vile uwakilishi, jinsia na utambulisho wa kitamaduni.

Mwaka huu, msanii huyo ameona kazi yake ikioneshwa katika Blackpool Illuminations, tamasha la taa ambalo limekuwa likifanyika nchini Uingereza tangu 1879. Lollies in Love With Light ni ufungaji wa technicolor na gari la kuuza Ice cream likiwa katikati yake, ikiwa na msukumo wa biashara ya barafu ambayo wazazi wake walikuwa wakiendesha.

Mnamo 2020, Burman alifanya usakinishaji Kukumbuka Ulimwengu Mpya ilio Jasiri uliopamba uso wa Tate Briteni akielezea hadithi za Kihindi, tamaduni maarufu na uwezeshaji wa wanawake.

Mwaka uliopita alituzwa tuzo ya MBE

Paulina Chiziane, Msumbiji

Mwandishi

Akiwa na kitabu chake cha kwanza wa miaka ya 1990, Ballad of Love in the Wind, Paulina Chiziane alikua mwanamke wa kwanza kuchapisha riwaya nchini Msumbiji.

Akiwa amekulia nje kidogo ya mji mkuu wa Msumbiji, Maputo, Chiziane alijifunza Kireno katika shule ya Kikatoliki. Alisoma lugha katika Chuo Kikuu cha Eduardo Mondlane, lakini hakuhitimu.

Kazi yake imetafsiriwa katika lugha mbalimbali, ikiwa ni pamoja na Kiingereza, Kijerumani na Kihispania. Akiwa na kitabu The First Wife: A Tale of Polygamy, alishinda Tuzo ya ndani ya José Craveirinha.

Hivi karibunu zaidi alishinda Tuzo ya Camões, inayozingatiwa kuwa tuzo ya uandishi ya kifahari zaidi katika Kireno.

Susanne Etti, Australia

Mtaalamu wa utalii endelevu

Mmoja wa wanasayansi wachache wa hali ya hewa katika sekta ya usafiri na utalii, Susanne Etti ana shauku ya kuongoza sekta hiyo kuelekea mustakabali endelevu zaidi.

Kazi yake kama meneja wa athari za kimazingira duniani katika Intrepid Travel, biashara ya usafiri ya kikundi kidogo, imesababisha kampuni kuwa waendeshaji watalii wa kwanza na iliyothibitishwa kisayansi ya kupunguza kaboni.

Etti ametoa mwongozo wa chanzo huria kwa biashara za usafiri zinazotaka kusimamisha gari na ni sehemu muhimu ya Matangazo ya Utalii, jumuiya ya hiari ya mashirika 400 ya usafiri, makampuni na wataalamu ambao wametangaza dharura ya hali ya hewa.

Leo tunaona biashara nyingi zaidi zinazotambua umuhimu wa hatua za hali ya mabadiliko ya tabia ya nchi kwa kuweka malengo makubwa ya kupunguza athari za mazingira, kuwekeza katika nishati mbadala na kujitolea kwa malengo ya muda mrefu ya kupunguza uzalishaji.

Susanne Etti

Jannatul Ferdous, Bangladesh

Aliyenusurika kuungua

Baada ya kunusurika kwenye ajali iliyounguza 60% ya mwili wake, Jannatul Ferdous ameendelea kuwa mtayarishaji filamu, mwandishi na mwanaharakati wa ulemavu.

Yeye ndiye mwanzilishi wa Voice & Views, shirika la haki za binadamu ambalo linapigania haki za wanawake ambao wamenusurika kuungua moto.

Anajulikana kama Ivy kwa marafiki na familia yake, ametengeneza filamu fupi tano na kuchapisha riwaya tatu, akitumia simulizi yake kuongeza ufahamu kuhusu watu wanaoishi na ulemavu.

Ferdous amesoma sana na mafanikio yake ya kitaaluma ni pamoja na shahada ya uzamili katika Fasihi ya Kiingereza na shahada ya Stadi ya Maendeleo.

Lizia Fertz, Italia

Mwanamitindo na mshawishi

Sio watu wengi wenye umri wa miaka 93 wanaoweza kusema kuwa wana zaidi ya wafuasi 235,000 kwenye Instagram, lakini kwa mwanamke huyu mkongwe mwenye ushawishi zaidi wa mwili nchini Italia, huo ni mwanzo tu.

Licia Fertz aliishi katika nyakati za Vita vya Pili vya Dunia, alivumilia kifo cha binti yake wa miaka 28 na kuona mumewe akifa.

Lakini mjukuu wake alipomfungulia akaunti ya Instagram ili kumchangamsha, kutokana na mavazi yake ya rangi na tabasamu la kung'aa vilimfanya kuwa nyota wa mitandao ya kijamii papo hapo.

Ameandika wasifu wake na kupigwa picha akiwa utupu katika jalada la jarida la Rolling Stone akiwa na umri wa miaka 89.

Yeye ni mwanaharakati wa kupinga umri, ufeministi na LGBTQ+, anayekuza uchanya wa mwili na jinsi tunavyochukulia miili inayozeeka pamoja na wazee.

Vee Kativhu, Zimbabwe/Uingereza

Mtayarishaji wa maudhui na MwanaYouTube

Kuanzia kuchanganua masomo yake na kazi ya muda katika McDonald's hadi kupata digrii kutoka vyuo vikuu vya Oxford na Harvard, safari ya kimasomo ya Vee (Varaidzo) Kativhu imekuwa msukumo kwa maelfu ya watu kote ulimwenguni.

Akiwa chuo kikuu, alianzisha chaneli ya YouTube ili kuonesha uzoefu wake kama mwanafunzi kutoka hali ya chini ya kiuchumi na kijamii, na kutoa vidokezo na nyenzo za kusoma kwa wengine kama yeye.

Tangu wakati huo, Kativhu ameanzisha jukwaa la Empowered by Vee, jukwaa ambalo lina lengo la kufanya elimu ya juu ipatikane zaidi kwa wanafunzi wasioungwa mkono au wenye uwakilishi mdogo kote ulimwenguni.

Ameandika kitabu cha kujisaidia kwa vitendo kwa vijana na kwa sasa anasoma shahada ya uzamivu katika masuala ya Uongozi wa Elimu.

Huda Kattan, Marekani

Mwanzilishi wa biasahara ya urembo

Mzaliwa wa Marekani kwa wahamiaji wa Iraq, Huda Kattan alikulia Oklahoma na aliepuka kazi ya kitamaduni ya ushirika ili kufuata mapenzi yake ya maisha yote katika urembo.

Baada ya kujiandikisha katika shule ya kifahari ya mafunzo ya urembo huko Los Angeles, alijipatia wateja walio watu mashuhuri wa orodha ya juu ikijumuisha familia kadhaa za kifalme kote Mashariki ya Kati.

Tangu wakati huo amekuwa chapa ya urembo inayofuatwa zaidi kwenye Instagram na wafuasi zaidi ya milioni 50.

Kattan alianzisha chapa yake ya vipodozi, Huda Beauty, mnamo 2013 kwa kuzindua bidhaa ya kope bandia. Leo, biashara yake ya dola bilioni moja inajumuisha zaidi ya bidhaa 140 za urembo, zinazouzwa katika maduka zaidi ya 1,500 ulimwenguni.

Sophia Kianni, Marekani

Mwanafunzi na mfanyabiashara wa mtandaoni

Baada ya kuzungumza na jamii nchini Iran, mjasiriamali wa masuala ya kijamii Sophia Kianni aligundua kwamba kulikuwa na taarifa chache za kuaminika kuhusu mabadiliko ya tabianchi katika lugha yao, kwa hiyo alianza kutafsiri nyenzo katika Kiajemi.

Hili lilienea hivi karibuni na kuwa mradi mpana zaidi alipoanzisha Climate Cardinals, kikundi cha kimataifa kinachoongozwa na vijana, ambacho kinalenga kutafsiri taarifa za mabailiko ya tabianchi katika kila lugha ili kuwafikia wale wasiozungumza Kiingereza.

Sasa ina wanafunzi 10,000 wanaojitolea katika nchi 80. Wametafsiri maneno milioni moja ya nyenzo za hali ya tabianchi katika lugha 100

Lengo la Kianni ni kusaidia kuvunja vizuizi vya lugha kupitia uhamishaji wa maarifa ya kisayansi ulimwenguni.

Wanaharakati wachanga wameunda na kukuza mitandao ya hatua za hali ya hewa duniani, kuhamasisha mamilioni ya watu kuandamana, kuendesha maelfu ya malalamiko dhidi ya mabaki ya mafuta, na kuchangisha mamilioni ya dola kufadhili mipango ya hali ya tabianchi. Changamoto za ulimwengu ni kubwa sana kwetu kujiweka wenyewe kulingana na umri au uzoefu.

Sophia Kianni

Marijeta Mojasevic, Montenegro

Mwanaharakati wa haki za ulemavu

Baada ya kunusurika viboko viwili alipokuwa katika shule ya upili, maisha ya Marijeta Mojasevic yalibadilika sana.

Akiwa na uzoefu wa athari za kimwili na kisaikolojia, nyingi ambazo bado anaishi nazo hadi leo, Mojasevic sasa anafanya kazi kama mshauri wa vijana na mwanaharakati wa haki za ulemavu.

Anatumia sauti yake kupinga mitazamo na tabia dhidi ya watu wenye matatizo ya neva.

Alibuni warsha zinazoitwa Maisha na Ulemavu, ambapo anatumia uzoefu wake mwenyewe kusaidia kupinga ubaguzi.

Yeye ni balozi wa OneNeurology, mpango ambao unalenga kufanya hali ya neva kuwa kipaumbele cha afya ya umma duniani.

Natalia, Tajikistan

Mshauri wa masuala ya nishati ya kijani

Wanawake wanaoishi katika maeneo ya mbali ya Tajikistan mara nyingi wanatatizika kupata vyanzo vya nishati kama vile umeme au kuni. Mratibu wa mradi wa hisani wa mazingira Natalia Idrisova anatafuta suluhu za kimazingira kwa tatizo hili la nishati na kuwaelimisha wanawake kuhusu maliasili na teknolojia na nyenzo zinazotumia nishati.

Kando na mafunzo, taasisi yake hutoa nyenzo za kutunza nishati, kama solar kwa ajili ya jikoni, sufuria za mvuke, kuwaokoa wanawake, na kuunga mkono usawa wa jinsia kwa njia rafiki ya masuala ya hali ya hewa nyumbani.

Sasa Idrisova anafundisha jamii jinsi mabadiliko ya tabia nchi yanavyoathiri haswa watu wenye ulemavu na kutafuta njia za kuhakikisha sauti hizi zinasikika katika mijadala ya kisiasa.

Matukio makubwa sana ulimwenguni pote yanatupa onyo la mwisho kwamba watu hawawezi kutenganishwa na asili. Hatuwezi kutumia mazingira kwa uzembe bila madhara makubwa kutokea.

Natalia

Sarah Ott, Marekani

Mwalimu wa shule

Akiwa ametoka katika jimbo la Florida nchini Marekani baada ya shambulio la Septemba kumi na moja , mwalimu wa shule Sarah Ott anasema hakuwa na ufahamu wowote

Licha ya kufunzwa kuhusu sayansi , kwa muda hakuwa na hakika kwamba mabadiliko ya tabianchi yalikuwa yakifanyika

Kukiri kwamba alikuwa na makosa ilikuwa mara ya kwanza kaika kutafuta ukweli.Safari yake imemsaidia kuwa balozi wa mabadiliko ya tabianchi katika kituo cha kitaifa cha elimu ya sayansi

Na sasa akiwa anaishi katika jimbo la Georgia, yeye hutumia mabadiliko ya tabianchi kufunza sayansi ya maungo kwa wanafunzi wake na kutoa hamasa kuhusu masuala ya mazingira katika jamii yake

Licha ya kwamba mabadiliko ya tabianchi ni ''hali ya kuzuia kila mahala'', hatuwezi kufanya peke yetu . Uanaharakati ni kama bustani, Ni msimu. hupumzika, heshimu msimu uliopo

Sarah Ott

Jetsunma Tenzin Palmo, India

Bhikṣuṇī, mtawa wa Budha

Mzaliwa wa Uingereza katika miaka ya 1940, Jetsunma Tenzin Palmo aliingia Ubudha alipokuwa kijana.

Akiwa na umri wa miaka 20 alisafiri hadi India na akawa mmoja wa Wamagharibi wa kwanza kutawazwa kuwa mtawa wa Kibudha wa Tibet.

Anajulikana sana kwa kukaa miaka 12 katika pango la mbali huko Himalaya, tatu kati ya zile zilizo katika mafungo madhubuti ya kutafakari. Mnamo 2008, alipewa jina la nadra la Jetsunma, ambalo linamaanisha Mwalimu Mtukufu.

Lala Pasquinelli, Argentina

Msanii

Wanawake Ambao Hawakuwa Kwenye jalada la Jarida ni taasisi ya brainchild ya msanii Lala Pasquinelli, iliyoanzishwa mnamo 2015 ili kuhoji dhana potofu za urembo na uwakilishi wa wanawake kwenye vyombo vya habari na tamaduni maarufu.

Mradi huu ni kutokana na kampeni maarufu zinazowaalika wanawake kutathmini upya yanayozunguka miili yao, ikiwa ni pamoja na masuala kama vile kuzeeka na lishe. Wito wao wa hivi karibuni wa #HermanaSoltaLaPanza (Dada, acha kufyonza tumbo lako) uliangazia hadithi za kweli za watu wa maumbo na ukubwa mbalimbali.

Wakili, mshairi, anayejihusisha na mapenzi ya jinsi moja na mwanaharakati wa haki za wanawake, Pasquinelli anafanya kazi ya kuondoa maadili ya urembo wa kike yanayofanana ambayo anasema ni "ya kitabaka, ya kijinsia na ya kibaguzi" na kuchochea zaidi usawa wa kijinsia.

Matcha Phorn-in, Thailand

Mwanaharakati wa haki za kiasili na LGBTQ

Akiishi Thailand kwenye mpaka na Myanmar, eneo ambalo limepata athari za mabadiliko ya tabia nchi na migogoro, Matcha Phorn-in ameelekeza kazi yake katika masuala ya haki za walio wachache.

Alianzisha Mradi wa Maendeleo wa Sangsan Anakot Yawachon, shirika ambalo linalenga kuelimisha na kuwawezesha maelfu ya wanawake wa kiasili wasio na utaifa na wasio na ardhi, wasichana na wanachama vijana wa jumuiya ya LGBTQ+.

Kama mwanamke, mwanaharakati anayejihusisha na mapezi ya jinsia moja, Matcha Phorn-in ana nafasi kubwa katika harakati za kukomesha unyanyasaji wa kijinsia katika eneo hilo, huku pia akitetea haki za ardhi na haki ya hali ya hewa kwa watu waliohamishwa na waliokataliwa.

Hakuwezi kuwa na masuluhisho ya hali ya hewa endelevu bila ushiriki wa maana na sauti kutoka kwa jamii asilia, LGBTQIA+, wanawake na wasichana.

Matcha Phorn-in

Carolina Diaz Pimentel, Peru

Mwandishi wa habari

Hatimaye alipogunduliwa kuwa na hali ya autism katika miaka yake ya mwisho ya 20, Carolina Díaz Pimentel alijipikia keki ili kusherehekea ukweli kwamba alikuwa mgonjwa wa neva.

Sasa katika miaka yake ya 30 na ''akijivunia kuwa na autism'' anafanya kazi kama mwandishi wa habari aliyebobea katika masuala ya neurodivergence na afya ya akili.

Díaz pia anafanya kazi kukomesha unyanyapaa ambao watu wenye ulemavu wa kisaikolojia mara nyingi hukumbana nao. Yeye ndiye mwanzilishi wa miradi kadhaa au mashirika ambayo huongeza ufahamu wa aina mbalimbali za neva: Mas Que Bipolar (Zaidi ya bipolar), Muungano wa Neurodivergent wa Peru na Proyecto Atípico (Mradi Atypical).

Yeye ni mfadhili wa Kituo cha Pulitzer, na msomi wa Rosalynn Carter.

Arati Kumar - Rao, India

Mpiga Picha

Akifanya kazi kusini mwa bara Asia, Mpiga picha huru ,mwandishi na Mtafiti wa Kitaifa wa Kijiografia Arati Kumar-Rao anaandika mabadiliko ya mazingira yanayosababishwa na mabadiliko ya tabianchi.

Anasimulia jinsi uharibifu mkubwa wa maji ya ardhini, uharibifu wa makazi na ununuzi wa ardhi kwa kujenga viwanda unavyoharibu bayoanuwai na kupunguza ardhi ya kawaida, ukiondoa mamilioni ya watu na kusukuma spishi mbalimbali kuelekea kutoweka.

Kumar-Rao amezunguka bara dogo la India kwa zaidi ya muongo mmoja, na hadithi zake zinaonyesha jinsi uharibifu wa mazingira unavyoathiri maisha na viumbe hai.

Kitabu chake, Marginlands: India's Landscapes on the Brink, kinajumuisha uzoefu wa wale wanaoishi katika mazingira hatari zaidi nchini India

Msingi wa mgogoro huu ni upotezaji wa kusikitisha wa uhusiano wetu wa kimsingi na ardhi, maji na hewa. Ni muhimu kwamba turudishe uhusiano huu.

Arati Kumar - Rao

Shairbu Sagynbaeva, Kyrgyzstan

Mwanzilishi mwenza wa duka la ushonaji la For Life

Baada ya miaka mitatu ya matibabu ya kina ya saratani ya hatua ya nne na kujitahidi kulipia dawa zake, Shairbu Sagynbaeva sasa yuko katika hali ya msamaha wa gharama za matibabu.

Pamoja na wagonjwa wengine wanne wa saratani katika msamaha wa gharama za matibabu, alianzisha duka la ushonaji la For Life, ambapo wanatengeneza na kuuza mifuko kwa kutumia mapambo ya kitaifa, na kuchangia faida zote kusaidia matibabu ya saratani.

Kufikia sasa, wamechangisha zaidi ya $33,000 (£26,500) kwa wanawake 34 wanaohitaji usaidizi wa kifedha ili kufidia gharama zao za matibabu.

Sagynbaeva pia alitambua kuwa kulikuwa na haja ya kusaidia wagonjwa wanaoishi mbali na kituo cha matibabu hivyo alisaidia kuanzisha bweni lililo karibu lisilo la faida ambapo wangeweza kukaa.

Daria Serenko, Urusi

Mshairi

Mwandishi na mwanaharakati wa kisiasa Daria Serenko ni mmoja wa waratibu wengi wa upinzani dhidi ya Vita vya Wanawake - harakati dhidi ya uvamizi wa Urusi nchini Ukraine.

Kwa miaka tisa iliyopita amekuwa akiandika kuhusu unyanyasaji wa kijinsia nchini Urusi, na ameandika vitabu viwili vya masuala ya wanawake na vinavyopinga vita.

Serenko pia ndiye muundaji wa mpango wa sanaa wa Quiet Pickett, ambamo yeye huvaa mabango yaliyoandikwa ujumbe wa kuwashirikisha watu kuhusu masuala mahususi.

Wiki mbili kabla ya Urusi kuanza uvamizi wake kamili wa Ukraine, Serenko alikamatwa na mamlaka, akishutumiwa kueneza ujumbe wa "itikadi kali". Mara tu baada ya yeye kuhamia Georgia na sasa ameteuliwa kuwa "wakala wa kigeni" na mamlaka ya Urusi.

Kera Sherwood-O'Regan, New Zealand

Mtetezi wa haki za asili na ulemavu

Kutoka jamii ya wachache ya Kāi Tahu, Mtaalamu wa masuala ya hali ya hewa, Sherwood-O'Regan anatoka Te Waipounamu, Kisiwa cha Kusini cha New Zealand.

Yeye ndiye mwanzilishi mwenza wa Activate, wakala wa athari za kijamii aliyebobea katika haki katika masuala ya hali ya hewa na mabadiliko ya kijamii.

Shughuli zake zinatokana na mbinu za Wamaori kuhusu ardhi na mababu, ambazo hadi hivi karibuni zilipuuzwa na mazungumzo kuhusu hali ya hewa.

Sherwood-O'Regan amejenga uhusiano na mawaziri, maafisa na jumuiya pana zaidi za kiraia ili kuangazia athari za mabadiliko ya tabia nchi kwa jamii yake, huku akitetea utambuzi zaidi wa haki za watu wa kiasili na watu wenye ulemavu katika mazungumzo kuhusu hali ya hewa.

Tunakataa mtindo wa uondoaji, tunachukua nafasi, tunaongoza na jamii na inafanya kazi. Nadhani watu wengi sasa wanatambua kuwa utambuzi wa uhuru wa kiasili ndio suluhisho la mzozo wa hali ya hewa.

Kera Sherwood-O'Regan

Sagarika Sriram, Umoja wa falme za Kiarabu

Mwalimu na mshauri wa hali ya hewa

Kijana Sagarika Sriram anapigania kufanya elimu ya hali ya hewa kuwa ya lazima shuleni.

Kwa kutumia ujuzi wake wa kuweka misimbo, alianzisha jukwaa la mtandaoni la Kids4abetterworld, lililoundwa ili kusaidia kusomesha watoto kote duniani na kuwasaidia katika miradi endelevu katika jumii zao.

Anaunga mkono hili kupitia kuandaa warsha za mazingira za mtandaoni na nje ya mtandao, akiwafundisha watoto jinsi wanavyoweza kuwa na matokeo chanya katika mabadiliko ya tabianchi.

Mbali na kufikia kiwango cha juu huko Dubai, katika masomo yake ya sekondari, Sriram ni sehemu ya timu ya washauri wa watoto wa Kamati ya Umoja wa Mataifa ya Haki za Mtoto, ambapo anatetea haki za mazingira.

Sio wakati wa tahadhari lakini wa kuchukua hatua, kwa hivyo kila mtoto ameelimishwa kuishi kwa uendelevu na kufanya mabadiliko ya kimfumo tunayohitaji kuona katika ulimwengu wetu.

Sagarika Sriram

Clara Elizabeth Ugarte, Mexico

Mwendesha lori

Dereva wa lori Clara Elizabeth Fragoso Ugarte amejitolea miaka 17 ya maisha yake kwa tasnia inayotawaliwa na wanaume, akisafiri umbali mrefu Mexico kwenye baadhi ya barabara hatari zaidi nchini humo.

Mwenye asili ya Durango, Fragoso Ugarte aliolewa akiwa na umri wa miaka 17 na ni mama wa watoto wanne na mwenye wajukuu saba.

"Trailera", kama waendeshaji lori wanawake wanavyoitwa, hutumia maisha yake barabarani kupeleka bidhaa kote Mexico na Marekani.

Yeye pia husaidia kutoa mafunzo kwa madereva wachanga na analenga kuhamasisha wanawake wengine kujiunga na tasnia ili kufikia usawa wa kijinsia katika biashara ya mizigo mizito.

Oksana Zabuzhko, Ukraine

Mwandishi

Mwandishi wa kazi zaidi ya 20, ikiwa ni pamoja na za kufikirika, mashairi na simulizi zisizofikirika, Oksana Zabuzhko anachukuliwa kuwa mmoja wa waandishi wakubwa na wasomi wa Ukraine.

Kimataifa, anajulikana kwa kazi kama vile Ukranian Sex, na The Museum of Abandoned Secrets.

Alihitimu kutoka idara ya Falsafa ya Chuo Kikuu cha Shevchenko cha Kyiv na Shahada ya Uzamivu katika Falsafa ya Sanaa.

Vitabu vyake vimetafsiriwa katika lugha 20, na kumshindia tuzo nyingi za kitaifa na kimataifa, ikiwa ni pamoja na Tuzo ya Fasihi ya Ulaya ya Kati ya Angelus, Tuzo ya Kitaifa ya Shevchenko na Ukraine na Tuzo ya Kitaifa ya heshima, National Order of Legion of Honour.

Jess jepper, Uingereza

Mwanzilishi wa tamaduni na elimu ya tabianchi

Mgahawa wa tabianchi unaongozwa na jamii ambapo watu huja Pamoja kunywa, kuzungumza na kufanyia kazi masuala ya tabianchi. Mgahawa wa kwanza ulizinduliwa na Jess pepper 2015 katika Kijiji cha Uskochi cha Birnam, Perthshire.

Kwasasa anaongoza jamii nynegine kuanzisha migahawa kama hiyo , iliounganishwa Pamoja na mtandao

Wanaozuru katika migahawa hii wanasema kwamba ni maeneo salama ambapo wanaweza kuzungumzia kuhusu hofu zao na wasiwasi kuhusu mgogoro wa tabianchi

Pepper anashikilia idadi ya majukumu ya uongozi ndani ya nyanja ya tabianchi, ni mshirika wa heshima wa Jumuiya ya Kijiografia ya Ufalme wa Uskochi na mwanachama wa Jumuiya ya Kifalme ya Sanaa.

Hatua za hali ya tabianchi na mabadiliko chanya yanatokea katika jamii, mara nyingi yakiongozwa na wanawake na watoto. Kuona jinsi miunganisho inavyohimiza na kuarifu mabadiliko, kujenga uthabiti huku ikiunda fursa ya kisiasa kwa mabadiliko zaidi, kunanipa matumaini.

Jess jepper

Louise Mabulo, Ufilipino

Mkulima na Mjasiriamali

Mnamo 2016, Kimbunga Nock-Ten kilikumba sehemu za Camarines Sur, Ufilipino, na kuharibu asilimia 80 ya ardhi ya kilimo.

Louise Mabulo alikaidi uharibifu huo kwa kuanzisha Mradi wa Cacao wakati wa matokeo. Shirika linalenga kuleta mapinduzi katika mifumo ya chakula cha kienyeji kupitia kilimo mseto endelevu.

Mabulo anawawezesha wakulima, kusambaratisha mifumo ya chakula haribifu, na kutetea uchumi wa kijani unaoongozwa na vijijini, na kurudisha udhibiti mikononi mwa wale wanaolima ardhi.

Anashauri sera ya tabianchi ya kimataifa, ambapo anakuza hadithi na maarifa ya vijijini. Alitambuliwa na Mpango wa Mazingira wa Umoja wa Mataifa kama Bingwa Kijana wa Dunia.

Ninapata matumaini kwa kujua kwamba harakati kote ulimwenguni zinajengwa na watu kama mimi, kusimamia mandhari ya kijani, ambayo huunganisha jamii, ambapo chakula chetu ni endelevu na kinaweza kupatikana, ambapo uchumi wetu ni wa mzunguko, na unaendeshwa na haki, kanuni za usawa.

Louise Mabulo

Burudani na Michezo

Zandile Ndlovu , Afrika Kusini

Kocha wa kupiga mbizi

Kama mwalimu wa kwanza wa kike mweusi wa kupiga mbizi nchini Afrika Kusini, Zandile Ndhlovu anataka kuwawezesha watu tofauti kwenda baharini

Alianzisha wakfu wa The Black Mermaid Foundation, ambao unawawezesha vijana na jumii kwenda baharini, kwa matumaini ya kusaidia vikundi vipya kutumia nafasi hizi kwa burudani, taaluma na michezo.

Ndhlovu ni mgunduzi, msimuliaji wa hadithi na mtengenezaji wa filamu. Anatumia ujuzi huu kusaidia kuunda kizazi kipya cha Walinzi wa Baharini - watu wanaojifunza kuhusu uchafuzi wa bahari, kupanda kwa kina cha bahari na kushiriki katika ulinzi wa mazingira yao.

Kufikiria juu ya idadi ya sauti za vijana , kusimamia na kuleta mabadiliko katika jamii kunanipatia matumaini wakati tunapozingatia mgogoro wa hali ya hewa

Zandile Ndlovu

Aitana , Uhispania

Mcheza mpira wa miguu

Mzaliwa wa Catalonia, kiungo wa kati Aitana Bonmatí alishinda ligi ya Uhispania na Ligi ya Mabingwa akiwa na klabu yake ya Barcelona mwaka huu.

Lakini ilikuwa wakati wa Kombe la Dunia ambapo alikua nyota wa kimataifa: alikuwa muhimu kwa ushindi wa Uhispania, akifunga mabao matatu na akatajwa mchezaji bora wa mashindano hayo. Akiwa na umri wa miaka 25, alishinda tuzo ya Ballon d'Or na kutawazwa mchezaji bora wa Uefa wa mwaka.

Bila kuogopa kutumia sauti yake ndani na nje ya uwanja, Bonmatí anazungumzia usawa katika soka kwa wanawake.

Ushindi wa Kombe la Dunia wa nchi yake uligubikwa na mkanganyiko wa rais wa shirikisho la soka la Uhispania Luis Rubiales kumbusu midomoni mchezaji, Jenni Hermoso, Bonmatí alitumia hotuba yake ya kukubali Uefa kuonyesha kumuunga mkono mchezaji mwenzake na wanawake wengine wanaokabiliwa na changamoto kama hizo. .

Andreza, Brazil

Msimamizi na meneja wa kitamaduni

Akitafuta kuleta uzoefu wa kuhudhuria kongamano la vitabu vya vikaragosi kwa watu wanaoishi katika vitongoji maskini zaidi viungani mwa Sao Paulo, Andreza Delgado alisaidia kuanzisha PerifaCon.

Tukio lisilo na kiingilio linaangazia waandishi wa vikaragosi, wasanii na wachangiaji wengine kutoka vitongoji duni vya Brazil, ambao kwa kawaida hawazingatiwi kama watumiaji au watayarishi wa kitamaduni.

Pamoja na vitabu vya michoro, michezo ya video, matamasha na vipengele vingine vya "utamaduni wa geek", PerifaCon ya tatu ilifanyika mwaka wa 2023, na zaidi ya watu 15,000 walihudhuria.

Akitumia majukwaa yake kama MwanaYouTube na podikasti, Delgado amekuwa akiongea kuhusu demokrasia ya kufikia utamaduni nchini Brazil, akilenga hasa kazi ya wasanii weusi.

Antinisca Cenci, Italia

Mcheza na farasi

Wakati Antinisca Cenci alipoanza kupanda farasi akiwa na umri wa miaka 30, hakutarajia kwamba miaka 10 baadaye angekuwa akisafiri na timu inayocheza na kuruka juu ya farasi.

Kutoka La Fenice, kaskazini mwa Italia, hakuwa na maisha rahisi. Mama yake aliambiwa Cenci "hataweza kupona homa" baada ya kupata matatizo wakati wa kuzaliwa.

Cenci alianza kucheza mbio kama sehemu ya mpango ulioanzishwa na kituo cha ANFFAS cha ndani (Chama cha Kitaifa cha Familia na Watu Wenye Ulemavu cha Italia) na timu ya wapanda farasi ya La Fenice.

Sasa anafanya mazoezi na mchezaji bingwa wa dunia Anna Cavallaro na mkufunzi Nelson Vidoni.

Desak Made Rita Kusuma Dewi, Indonesia

Akiwa katika shule ya msingi huko Bali, Desak Made Rita Kusuma Dewi alialikwa kupanda ukuta, hatua iliomfanya kupenda shindano la kupanda ukuta kwa kasi .

Alipata mafanikio ya mapema katika mashindano ya vijana, lakini "malkia wa kupanda miamba ya Indonesia" amepanda urefu mkubwa mwaka huu, na kushinda dhahabu katika mashindano ya kupanda kwa kasi ya wanawake ya Dunia IFSC 2023 akiweka muda wa rekodi wa sekunde 6.49.

Jambo hili lilimpa tikiti ya kushiriki mashindano ya Olimpiki ya Paris 2024, ambapo kupanda kwa kasi kutaonekana kama tukio tofauti kwa mara ya kwanza.

Mpandaji huyo anaweza kuweka historia ya Olimpiki kwa Indonesia, ambayo hadi sasa ina medali tu katika michezo ya badminton, kunyanyua uzani na kurusha mishale.

America Ferrera, Marekani

Mwigizaji

Uso unaotambulika kwenye ulimwengu wa burudani, mwigizaji aliyeshinda tuzo, mwongozaji na mtayarishaji America Ferrera anajulikana kwa majukumu mbalimbali makubwa, ikiwa ni pamoja na katika filamu iliyovunja rekodi ya hivi karibuni ya Barbie, Real Women Have Curves na mfululizo wa hit Ugly Betty.

Alikua mtu mdogo zaidi kushinda Emmy katika kitengo cha mwigizaji mkuu kwa jukumu lake katika Ugly Betty na mtu wa kwanza mwenye sili ya latina. Mwanaharakati wa muda mrefu, Ferrera ni mzungumzaji mahiri kuhusu haki za wanawake na haja ya kuwa na uwakilishi zaidi kwenye skrini.

Binti wa wahamiaji wa Honduras, anafanya kampeni za kuboresha maisha ya jamii ya latina nchini Marekani kupitia shirika lake lisilo la faida, Poderistas.

Anne Grall, Ufaransa

Mchekeshaji

Greenwashing Comedy Club ni kikundi cha kulichosimama kidete ambacho kinashughulikia masuala ya mazingira pamoja na haki za wanawake, umaskini, ulemavu na LGBTQ+.

Ilianzishwa na mchekeshaji Anne Grall, ambaye anaamini kwamba kupitia kauli zake, inawezekana kupanda mbegu za mabadiliko katika akili za watu na hata kuathiri tabia zao.

Katika jamii inayoendeshwa na burudani, dhana na ujumbe mfupi hutawala, Grall anaamini kwamba ucheshi, mara nyingi hutegemea kutia chumvi na mijadala, inaweza kuwa njia bora ya kubadilishana mawazo kuhusu mabadiliko ya tabia nchi.

Mafanikio ya Klabu ya Vichekesho ya Greenwashing ni ya kutia moyo sana kwa sababu inaonesha kuwa leo watu wengi wana wasiwasi kuhusu mabadiliko ya tabia nchi na wanataka kukusanyika, kucheka, na kuacha onesho wakiwa tayari kuendelea na mapigano!

Anne Grall

Harmanpreet Kaur, India

Mcheza kriketi

Mwaka huu, Harmanpreet Kaur alikuwa mwanamke wa kwanza wa Kihindi kutajwa kama mmoja wa Wacheza Kriketi watano wa Mwaka wa Wisden.

Nahodha wa timu ya taifa ya kriketi ya wanawake ya India ni mfungaji hodari ndani na nje ya nchi. Mwaka jana aliiongoza timu yake kunyakua medali ya fedha kwenye Michezo ya Jumuiya ya Madola.

Katika kriketi ya nyumbani, aliwaongoza Wahindi wa Mumbai kushinda mechi ya ufunguzi wa Ligi Kuu ya Wanawake ya mwezi Machi.

Mojawapo ya mambo muhimu zaidi katika maisha yake ya mchezo huo, ilikuja mwaka wa 2017, alipofunga mikimbio 171 kutoka kwenye mipira 115 katika mechi yao ya nusu fainali ya Kombe la Dunia la Wanawake dhidi ya Australia, na kusaidia kuipeleka timu yake fainali.

Dayeon Lee, Korea Kusini

Mwanzilishi wa Kpop4planet

Kupitia Kpop4Planet ,Dayeon Lee inawashinikiza mashabiki kote duniani kukabiliana na mgogoro wa hali ya tabainchi

Tangu uzinduzi wake mnamo 2021, kikundi cha kampeni kimewauliza watu mashuhuri katika lebo kubwa zaidi za burudani za Korea Kusini na huduma za utiririshaji kuchukua hatua dhidi ya hali ya tabianchi, na mpito kwa nishati mbadala.

Kikundi kimeangazia athari za kimazingira za kupotea kwa albamu halisi, ambayo ilisababisha watu mashuhuri katika K-pop kugeukia albamu za kidijitali.

Dayeon Lee sasa anasonga mbele zaidi ya muziki, ili kupinga ahadi za hali ya hewa za chapa za mitindo ya kifahari, ambazo mara nyingi huwaangazia watu mashuhuri wa K-pop kama nembo zao.

Unaposimamia haki , hatusalimu amri hadi tunapoafikia mabadailiko. Tulithibitisha wakati huu , na tutaendelea kufanya hivyo ili kukabiliana dhidi ya mgogoro wa tabianchi

Dayeon Lee

Justina Miles, Marekani

Mtumbuizaji kiziwi

Katika Super Bowl LVII ya Februari, mojawapo ya matukio ya michezo yaliyotazamwa zaidi duniani, Justina Miles aliweka historia.

Mwigizaji huyo, ambaye ni kiziwi, alienea mitandaoni alipoiga baadhi ya ngurumo za mwimbaji Rihanna kwa kutia saini mashairi ya nyota huyo mkubwa, katika kitendo cha nguvu na cha mvuto.

Hili lilimfanya kuwa mwanamke wa kwanza kiziwi kuigiza Lugha ya Ishara ya Marekani (ASL) katika onesho la kifahari la Super Bowl. Toleo lake la awali la ASL la Lift Every Voice and Sing, linalojulikana kama wimbo wa kitaifa weusi pia lilikuwa la kwanza kwenye hafla hiyo.

Miles anataka kuonesha ulimwengu uwakilishi halisi zaidi wa watu wasiosikia na anatumai kufungua mazoezi yake ya kutoa mafunzo zaidi kwa wauguzi wasiosikia

Dia Mirza, India

Muigizaji

Sio tu kwamba mwigizaji Dia Mirza ameshinda tuzo kwa majukumu yake katika sinema ya Kihindi,lakini pia anahusika katika miradi mingi ya mazingira na kibinadamu.

Kama balozi mwema wa Mpango wa Mazingira wa Umoja wa Mataifa, Mirza anaeneza ujumbe kuhusu masuala kama vile mabadiliko ya tabia nchi, hewa safi na ulinzi wa wanyamapori.

Yeye ndiye mwanzilishi wa One India Stories, jumba la uzalishaji ambalo linalenga kusimulia hadithi zenye athari chanya ambazo, kwa maneno yake mwenyewe amesema , "zinakufanya utulie na kutafakari".

Yeye pia ni balozi wa Save the Children, Hazina ya Kimataifa ya Ustawi wa Wanyama, na mjumbe wa bodi ya Sanctuary Nature Foundation.

Alice Oseman, Uingereza

Mwandishi wa skrini

Mwandishi, mchoraji na mwandishi wa skrini aliyeshinda tuzo, Alice Oseman ndiye mtayarishaji wa riwaya ya picha inayouzwa zaidi kwa vijana, Heartstopper. Pia amegeuza hadithi ya LGBTQ+ kuwa muundo wa televisheni kwenye Netflix ulioshinda tuzo ya Emmy.

Oseman ameandika kila kisa katika mfululizo wa filamu,kuanzia kwenye mpangilio wa wahusika mpaka kwenye muziki.

Yeye ndiye mwandishi wa riwaya nyingine kadhaa za vijana wazima, ikiwa ni pamoja na Radio Silence, Loveless na Solitaire, ambayo ilichapishwa akiwa na umri wa miaka 19 pekee.

Vitabu vyake vimeshinda, kuorodheshwa au kuteuliwa kwenye tuzo, ikiwa ni pamoja na YA Book Prize, Inky Awards, Carnegie Medal, na Goodreads Choice Awards.

Paramida, Ujerumani

DJ na mzalishaji wa muziki

Muda mrefu kabla ya maandamano nchini Iran mwaka jana, DJ Paramida alikuwa akikaidi vikwazo vya kitamaduni kwa wanawake wa asili ya Iran.

Sasa akiwa Berlin, Paramida aligundua mapenzi yake kwa muziki na utamaduni wa dansi alipokuwa akiishi kati ya Frankfurt na Tehran katika miaka yake ya ujana.

Ikihamasishwa na historia ya muziki wa dansi, nembo yake ya rekodi ya Love On The Rocks inakuza utamaduni wa dansi hivi leo.

Kama mkazi wa Panorama Bar ya Berghain huko Berlin, amekuwa DJ mwenye ushawishi ulimwenguni kote na mtayarishaji mzuri wa muziki. Anatumia nafasi hii kupinga kanuni za kijinsia katika tasnia ya muziki na soko la maisha ya usiku linalotawaliwa na wanaume.

Camila Pireli, Paraguay

Mwanariadha wa Olimpiki

Ingawa utaalam wake ni heptathlon, ilikuwa ni mashindano ya mbio za mita 100 ambayo yalimfanya Camila Pirelli ashiriki Olimpiki ya Tokyo.

Mwanariadha huyo anayejulikana kwa jina la utani la Guarani Panther, anashikilia rekodi kadhaa za riadha za kitaifa, na ni mkufunzi wa michezo na mwalimu wa Kiingereza.

Pirelli alikulia katika familia inayojali mazingira katika mji mdogo huko Paraguay, ambapo ameona athari za mabadiliko ya tabia nchi kwa karibu.

Hivi sasa yeye ni bingwa wa EcoAthlete, ambayo ina maana kwamba amejitolea kutumia jukwaa lake la michezo kuhimiza watu kuzungumza kuhusu mabadiliko ya tabianchi na kuchukua hatua ili kupunguza utoaji wa kaboni.

Nililelewa katika mji ambao kuona wanyama pori lilikuwa jambo la kila siku. Kujua wanyama hao wanateseka sasa kutokana na mabadiliko ya tabia nchi kunanitia wasiwasi na kunifanya nitake kusaidia.

Camila Pireli

Georgia, Uingereza

Mtangazaji wa runinga

Baada ya Georgia Harrison kuwa mwathirika wa unyanyasaji wa kijinsia kwa picha, aliamua kutumia hadithi yake kusaidia kukabiliana na unyanyasaji dhidi ya wanawake na kubadilisha mtazamo wa Uingereza kuhusu ridhaa.

Mtangazaji huyo wa televisheni, anayejulikana kwa kuonekana kwenye vipindi kama vile Love Island na The Only Way is Essex, aliongoza kampeni ya kuleta marekebisho ya muswada wa usalama mtandaoni wa Uingereza ili kufanya uhalifu wa unyanyasaji wa kwa picha, unaojulikana pia kama "kisasi cha ngono". rahisi kushtaki.

Harrison sasa anatoa wito kwa majukwaa ya mtandaoni kukabiliana na athari kali zaidi za kupambana na vitendo vya upigaji na usambazaji picha au video bila idhini.

Aziza Sbaity, Lebanon

Mwanariadha

Akisherehekewa kama "mwanamke wa Lebanon mwenye kasi zaidi katika historia" baada ya kuvunja rekodi ya nchi ya mita 100, Aziza Sbaity hivi karibuni aligonga vichwa vya habari tena kama mwanariadha wa kwanza mweusi kutoka nchi yake kutwaa medali ya dhahabu katika michuano ya Asia Magharibi na Kiarabu mwaka huu.

Alizaliwa kwa mama Mliberia na baba Mlebanon, alihamia Lebanon akiwa na umri wa miaka 11, ambako alikabiliwa na ubaguzi wa rangi na tabaka la rangi.

Riadha ikawa njia yake ya kujitambua na kujipatia uwezo na ikachochea kujitolea kwenye utetezi.

Anatumia nafasi yake kuzungumzia ubaguzi wa rangi nchini na kutetea ushirikishwaji na usawa, na anashirikiana na shule na vyuo vikuu kuwatia moyo vijana wa Lebanon.

Khine Hnin Wai, Myanmar

Muigizaji wa kike

Akianzia kama mwigizaji nchini Myanmar karibu miaka 25 iliyopita, Khine Hnin Wai alipata umaarufu kwa nafasi yake kama kiongozi katika filamu ya San Ye. Aliendelea kuwa mmoja wa waigizaji waliofanikiwa zaidi katika filamu ya Kiburma.

Hatahivyo, sasa anajulikana zaidi kwa shughuli zake za hisani. Mwaka wa 2014, alianzisha Wakfu wa Khine Hnin Wai, shirika la hisani ambalo linasaidia mambo mbalimbali, ikiwa ni pamoja na kuwatunza mayatima na watoto waliotelekezwa.

Kupitia kazi zake, kwa sasa analea watoto karibu 100 ambao wazazi wao hawana uwezo wa kuwatunza kwa sababu mbalimbali.

Hnin Wai pia anahudumu kama balozi wa kuzuia ulanguzi wa watoto.

Bianca Williams, Uingereza

Mwanariadha

Mshindi wa medali ya dhahabu ya Uropa na Jumuiya ya Madola ya mita 4x100, Bianca Williams alikuwa nahodha wa Uingereza na Ireland Kaskazini kwenye Mashindano ya Timu hiyo ya Uropa mwaka 2023.

Mnamo Julai, alimaliza wa pili katika mbio za mita 200 kwenye Mashindano ya Riadha ya Uingereza ili kupata nafasi yake kwenye timu ya Uingereza kwenye Mashindano ya Riadha ya Dunia huko Budapest.

Yeye na mwenzi wake, mwanariadha mwenzake Ricardo Dos Santos, walisimamishwa na kupekuliwa na maafisa wa polisi huko London mnamo Julai 2020.

Williams na Dos Santos walitoa malalamiko rasmi, wakiwashutumu polisi kwa kutaja wasifu wa rangi. Maafisa wawili walipatikana na hatia ya utovu wa nidhamu na kufutwa kazi kutokana na hilo.

Siasa na Utetezi

Maryam Al-Khawaja, Bahrain/Denmark

Mtetezi wa haki za binadamu

Mwanaharakati wa haki za binadamu wa Denmark-Bahrain Maryam Al-Khawaja ni sauti inayoongoza kwa mageuzi ya kisiasa nchini Bahrain na eneo la Ghuba.

Kazi yake inalenga kutoa mwanga kuhusu ukiukwaji wa haki za binadamu, hasa kutetea kuachiliwa kwa baba yake, Abdulhadi Al-Khawaja, kupitia kampeni ya #FreeAlKhawaja. Ni mwanaharakati mashuhuri na mfungwa ambaye anatumikia kifungo cha maisha jela baada ya kushiriki katika maandamano ya kuunga mkono demokrasia nchini Bahrain mwaka 2011.

Al-Khawaja amehudumu katika bodi kadhaa ikiwa ni pamoja na Civicus na Huduma ya Kimataifa ya Haki za Kibinadamu na amehusika katika shirika changa la wanawake FRIDA na Madaktari wa Haki za Kibinadamu.

Shamsa Araweelo, Somalia/Uingereza

Mwanaharakati wa kupinga ukeketaji

Akisukumwa na azma yake ya kukomesha ukeketaji wa wanawake (FGM), Shamsa Araweelo anaelimisha na kuongeza ufahamu kupitia video zake zenye nguvu na za moja kwa moja mtandaoni.

Araweelo, ambaye alizaliwa Somalia lakini kwa sasa anaishi Uingereza, alikatwa sehemu ya siri akiwa na umri wa miaka sita, utaratibu ambao sehemu za siri za mwanamke hutolewa kwa sehemu au kabisa kwa sababu zisizo za kimatibabu.

Akiwa na maoni zaidi ya milioni 70 kwenye TikTok, anataka kuhakikisha kuwa hakuna mtu asiyefahamu.

Sasa anasaidia raia wa Uingereza walionaswa nje ya nchi ambao wanakabiliwa na kile kinachoitwa ghasia za heshima. Pia anatoa ushauri kuhusu ukeketaji kwa Polisi wa Metropolitan wa London na ameanzisha shirika lake la hisani, Garden of Peace.

Yael Braudo - Bahat, Israel

Mwanasheria

Kama mkurugenzi mwenza katika shirika la Women Wage Peace (WWP), Yael Braudo-Bahat analeta uzoefu wake wa kisheria katika vuguvugu la amani la Israeli ambalo lina zaidi ya wanachama 50,000.

Iilianzishwa mwaka 2014, WWP linatafuta suluhu ya kisiasa iliojadiliwa kwa mzozo wa Israel na Palestina, likisisitiza nafasi ya wanawake katika mchakato wa amani.

Kwa miaka miwili iliyopita, WWP limeshirikiana na vuguvugu la kina dada wa Kipalestina, Women of the Sun.

Braudo-Bahat anasema ana deni kubwa kwa mshauri wake, mwanaharakati mashuhuri wa amani na mwanzilishi mwenza wa WWP, Vivian Silver, ambaye alijitolea miongo kadhaa ya maisha yake kukuza maelewano na usawa kati ya Waisraeli na Wapalestina. Silver aliuawa katika shambulio la Hamas tarehe 7 Oktoba 2023.

Yasmina Benslimane, Morocco

Mwanzilishi wa Politics4her

Akiwa amejitolea kuendeleza usawa wa kijinsia, Yasmina Benslimane alianzisha kundi la Politics4Her, ambalo hukuza ushiriki wa vijana wa kike katika michakato ya kisiasa na kufanya maamuzi.

Wakati tetemeko kubwa la ardhi lilipopiga nchi yake ya Morocco mnamo mwezi Septemba, Benslimane na shirika lake walitoa wito wa misaada inayozingatia jinsia.

Alichapisha manifesto iliyobainisha changamoto mahususi kwa wanawake na wasichana ambazo zingezidishwa na maafa, kama vile umaskini na ndoa za kulazimishwa.

Kama mshauri na mjumbe wa bodi katika mashirika kadhaa, huwasaidia wanawake vijana kukuza ujuzi wao wa uongozi. Kazi yake imemsaidia kushinda tuzo ya UN Women ya kujenga amani.

Alicia Cahuiya, Ecuador

Mwanaharakati wa haki za asili

Kama mhusika mkuu katika mapambano ya kulinda msitu wa Amazonia wa Ecuador, Alicia Cahuiya alipata ushindi mkubwa mwaka huu.

Katika kura ya maoni ya kihistoria mnamo Agosti, wananchi wa Ecuador walipiga kura ya kusitisha visima vyote vipya vya mafuta katika Hifadhi ya Kitaifa ya Yasuní, uamuzi ambao utamaanisha kuwa kampuni ya mafuta ya serikali itamaliza shughuli zake katika moja ya maeneo yenye bioanuwai zaidi kwenye sayari, ambayo ni nyumbani kwa wazawa ambao hawajafikiwa.

Cahuiya, ambaye alizaliwa Yasuní na ni kiongozi wa taifa la Waorani (NAWE), alikuwa akifanya kampeni ya kura ya maoni kwa zaidi ya muongo mmoja.

Kwa sasa yeye ni mkuu wa kitengo cha wanawake katika Shirikisho la jamii ya watu walio wachache wa Ecuador.

Mabadiliko ya tabia nchi yamefanya mambo kuwa tofauti sana kwetu, na kusababisha mafuriko ambayo yanaharibu mazao yetu. Jua linapokuwa na joto kali na ukame, sehemu kubwa ya chakula chetu hupotea, jambo ambalo hutuletea huzuni kubwa, kwani juhudi zote zinazowekwa kwenye mazao huharibika.

Alicia Cahuiya

Amal Clooney, Uingereza/Lebanon

Mwanasheria wa haki za binadamu

Amal Clooney ni mwanasheria aliyeshinda tuzo ya haki za binadamu ambaye alitumia miongo yake miwili kuwatetea waliodhulumiwa.

Kesi zake za kihistoria zimehusisha uhalifu dhidi ya binadamu nchini Armenia na Ukraine, unyanyasaji wa kingono dhidi ya wanawake nchini Malawi na Kenya.

Mafanikio ya hivi karibuni ni pamoja na kuwawakilisha waathiriwa wa mpiganaji wa Islamic State na mbabe wa kivita wa Darfur. Amesaidia kupata uhuru wa waandishi wa habari na wafungwa wengine wa kisiasa wanaolengwa na tawala dhalimu.

Yeye ni profesa msaidizi katika Shule ya Sheria ya Columbia na mwanzilishi mwenza wa Wakfu wa Clooney Foundation for Justice, ambao hutoa msaada wa kisheria bila malipo kwa waathiriwa wa ukiukaji wa haki za binadamu katika zaidi ya nchi 40.

Dehenna Davison, Uingereza

Mbunge

Mnamo 2019, Dehenna Davison alikua mbunge wa kwanza wa kihafidhina wa Bishop Auckland tangu kuundwa kwa eneo bunge hilo mnamo 1885. Alikua waziri wa usawazishaji mnamo 2022, akizingatia uhamaji wa kijamii na kuzaliwa upya.

Alijiuzulu uwaziri mnamo Septemba 2023, akizungumza kwa uwazi kuhusu kugunduliwa na tatizo sugu la kipanda uso.

Davison alipokuwa na umri wa miaka 13, baba yake aliuawa kwa kupigwa ngumi moja, na hivyo kuchochea safari yake katika siasa. Alianzisha Kundi la Wabunge wa Vyama Vyote kuhusu Mashambulizi ya Ngumi Moja na kampeni na One Punch UK kwa ajili ya haki na marekebisho ya hukumu.

Analenga pia kuboresha njia za matibabu ya kipanda uso sugu, na kufanya kampeni ya ufadhili zaidi wa utafiti katika saratani ya lobular.

Christiana Figueres, Costa Rica

Mwanadiplomasia na mpatanishi wa sera ya tabia nchi

Wakati mazungumzo yalipokwama katika mkutano wa kilele wa Umoja wa Mataifa wa hali ya hewa wa 2009 huko Copenhagen, Christiana Figueres aliletwa kutatua tatizo.

Katibu mtendaji aliyeteuliwa wa Mkataba wa Mfumo wa Umoja wa Mataifa wa Mabadiliko ya Tabianchi, Figueres alitumia miaka sita kuandaa mpango wa kuhakikisha mataifa yanakubaliana kuhusu mkakati wa pamoja wa tabia nchi.

Karibu nchi 200 zilitia saini mkataba wa kihistoria wa Paris wa 2015, mkataba wa kimataifa ambao unaweka dhamira ya kuweka ongezeko la wastani la joto duniani kuwa "chini kabisa" 2.0C juu ya viwango vya kabla ya kuanza kwa viwanda.

Figueres ndiye mwanzilishi mwenza wa Global Optimism, shirika linalofanya kazi na wafanyabiashara kufikia suluhu ya masuala ya tabia nchi

Nyakati fulani mimi huhisi kulemewa na huzuni na kulemewa na hisia zangu, siwezi kutenda. Nyakati nyingine mimi hukasirika na kutekwa nyara na hisia zangu, nikitaka kupiga hatua katika hali ya kushughulikia jambo. Lakini katika siku nzuri zaidi, mimi hutumia maumivu na hasira yangu kujikita katika mzizi wa hisia zangu, na kuzigeuza kuwa ahadi ya kina ya kutenda kutokana na nguvu, upendo na furaha inayotazamiwa, nikijenga pamoja ulimwengu bora ambao sote tunataka, watoto wetu na vizazi vyao.

Christiana Figueres

Bella Galhos, Timor Mashariki

Mwanaharakati wa siasa

Mwanaharakati asiye na woga, Bella Galhos amekuwa na mchango mkubwa katika kubadilisha Timor Mashariki, pia inajulikana kama Timor-Leste, kabla na baada ya nchi hiyo kupata uhuru kutoka kwa Indonesia mwaka 2002.

Wakati wa miaka aliuyokuwa hamishoni, alisafiri ulimwenguni kutetea kujitawala kwa watu wake. Kurudi Timor Mashariki baada ya ukombozi wake, Galhos amekuwa akishiriki katika kujenga nchi baada ya miongo kadhaa ya migogoro iliyosababisha nusu ya watu kuwa katika umasikini uliokithiri.

Mnamo mwaka wa 2015 alifungua Shule ya Leublora Green, ambayo inakuza maendeleo endelevu na kuhamasisha watoto kuwa mawakala wa mabadiliko.

Galhos kwa sasa anahudumu kama mshauri wa rais wa Timor Mashariki, akiangazia uwezeshaji wa wanawake kiuchumi na ni sauti maarufu kwa jumuiya ya LGBTQ+.

Rina Gonoi, Japan

Afisa wa zamani wa jeshi

Wanajeshi wanawake walimsaidia Rina Gonoi mwenye umri wa miaka 11 wakati wa kuhamishwa baada ya tetemeko la ardhi na tsunami mbaya ya 2011, na baada ya hapo, alikuwa na shauku ya kutumikia katika Kikosi cha Kujilinda cha Japani.

Alikua afisa, lakini ndoto zake za utotoni zilivunjwa kwani alikumbana na unyanyasaji wa kijinsia "kila siku".

Gonoi aliondoka jeshini mwaka wa 2022 na kuzindua kampeni ya umma inayotaka uwajibikaji, kazi ngumu katika jamii inayotawaliwa na wanaume ambapo waathiriwa wa unyanyasaji wa kingono wanakabiliwa na upinzani mkali iwapo watazungumza.

Kesi yake iliisukuma jeshi kufanya uchunguzi wa ndani, ambao ulisababisha kujitokeza kwa malalamiko mengine zaidi ya 100 ya unyanyasaji. Wizara ya ulinzi baadaye iliomba msamaha kwa Gonoi.

Sonia Guajajara, Brazil

Waziri wa mambo ya nje

Mtu mashuhuri katika vuguvugu linalokua la haki za watu asilia nchini Brazili, mnamo 2023 Sonia Guajajara alikua waziri wa kwanza wa watu wa asili nchini mwake, anayesifiwa kama uteuzi wa kihistoria wa Rais mpya aliyechaguliwa Lula da Silva.

Aliapa kupambana dhidi ya uhalifu wa mazingira kuwa moja ya vipaumbele vyake kuu.

Guajajara alizaliwa na wazazi wasiojua kusoma na kuandika huko Araribóia, katika eneo la Amazoni, ambalo alikuwa mstari wa mbele wa kupambana na mabadiliko ya tabia nchi yanayoweza kuathiri mfumo wa ikolojia.

Aliondoka kwenda kusoma fasihi, kufanya kazi kama muuguzi na mwalimu, na kuanza kazi ya uanaharakati. Mnamo 2022 alikua mbunge wa kwanza wa asili wa jimbo la São Paulo.

Tunapaswa kufikiria jinsi ya kukuza haki kwa tabia nchi na kupiga vita ubaguzi wa ra mazingira, kwa sababu watu ambao wanaweza kulinda mazingira bora zaidi ni wa kwanza kuathirika zaidi na uharibifu wake. Sisi, watu wa kiasili, ndio walinzi wa kweli wa bioanuwai na maisha.

Sonia Guajajara

Renita Holmes, Marekani

Mwanaharakati wa makazi

Mkazi wa kitongoji cha Miami's Little Haiti, Bi. Renita Holmes ndiye mkurugenzi mwanzilishi wa OUR Homes, taasisi ya ushauri wa biashara na mali katika jimbo la Florida la Marekani.

Anapigania haki za makazi kwa jamii zilizotengwa, ikiwa ni pamoja na zile zilizoathiriwa na uboreshaji wa makazi huku kukiwa na ongezeko la viwango vya maji ya bahari vinavyosababisha kupanda kwa bei ya mali katika maeneo karibu na pwani.

Akiwa amelelewa na mama pekee mwenye watoto 11, Holmes ni mzee anayeishi na ulemavu.

Yeye ni mshiriki wa programu ya Taasisi ya Cleo ya kuwawezesha wanawake, ambayo inalenga kuchochea hatua za kupambana na mabadiliko ya tabia nchi kupitia elimu ya kisayansi. Anasaidia mashirika ya makazi ya ndani kuhusu masuala yanayohusiana na wanawake wa Kiafrika-Wamarekani na wa miji ya ndani.

Kuna matumaini ya kutambua dhamana yetu kama wanawake na Mama Dunia. Sisi ni wenye nguvu, tumeumbwa kulea; Tunachukua hatua na tunashughulikia.

Renita Holmes

Nataša Kandić, Serbia

Mwanasheria na mwanaharakati wa haki za binadamu

tangu vita vizuke katika Yogoslavia ya zamani mapema miaka ya tisini , natasa kandic amenakili unyanyasaji uliotokea wakati wa vita ikiwemo ubakaji, mauaji na watu kutoweka kiholela

Amewakilisha familia za waathiriwa wa makabila tofauti mbele ya Mahakama ya Uhalifu wa Kivita huko Belgrade na alikuwa sehemu ya kundi ambalo lilichunguza kwa kina sera ya serikali ya dikteta wa Serbia Slobodan Milosevic kuelekea Kosovo.

Amewakilisha familia za waatiriwa wa makabila tofauti mbele ya Mahakama ya Uhalifu wa Kivita huko Belgrade na alikuwa sehemu ya kundi ambalo lilichunguza kwa kina sera ya serikali ya kiongozi wa zamani wa Serbia Slobodan Milosevic kuelekea Kosovo.

Rukshana Kapali, Nepal

Mwanaharakati wa makazi

Mwanachama wa taifa asilia la Newa la Nepal, mwanaharakati wa haki za binadamu aliyebadili jinsia Rukshana Kapali alipambana na ukosefu wa habari kuhusu utambulisho wake alipokuwa akikua.

Alianza njia yake mwenyewe ya elimu binafsi kuhusu utofauti wa jinsia na ujinsia. Alijitokeza akiwa kijana na amekuwa akiongea kwenye mitandao ya kijamii kuhusu masuala yanayohusu haki za watu wasio wa kawaida.

Kwa sasa yeye ni mwanafunzi wa mwaka wa tatu wa sheria na anashiriki kikamilifu katika kuendeleza haki za kisheria na kikatiba kwa watu wa LGBTQ+ nchini Nepal.

Kapali anatoka katika tabaka lililotengwa kihistoria ndani ya kabila la Newa, Jugi, na anapigana dhidi ya kufukuzwa kwa lazima kwa watu wa Jugi kutoka kwenye makazi yao ya kitamaduni.

Sofia Kosacheva, Urusi

Mzimaji moto

Hapo awali alikuwa mwalimu wa uimbaji wa opera, Sofia Kosacheva alipata wito mwingine alipokutana na kikundi cha wazimaji moto mnamo 2010.

Akawa mzimamoto na kuunda jumuiya ya kutoa mafunzo kwa watu wa kujitolea kusaidia kukabiliana na moto wa nyika nchini Urusi. Hii ilisababisha maendeleo ya zaidi ya vikundi 25 vya kujitolea kote nchini.

Amesaidia kuzima moto mara mia kadhaa kote nchini Urusi na kushirikiana na Greenpeace, shirika lisilo la kiserikali liliitwa rasmi "shirika lisilofaa" na tawi lake la Urusi likafungwa.

Kosacheva pia ameunda tovuti ya wazima moto wa kujitolea wa msituni ambayo inachukuliwa kuwa hifadhidata kamili zaidi ya mtandaoni katika lugha ya Kirusi yenye maelezo ya kuzuia na kudhibiti moto wa nyika.

Haijalishi jinsi shida ya tabia nchi inavyoenea, kila mafanikio makubwa huanza na madogo. Inaweza kuonekana kuwa sisi ni wadogo sana kubadili kitu kote ulimwenguni, lakini lazima tuanze na mabadiliko tunayoweza kufanya karibu na sisi wenyewe.

Sofia Kosacheva

Monica McWilliams, Uingereza

Mwanasiasa wa zamani na mpatanishi wa amani

Mwaka huu unaadhimisha miaka 25 tangu Mkataba wa Ijumaa Kuu ya Ireland Kaskazini kutiwa saini. Monica McWilliams alichukua jukumu muhimu kama mpatanishi mkuu wakati wa mazungumzo ya amani ya vyama vingi ambayo yalisababisha makubaliano hayo.

Alianzisha Muungano wa Wanawake wa Ireland ya Kaskazini, chama cha kisiasa ambacho kilivuka mgawanyiko wa madhehebu, ambayo ilianzisha vifungu muhimu kwenye mkataba wa amani.

Alichaguliwa kwenye Bunge la kwanza la Ireland Kaskazini na kama kamishna mkuu wa Tume ya Haki za Kibinadamu ya Ireland Kaskazini, alitayarisha ushauri kuhusu Muswada wa Haki za Ireland Kaskazini.

McWilliams kwa sasa anahudumu kama kamishna wa kusambaratishwa kwa makundi yenye silaha na amechapisha nakala kuhusu unyanyasaji dhidi ya wanawake.

Najla Mohamed-Lamin, Sahara Magharibi

Mwanaharakati wa haki za wanawake na tabia nchi

Mwanzilishi wa Kituo cha Maktaba cha Almasar, Najla Mohamed-Lamin anataka kuelimisha wanawake na watoto kuhusu afya na mazingira katika kambi za wakimbizi za Saharawi kusini-magharibi mwa Algeria.

Akitokea Sahara Magharibi, koloni la zamani la Uhispania chini ya uvamizi wa Morocco tangu 1975, familia yake ililazimishwa kwenda uhamishoni baada ya kukimbia vurugu.

Alizaliwa na kukulia katika kambi, Mohamed-Lamin alijifunza Kiingereza akiwa kijana mdogo, alitafsiri kwa wajumbe wa kigeni na aliweza kusoma nje ya nchi baada ya kufadhili ada yake ya masomo.

Baada ya kuhitimu katika maendeleo endelevu na masomo ya wanawake, alirejea kambini kusaidia zaidi ya wakimbizi 200,000 wa Saharawi kukabiliana na uhaba wa maji na chakula unaosababishwa na mabadiliko ya tabia nchi

Lazima tukabiliane na athari zinazoongezeka za mabadiliko ya tabia nchi katika eneo la jangwa, ambalo nyumba zetu huharibiwa mara kwa mara na mafuriko na dhoruba za mchanga, na watu wetu wanateseka kutokana na joto kali. Haya yote, yanatokea wakati watu wetu hawajachangia chochote kusababisha hali hii.

Najla Mohamed-Lamin

Ulanda Mtamba, Malawi

Mwanaharakati dhidi ya ndoa za utotoni

Ulanda Mtamba alikulia katika jamii moja huko Lilongwe, Malawi, ambayo ilitoa msaada mdogo sana kwa elimu ya wanawake, na wasichana wengi walishinikizwa kuacha shule ili kuolewa kabla ya umri wa miaka 18.

Mtamba alivunja utaratibu huo wa viongozi wa jumuiya hiyo na si tu kuhitimu chuo kikuu bali pia shahada ya uzamili.

Anatetea utekelezwaji wa sheria zilizopo zinazolinda wasichana dhidi ya ndoa za utotoni, na pia kuongeza uwekezaji ili kushughulikia hatari za kiafya zinazohusiana na ujauzito wa mapema.

Kwa sasa anafanya kazi kama mkurugenzi wa AGE Africa,nchini Malawi, shirika ambalo linatafuta upatikanaji sawa wa shule za sekondari kwa wasichana wote katika bara.

Tamar Museridze, Georgia

Mwandishi wa habari

Mtangazaji wa TV Tamar Museridze, anayejulikana pia kama Tamuna, alikuwa mtu maarufu katika mtandao wa utangazaji wa umma wa Georgia kutoka umri wa miaka 18 lakini maisha yake yalibadilika sana wakati alipofika umri wa miaka 31, aligundua kuwa aliasiliwa.

Aliacha kila kitu ili kuwatafuta wazazi wake wakati wa utafiti wake alipata ushahidi kwamba soko kubwa la watu weusi limekuwapo huko Georgia tangu miaka ya 1950.

Alianzisha kikundi cha Facebook cha "Natafuta" na hivyo kuzua mazungumzo ya kitaifa kuhusu kuasili kinyume cha sheria, wengi wao wakiwa watoto waliochukuliwa kutoka hospitali za uzazi.

Shirika la Museridze limesaidia kuunganisha mamia ya familia,lakini bado anatafuta yake.

Neema Namadamu, Jamhuri ya Kidemokrasia ya Congo

Mpigania haki za ulemavu

Mtandao wa Hero Women Rising, au Mama Shuja, unalenga kuboresha hali ya maisha kwa wanawake na wasichana nchini DRC.

Mwanaharakati wa haki za walemavu Neema Namadamu alianzisha shirika la msingi, ambalo linatumia elimu na teknolojia kukuza sauti za wanawake na kuwafundisha kutetea haki zao.

Alizaliwa katika eneo la mbali mashariki mwa Congo, Namadamu aliugua polio akiwa na umri wa miaka miwili. Alikuwa mwanamke wa kwanza mwenye ulemavu kutoka katika kabila lake kuhitimu chuo kikuu.

Alikua mbunge na amekuwa mshauri wa waziri wa jinsia na familia wa nchi hiyo.

Michelle Obama, Marekani

Mwanasheria, mwandishi na mwanaharakati

Mke wa rais wa zamani wa Marekani, Michelle Obama ni mwanzilishi wa shirika la Girls Opportunity Alliance, linalosaidia mashirika ulimwenguni yanayofanya kazi kuhakikisha wasichana wanapata elimu wanayostahili.

Huu ni msingi wa shirika la Let Girls Learn, shirika ambalo lilianzishwa na mke wa rais Obama ambao ulitumia mbinu ya serikali nzima kusaidia wasichana duniani kote kupata elimu bora.

Kama mke wa rais, alianzisha mipango mingine mitatu mikuu: Lets Move !, kusaidia wazazi kulea watoto wenye afya; Joining Forces ilisaidia wafanyakazi wa huduma ya Marekani, maveterani, na familia zao; na Reach Higher, ambayo bado anafanyia kazi hadi leo, ikihimiza vijana kufika elimu ya juu.

Sepideh Rashnu, Iran

Mwandishi na Msanii

Sepideh Rashnu alijulikana nchini Iran kwa upinzani wake mkubwa wa sheria za lazima za kuvaa vazi la hijab.

Kufuatia ugomvi kwenye basi na mwanamke aliyekuwa akilazimisha utumizi wa vazi la hijabu kichwani, alikamatwa.

Akiwa bado kizuizini, alionekana kwenye runinga ya serikali akiwa na uso ulioumizwa, "akiomba msamaha" kwa tabia yake. Hii ilikuwa Julai 2022, wiki chache tu kabla ya Mahsa Amini mwenye umri wa miaka 22 kufariki akiwa chini ya ulinzi wa polisi wa maadili wa Iran.

Mapema mwaka huu, Rashnu alifikishwa mahakamani baada ya kuweka picha zake mtandaoni bila kuvalia hijabu. Anasema amesimamishwa kazi katika chuo kikuu kutokana na harakati zake.

Kwa sasa yuko nje ya jela na anaendelea kukiuka sheria za lazima za kuvalia vazi la hijabu.

Bernadette Smith, Visiwa vya Turtle/ Canada

Wakili wa familia za watu waliopotea

Baada ya kutoweka kwa dada yake mnamo 2008, Bernadette Smith alitafuta majibu bila kuchoka.

Alikua mtetezi mkuu wa familia za wanawake na wasichana wa kiasili waliopotea na waliouawa kote Canada na kuanzisha muungano wa kusaidia kuratibu hatua na kupata majibu.

Pia alianzisha mpango wa Drag the Red, mpango unaotafuta miili ya watu waliopotea huko Winnipeg's Red River.

Smith alichaguliwa hivi karibuni katika Bunge la Manitoba kwa muhula wa tatu na akaweka historia kama mwanamke wa kwanza kati ya wanawake wawili wa Taifa la Kwanza walioteuliwa kuwa mawaziri katika jimbo hilo. Kwa sasa anahudumu kama waziri wa nyumba, uraibu na ukosefu wa makazi.

Iryna Stavchuk, Ukraine

Mshauri wa sera ya tabia nchi

Mtaalamu mkuu wa sera za tabia nchi, Iryna Stavchuk hivi karibuni amejiunga na Wakfu wa tabia nchi wa Ulaya kama mkuu wa programu wa Ukraine, akiwa na lengo kuu la kubuni suluhu za kijani kibichi kwa ajili ya kurejesha nchi yake baada ya vita.

Kabla ya kuchukua jukumu hili, aliifanyia kazi serikali ya Ukraine kama naibu waziri wa mazingira kutoka mwaka 2019 hadi 2022 na alikuwa na jukumu la sera za mabadiliko ya tabianchi, ushirikiano wa Ulaya, uhusiano wa kimataifa na viumbe hai.

Stavchuk pia ni mwanzilishi mwenza wa Taasisi mbili NGOs maarufu za kimazingira zisizo za kiserikali, Ecoaction na Chama cha Waendesha Baiskeli wa Kyiv (U-Cycle) na imeratibu mitandao ya kikanda ya makundi ya kiraia yanayoshughulikia masuala ya mabadiliko ya tabianchi.

Kazi yetu ni kufanya tuwezavyo mahali tulipo na hali tuliyomo. Tunafuata maneno ya Mtakatifu Fransisko wa Assisi: "Anza kwa kufanya kile ambacho ni muhimu; kisha fanya linalowezekana; na ghafla unafanya lisilowezekana."

Iryna Stavchuk

Gloria Steinem, Marekani

Kiongozi wa wanawake

Akiwa kiongozi wa vuguvugu la masuala ya wanawake duniani tangu miaka ya 1970, mchango wa Gloria Steinem katika masuala hayo umetambuliwa kote ulimwenguni kwa vizazi kadhaa.

Steinem amefanya kazi katika masuala ya usawa kama mwanaharakati, mwandishi wa habari, mwandishi, mhadhiri na msemaji wa vyombo vya habari.

Alianzisha pia jarida la Ms. ambalo lilisambazwa kwa mara ya kwanza mwaka wa 1971 na ambalo bado linachapishwa hadi leo, lilichukuliwa kuwa jarida la kwanza nchini Marekani kuleta masuala ya harakati za haki za wanawake katika mkondo mkuu.

Akiwa na umri wa miaka 89, Steinem anaendelea na kazi yake kuelekea ulimwengu wenye haki zaidi kupitia usaidizi wake kwa mashirika yaliyoboreshwa kama vile Kituo cha Vyombo vya Habari vya Wanawake, Muungano wa ERA na Equality Now.

Sumia Tora, Afghanistan

Mwanaharakati wa haki za wakimbizi

Mtandao wa Dosti ni shirika linalojitolea kutoa rasilimali na taarifa muhimu kwa Waafghanistan nchini Afghanistan na wale wanaoishi kama wakimbizi, lililoanzishwa baada ya unyakuzi wa Taliban mwaka 2021.

Yeye mwenyewe akiwa mkimbizi wa Afghanistan, mwanzilishi Summia Tora anaelewa changamoto zinazowakabili watu waliokimbia makazi yao.

Kazi yake inaangazia uhamishaji wa wakimbizi na upatikanaji wa elimu kwa wanafunzi walioathiriwa na migogoro.

Kwa kutambua uwezo wa elimu wa kuleta mabadiliko, Tora amefanya kazi na mashirika kama vile UN na Benki ya Dunia, Mfuko wa Malala na Schmidt Futures. Kupitia ushirikiano huu, anatetea upatikanaji wa elimu kwa kuzingatia wakimbizi na wanawake na wasichana katika mazingira ya dharura.

Xu Zaozao, China

Mwanaharakati wa kugandisha mayai

Aliipeleka hospitali mahakamani katika pingamizi la kwanza la kisheria kuhusu haki za wanawake ambao hawajaolewa nchini China kugandisha mayai yao.

Vita hivi vya kisheria, vilivyoanza Desemba 2019, vimekuwa kichwa cha habari huku kukiwa na wasiwasi kuhusu kiwango cha chini uzazi nchini humo.

Uamuzi wa mwisho bado haujashughulikiwa, lakini kesi ya Xu imechunguzwa na wasomi wa fani za sheria, dawa na maadili. Leo, anasalia kuwa mtetezi maarufu wa haki za uzazi za wanawake wasio na waume na uhuru wa miili yao.

Sayansi, Afya na Teknolojia

Basima Abdulrahman, Iraq

Mjasiriamali wa mazingira

Mnamo mwaka wa 2014, wakati kundi linalojiita Islamic State lilipochukua sehemu kubwa ya nchi yake, Iraq, Basima Abdulrahman alikuwa akisoma katika chuo kikuu nchini Marekani.

Miji mingi ya Iraq iliharibiwa kwa sababu ya mapigano, lakini Abdulrahman aliporudi nyumbani baada ya shahada yake ya uzamili katika uhandisi wa muundo, aliona njia ya kusaidia.

Alianzisha KESK, mpango wa kwanza wa Iraq uliowekwa kwa ujenzi wa kijani kibichi. Aligundua kwamba kuunda miundo ya kijani ina maana kuchanganya teknolojia ya kisasa ya ufanisi wa nishati na nyenzo na mbinu za jadi za kujenga Iraq.

Amejitolea kuhakikisha kwamba mazoea ya ujenzi ya leo hayahatarishi ustawi wa vizazi vijavyo.

Mara nyingi mimi huwa na wasiwasi juu ya shida ya mabadiliko ya tabia nchi. Siwezi kujizuia kushangaa jinsi mtu anavyoweza kupata amani bila kuwa sehemu ya suluhisho la kupunguza hatari zake.

Basima Abdulrahman

Sara Al-Saqqa, Maeneo ya Palestina

Daktari wa upasuaji

Daktari wa upasuaji wa kwanza wa kike aliyeidhinishwa huko Gaza, Dk Sara Al-Saqqa anafanya kazi katika hospitali yake kubwa zaidi, Al-Shifa.

Amekuwa akitumia akaunti yake ya Instagram kuandika uzoefu wa kutibu watu katikati ya vita. Hospitali ya Al-Shifa imeharibiwa vibaya huku Israel ikishinikiza mashambulizi yake dhidi ya Hamas.

Al-Saqqa imekuwa ikiandika kuhusu ukosefu wa umeme, mafuta, maji na chakula, jambo ambalo limeifanya hospitali hiyo kuwatibu wagonjwa wake. Alilazimika kuondoka Al-Shifa muda mfupi kabla ya wanajeshi wa Israel kuvamia hospitali hiyo, katika kile ambacho Jeshi la Ulinzi la Israel lilieleza kuwa ni operesheni iliyolengwa dhidi ya Hamas.

Al-Saqqa alisomea udaktari katika Chuo Kikuu cha Kiislamu cha Gaza na upasuaji katika Chuo Kikuu cha Malkia Mary cha London. Yeye sio tena daktari wa upasuaji wa kike pekee huko Gaza, huku wengine wakifuata nyayo zake.

Amina Al - Bash, Syria

Mfanyakazi wa uokoaji aliyejitolea

Vita vya wenyewe kwa wenyewe nchini Syria vilipozidi mwaka 2017, Amina Al-Bish aliamua kuwa mmoja wa wanawake wa kwanza wa kujitolea wa Ulinzi wa Raia wa Syria, shirika la kujitolea linalojulikana pia kama White Helmets, akitumai kuokoa maisha na kutoa huduma ya kwanza kwa raia waliojeruhiwa.

Baadaye Amina alijitolea kuokoa waathiriwa wa matetemeko ya ardhi yaliyokumba Syria na Uturuki mnamo Februari 2023, ambayo yaliharibu vitongoji na kuwanasa wanafamilia wake chini ya vifusi.

Sasa Al-Bish anafanya kazi ya kuboresha maisha ya wanawake wengine katika jamii yake kaskazini mwa Syria, ambako mapigano yanaendelea. Anasomea shahada ya Utawala wa Biashara na anasema ndoto yake ni kushiriki katika kujenga Syria yenye amani.

Bayang, China

Mwandishi na mtetezi

Tangu mwaka wa 2018, Bayang imekuwa ikihifadhi shajara ya mazingira, ikifuatilia spishi za ndani na mabadiliko ya vyanzo vya maji, kurekodi hali ya hewa na kuangalia mimea.

Anaishi katika Mkoa wa Qinghai wa China, ambao uko zaidi kwenye Uwanda wa juu wa Tibet na tayari anakabiliwa na athari za mabadiliko ya tabia nchi kama vile joto kali, kuyeyuka kwa barafu na kuenea kwa jangwa.

Bayang ni sehemu ya Mtandao wa Wanamazingira Wanawake wa Sanjiangyuan, na anatetea afya na uendelevu katika jumuiya yake.

Amepata ujuzi wa kutengeneza bidhaa rafiki kwa mazingira - ikiwa ni pamoja na mafuta ya midomo, sabuni na mifuko, kulinda vyanzo vya maji vya ndani na kuhamasisha wengine kujiunga na sababu ya mazingira.

Susan Chomba, Kenya

Mwanasayansi

Sasa akiwa mkurugenzi katika Taasisi ya Rasilimali Duniani (WRI), Susan Chomba anasema uzoefu wake wa umaskini alipokuwa mtoto mdogo katika kaunti ya Kirinyaga katikati mwa Kenya inampa motisha kusaidia kuboresha maisha ya wengine.

Kimsingi anajishughulisha na kulinda misitu, kurejesha mandhari na kubadilisha mifumo ya chakula barani Afrika.

Kuanzia misitu ya kitropiki ya Bonde la Kongo hadi eneo kavu la Sahel ya Afrika Magharibi, pamoja na Afrika mashariki, Chomba anatumia muda wake mwingi kufanya kazi na wakulima wadogo, hasa wanawake na vijana, ili kuwasaidia kutumia vyema ardhi yao.

Anatoa uzoefu wake kwa serikali na watafiti ili kujenga jamii zinazostahimili zaidi katika uso wa mabadiliko ya hali ya tabianchi.

Ninaguswa zaidi na viongozi wa ulimwengu kutochukua hatua , haswa wale wanaochafua mazingira kwa kiwango cha juu , ambao pia wana nguvu ya kiuchumi ya kubadilisha mkondo lakini wanazuiliwa na pesa, nguvu na siasa. Ili kudhibiti hisia hizo, nimeingia kwa vitendo mashinani, nikifanya kazi na wanawake na vijana kote barani Afrika kuhusu ulinzi na urejeshaji wa asili, kubadilisha mifumo yetu ya chakula na sera zetu.

Susan Chomba

Canan Dagdeviren, Uturuki

Mwanasayansi na mvumbuzi

Profesa mshiriki katika Taasisi ya Teknolojia ya Massachusetts (MIT) nchini Marekani, Canan Dagdeviren hivi karibuni amevumbua kiraka cha ultrasound kinachoweza kuvaliwa kwa ajili ya kugundua saratani ya matiti mapema.

Alipata msukumo kutoka kwa shangazi yake ambaye aligunduliwa na saratani ya matiti hatua ya mwisho akiwa na umri wa miaka 49, licha ya kuchunguzwa saratani mara kwa mara, na akafariki miezi sita baadaye.

Kando ya kitanda cha shangazi yake, Dagdeviren alifikiria mpango wa kifaa cha uchunguzi ambacho kinaweza kuwekwa kwenye sidiria na kuruhusu uchunguzi wa mara kwa mara wa watu walio katika hatari kubwa ya saratani ya matiti. Teknolojia hiyo inaweza kuokoa mamilioni ya watu.

Izabela Dłużyk, Poland

Mnasa sauti

Kinasa sauti mkononi, Izabela Dłużyk anajitolea kunasa sauti za ajabu za Białoweiza, mojawapo ya misitu mikongwe zaidi barani Ulaya na iliyohifadhiwa vyema zaidi, nchini Poland.

Mwandikaji wa rekodi si wa kawaida, si tu kwa sababu yeye ni mwanamke mchanga katika taaluma inayotawaliwa na wanaume, lakini kwa sababu amekuwa na hali ya kutoona tangu kuzaliwa.

Dłużyk amekuza hisia maalumu kwa wimbo wa ndege tangu familia yake ilipompa kinasa sauti akiwa na umri wa miaka 12 na anaweza kutambua spishi kwa kutumia sauti tu.

Anaamini kuwa ni fursa nzuri kushiriki "yote mema, uzuri na faraja" ambayo asili inasikika ikitoa, "bila kujali tofauti zozote tunazoweza kuziona kati ya kila mmoja".

Marcela Fernandez, Colombia

Muongozo

Madonge makubwa ya barafu hutumika kama chanzo cha maji safi kwa jamii, lakini nchini ~Colombia barafu hiyo inatoweka kwa kasi

Mwanzilishi Marcela Fernandez na wenzake katika shirika lisilo la kiserikali la Cumbres Blancas walitoa hamasisho kuhusu suala hilo , wakiangazia madonge 14 ya barafu yaliokuwepo, ambapo hata yale madonge sita yaliosalia yapo hatarini

`Kupitia mipango ya kisayansi ambapo alianzisha kundi la watu wanaopanda milima , wapiga picha wanasayansi na wasanii, Fernandez hivi sasa huchunguza mabadiliko yanayofanyika na kuweka mikakati ya kuzuia kutoweka kwa madonge hayo ya barafu.

Kupitia mradi wake wa Pazabordo, pia yeye husafiri katika maeneo yalioathirika na ghasia kutokana na vita vya ndani kwa ndani vya Colombia vilivyochukua takriban kipindi cha miaka 50

Madonge ya barafu yamenifunza kukabiliana na huzuni. Unapowasikia unajua kwamba ni uharibifu ambao hatuweza kurekebisha , lakini tunaweza kuchangia.

Marcela Fernandez

Timnit Gebru, Marekani

Mtaalamu wa akili mnemba (AI)

Timnit Gebru ni mwanzilishi na mkurugenzi mtendaji wa Taasisi ya Utafiti wa Ujasusi (DAIR), iliyoanzishwa kama "nafasi ya utafiti huru wa akili mnemba (AI) unaojikita katika jamii, usio na ushawishi mkubwa wa makampuni makubwa ya teknolojia.

Amekosoa upendeleo wa rangi katika teknolojia ya utambuzi wa uso, na alianzisha shirika lisilo la faida ambalo linafanya kazi kuboresha ujumuishaji wa watu weusi katika Akili mnemba.

Mwanasayansi wa kompyuta mzaliwa wa Ethiopia yuko kwenye bodi ya AddisCoder, ambayo inafundisha programu kwa wanafunzi wa Ethiopia.

Alipokuwa akifanya kazi kama kiongozi mwenza wa timu ya maadili ya akili mnemba ya Google ya mwaka wa 2020, aliandika kwa ushirikiano utafiti wa kitaaluma ambao uliibua masuala katika miundo ya lugha ya kili mnemba, ikiwa ni pamoja na upendeleo wa kimuundo dhidi ya wachache na watu waliotengwa na maeneo.

Ripoti hiyo ilisababisha kuondoka kwake kutoka kwenye kampuni, wakati huo, kampuni ilijibu kwamba utafiti ulipuuza utafiti muhimu na kusema Gebru alikuwa amejiuzulu. Hata hivyo, Gebru anasema alifukuzwa kazi kwa kuibua masuala ya ubaguzi mahali pa kazi.

Claudia Goldin, Marekani

Mchumi na mshindi wa Tuzo ya Nobel

Mwanahistoria wa uchumi wa Marekani na mchumi wa kazi, Claudia Goldin alitunukiwa Tuzo ya Nobel ya uchumi mwaka huu kwa kazi yake kuhusu ajira ya wanawake na sababu ya pengo la malipo ya kijinsia.

Yeye ni mwanamke wa tatu kupokea tuzo, na wa kwanza kutoshiriki tuzo na wenzake wa kiume.

Goldin ni Profesa wa Henry Lee wa Uchumi katika Chuo Kikuu cha Harvard, na anatafiti mada kama vile ukosefu wa usawa wa mapato, elimu na uhamiaji.

Baadhi ya tafiti zake zenye ushawishi mkubwa zinaangalia historia ya jitihada za wanawake za kazi na familia, na athari za kidonge cha uzazi wa mpango kwenye kazi ya wanawake na maamuzi ya ndoa.

Trần Gấm, Vietnam

Mmiliki wa biashara ya nishati mbadala

Mnamo 2012, Trần Gấm alianza kutambulisha vyanzo zaidi vya nishati vinavyofaa hali ya hewa kwa mashamba nchini Vietnam.

Mama huyo wa watoto wawili aliona pengo sokoni na kuanza biashara ya kufunga na kusimamia mitambo ya gesi asilia huko Hanoi, na baadaye kupanua operesheni hiyo hadi mikoa mitatu jirani.

Mradi wake unasaidia wakulima kupunguza gharama kwa kugeuza samadi ya ng'ombe na nguruwe, gugu maji na taka nyingine kuwa gesi mbadala inayochukuliwa kuwa chanzo cha nishati endelevu zaidi kuliko gesi asilia ambayo inaweza kutumika kama nishati ya kupikia na kuendesha kaya.

Biashara kama vile Trần's hushirikisha jumuiya za wenyeji na kuendesha usaidizi wa kisiasa unaohitajika ili kukabiliana na mabadiliko ya tabianchi.

Ni lazima tuishi, na ni lazima tuishi vizuri, kwa hiyo nimejaribu kukabiliana na kuwalinda wapendwa wetu kwa kuimarisha afya yetu kupitia mazoezi ya kimwili, kula mlo kamili, na kudumisha mpangilio wa usingizi. Pia ninawahimiza watu kuishi maisha ya kikaboni, kukuza matunda na mboga zao wenyewe, na kupambana dhidi ya kutumia dawa za kemikali kwenye mboga zetu.

Trần Gấm

Anna Huttnen, Finland

Mtaalamu wa teknolojia ya athari za kaboni

Kama mpenda uhamaji endelevu, Anna Huttunen anasukuma uhamaji wa kijani kibichi, safi, na ufanisi zaidi katika jiji la Lahti la Ufini, lililopewa jina la European Green Capital 2021.

Anaongoza mtindo wa kipekee wa biashara ya kaboni binafsi ya jiji, programu ya kwanza duniani kuruhusu raia kupata mikopo kwa kutumia usafiri ulio rafiki wa mazingira kama vile baiskeli au usafiri wa umma.

Anafanya kazi kama mshauri katika taasisi ya NetZeroCities, inayosaidia majiji kufikia malengo ya tabianchi ifikapo mwaka 2030.

Huttunen analenga kuwafanya wengine kupenda mpango wa uhamaji endelevu na ni mtetezi makini wa kuendesha baiskeli, ambayo anazingatia mustakabali wa usafiri katika miji.

Manispaa kote ulimwenguni zimejaa watu wa kushangaza wanaofanya kazi ili kuwezesha maisha endelevu zaidi kwa raia wao. Fanya kwa sehemu yako, kuwa sehemu ya mabadiliko!

Anna Huttnen

Gladys Kalema-Zikusoka, Uganda

Daktari wa wanyama

Kama mshindi wa tuzo ya daktari wa mifugo na mhifadhi wa Uganda, Gladys Kalema-Zikusoka anafanya kazi kuokoa sokwe wa milimani walio hatarini kutoweka, ambao makazi yao yanamong'onyolewa na mabadiliko ya tabia nchi.

Yeye ni mwanzilishi na Mkurugenzi Mtendaji wa Conservation Through Public Health, Taasisi isiyo ya kiserikali ambayo inakuza uhifadhi wa bayoanuwai kwa kuwezesha watu, masokwe na wanyamapori wengine kuishi pamoja, huku wakiboresha afya na makazi yao.

Baada ya miongo mitatu, amesaidia kuongeza idadi ya sokwe wa milimani kutoka 300 hadi 500 hivi, ambayo ilitosha kupunguza hatari ya wanyama hao kutoweka.

Kalema-Zikusoka alitajwa kuwa Bingwa wa Dunia mwaka 2021 na Shirika la Umoja wa Mataifa la Mazingira.

Kinachonipa matumaini katika mzozo wa hali ya hewa ni kuongezeka utambuzi kwamba inahitaji kushughulikiwa kwa haraka. Kuna mbinu bunifu za kupunguza na kukabiliana na janga hili

Gladys Kalema-Zikusoka

Sonia Kastner, Marekani

Muanzilishaji wa teknolojia ya kugundua moto wa nyikani

Mwaka huu kumeshuhudia moto wa nyika ukiharibu baadhi ya misitu mikubwa zaidi duniani. Huku wazima moto wakihangaika mara nyingi kuendana na ukubwa na kuenea kwa moto huo, Sonia Kastner alianzisha shirika la kusaidia kugundua moto mapema.

Pano AI hutumia teknolojia ya kijasusi ya akili mnemba kuandaa jibu la haraka kabla ya moto kuenea kwa kukagua mandhari ili kubaini dalili za kuwaka na kuwatahadharisha wanaojibu, badala ya kutegemea umma kupiga simu kwa huduma za dharura.

Hapo awali Kastner alitumia zaidi ya miaka 10 kufanya kazi katika aina mbalimbali za uanzishaji wa teknolojia.

Kinachonipa matumaini ni nguvu ya ajabu ya uvumbuzi wa mwanadamu. Nimeshuhudia moja kwa moja uwezo wa teknolojia na suluhisho zinazoendeshwa na data kusaidia kushughulikia athari mbaya zaidi za tatizo la tabianhi .

Sonia Kastner

Astrid Linder, Sweden

Profesa wa usalama wa magari

Kwa miongo kadhaa, magari yamekuwa yakitengenezwa kwa kutumia vyombo vya majaribio ya ajali kulingana na wastani wa wanaume, ingawa takwimu zinaonesha kuwa wanawake wako katika hatari zaidi ya kuumia au kifo katika tukio la magari kugongana ana kwa ana.

Mhandisi Astrid Linder amefanya kazi ili kubadilisha hilo, akiongoza mradi wa kuunda jaribio la kwanza la ukubwa wa wastani la wanawake kuhusu ajali duniani, ambalo linatilia maanani umbile la miili ya wanawake.

Profesa wa Usalama wa Trafiki katika Taasisi ya Kitaifa ya Utafiti wa Barabara na Usafiri ya Uswidi (VTI) na profesa msaidizi katika Chuo Kikuu cha Chalmers, Linder ni mtaalamu wa utafiti wa muundo, kazi na mwendo wa mitambo, uzuiaji wa majeraha ya barabarani.

Neha Mankani, Pakistan

Mkunga

Wakati mafuriko makubwa yalipoikumba Pakistan mwaka jana, mkunga Neha Mankani alisafiri hadi maeneo yaliyoathirika ili kutoa ujuzi wake.

Kupitia shirika lake la hisani, Mfuko wa Mama Baby, Mankani na timu yake walitoa vifaa vya kuokoa maisha vya uzazi na ukunga kwa zaidi ya familia 15,000 zilizoathiriwa na mafuriko.

Kazi zake za kawaida huzingatia mipangilio isiyo na rasilimali nyingi, majibu ya dharura na jamii zilizoathiriwa na tabianchi.

Wakfu wake wa Mama Baby Fund sasa umechangisha fedha za kutosha kuzindua gari la wagonjwa la boti litakalosafirisha wajawazito wanaoishi katika jamii za pwani hadi hospitali na zahanati zilizo karibu kwa matibabu ya haraka.

Kazi ya wakunga katika jamii zinazokabiliwa na majanga yanayohusiana na tabianchi ni muhimu. Sisi sote ni waitikiaji wa kwanza na wanaharakati wa hali ya hewa, ambao huhakikisha kuwa wanawake wanaweza kuendelea kupokea huduma ya uzazi, ujauzito na baada ya kujifungua wanayohitaji, hata wakati hali inayowazunguka inazidi kuwa mbaya.

Neha Mankani

Wanjira Mathai, Kenya

Mshauri wa Mazingira

Kiongozi mwenye msukumo kwa bara zima, Wanjira Mathai ana uzoefu wa zaidi ya miaka 20 wa kutetea mabadiliko ya kijamii na kimazingira.

Aliongoza shirika la Green Belt Movement, shirika la watu asilia nchini Kenya ambalo liliwezesha wanawake kupitia upandaji miti, lililoanzishwa na mamake Wanjira na mshindi wa Tuzo ya Amani ya Nobel ya 2004, Wangari Maathai.

Mathai sasa ni mkurugenzi mkuu wa Afrika na Ushirikiano wa Kimataifa katika Taasisi ya Rasilimali Duniani, na mwenyekiti wa Wakfu wa Wangari Maathai.

Kwa sasa anahudumu kama mshauri wa Afrika kwa Mfuko wa bilionea Bezos wa Earth, na vile vile Muungano wa Clean Cooking Alliance na Wakfu wa Hali ya Hewa wa Ulaya.

Hatua ni za "ndani". Tunahitaji kuunga mkono mipango ya ndani kama vile wajasiriamali wanaotegemea miti na kazi inayoongozwa na jamii kuhusu urejeshaji, nishati mbadala na uchumi wa mzunguko. Jitihada kama hizi hunipa matumaini kwani zinatuonesha kinachowezekana

Wanjira Mathai

Isabel Farías Meyer, Chile

Mwanaharakati wa ukomaji hedhi mapema

Isabel Farías Meyer hakuwahi kushuku kuwa mizunguko yake ya hedhi isiyo ya kawaida ilikuwa dalili ya kitu chochote cha kutiliwa shaka, lakini akiwa na umri wa miaka 18 aligunduliwa kuwa ana kukoma hedhi mapema au kushindwa kwa ovari mapema. Hali hii hutokea wakati ovari inapoacha kufanya kazi vizuri na huathiri wastani wa 1% ya wanawake walio chini ya umri wa miaka 40.

Wanawake hupata dalili zinazofanana na zile za kukoma hedhi, lakini katika umri mdogo sana. Farías amezungumza kwa uwazi kuhusu jinsi uchunguzi huo umeathiri maisha yake, ikiwa ni pamoja na kuishi na ugonjwa wa osteoporosis.(maradhi kupungua kwa ubora wa mifupa)

Mwandishi huyo wa habari mwenye umri wa miaka amezindua mtandao wa kwanza wa kikanda wa kukoma hedhi mapema huko Amerika Kusini ili kushiriki taarifa, kupambana na imani potofu na kuunda nafasi salama kwa watu wanaoishi na hali hiyo.

Natalie Psaila, Malta

Daktari

Malta ina baadhi ya sheria kali zaidi za uavyaji mimba barani Ulaya na Natalie Psaila huwasaidia wanawake wanaohitaji taarifa na ushauri.

Alianzisha Madaktari taasisi ya Doctors for Choice Malta, na anatetea kuharamishwa na kuhalalisha uavyaji mimba na ufikiaji bora wa uzazi wa mpango.

Psaila anasema marufuku huko Malta, ambapo uondoaji unaruhusiwa tu ikiwa maisha ya mwanamke yako hatarini, inamaanisha kuwa wanawake wanakunywa tembe bila uangalizi wa matibabu. Ameanzisha simu ya usaidizi ambayo inatoa msaada kwa wanawake kabla, wakati na baada ya kutoa mimba.

Pia amechapisha kitabu cha elimu ya ngono kinacholenga watoto wa miaka 10 hadi 13 kiitwacho My Body's Fantastic Journey, ili kusaidia kuboresha ujuzi wa afya ya uzazi nchini.

Olena Rozvadovska, Ukraine

Mtetezi wa haki za watoto

Kusaidia watoto wa Kiukreni kuondokana na kiwewe cha vita ni dhamira ya Olena Rozvadovska. Yeye ndiye mwanzilishi mwenza wa Voices of Children, shirika la hisani ambalo hutoa msaada wa kisaikolojia.

Shirika hilo lilianza kama mpango wa mashinani mwaka wa 2019, miaka minne baada ya Rozvadovska kujitolea karibu na mstari wa mbele huko Donbas wakati watu wanaotaka kujitenga wanaoungwa mkono na Urusi walianza kupigana dhidi ya Ukraine.

Taasisi sasa ina wanasaikolojia zaidi ya 100 wanaofanya kazi katika vituo 14, pamoja na simu ya bure. Imesaidia maelfu ya watoto na wazazi.

Rozvadovska alishiriki katika filamu iliyoteuliwa na Oscar, A House Made of Splinters, na pamoja na timu yake walichapisha kitabu, Vita Kupitia Sauti za Watoto.

Rumaitha Al Busaidi, Oman

Wanasayansi

Wanawake na wasichana, ninyi ni sehemu ya suluhisho la masuala ya tabia nchi ni jina la mwanasayansi wa Oman Rumaitha Al Busaidi wa TED Talk ya 2021, ambayo imepata maoni zaidi ya milioni moja na kuakisi utetezi wake wa haki za wanawake wa Kiarabu.

Utaalamu wa Al Busaidi umesababisha nafasi yake katika Baraza la Vijana la Kiarabu la Mabadiliko ya Tabianchi na Jumuiya ya Mazingira ya Oman.

Pia ameushauri utawala wa Biden kuhusu kutoa misaada ya kigeni yenye taarifa ya hali ya hewa, na serikali ya Greenland kuhusu utalii endelevu.

Yeye ndiye mwanamke mdogo zaidi wa Oman kufikia Ncha ya Kusini na mwanzilishi wa WomeX, jukwaa la kuwasaidia wanawake wa Kiarabu kukuza ujuzi wa mazungumzo ya biashara.

Suluhisho la kwanza la kuondokana na mabadiliko ya tabia nchi ni kuwawezesha wanawake na wasichana. Athari ya mapato iliyo katika jamii zao itabadilisha maoni na vitendo na kulinda mahali hapa tunaita nyumbani.

Rumaitha Al Busaidi

Sumini, Indonesia

Meneja msitu

Katika jimbo la kihafidhina la Aceh nchini Indonesia si kawaida kwa wanawake kuwa viongozi.

Sumini alipogundua sababu kubwa ya mafuriko katika kijiji chake ni ukataji miti, ambao pia unachangia mabadiliko ya tabia nchi, aliamua kuchukua hatua na kufanya kazi na wanawake wengine katika jamii.

Kikundi chake kilipokea kibali kutoka kwa Wizara ya Mazingira na Misitu kuruhusu jamii ya kijiji cha Damaran Baru kusimamia eneo hilo, ambalo ni ekari 251 za msitu kwa miaka 35.

Sasa anaongoza Kitengo cha Usimamizi wa Misitu cha Kijiji (LPHK), ili kuzuia ukataji miti haramu na wawindaji wanaotishia simbamarara wa Sumatran, pangolini na wanyamapori wengine walio hatarini.

Kwa kukithiri kwa ukataji miti na ujangili wa wanyamapori siku hizi, misitu inapaswa kuzingatiwa zaidi na zaidi linapokuja suala la jinsi tunavyokabiliana na mabadiliko ya tabia nchi. Tunza msitu,tunza uhai.

Sumini

Fabiola Trejo, Mexico

Mwanasaikolojia wa kijamii

Mwanasaikolojia wa kijamii Fabiola Trejo alipoanza safari yake ya kimasomo, karibu miongo miwili iliyopita, hapakuwa na utafiti wowote nchini Mexico unaoangazia furaha ya ngono ya wanawake kama suala la haki ya kijamii.

Trejo alifungua njia na kazi yake, ambayo inaangalia ukosefu wa usawa wa kijamii, unyanyasaji wa kijinsia na nguvu ya furaha ya ngono, na inataka kukuza haki ya kijinsia kwa wanawake.

Anasema kuwa baadhi ya ukosefu wa usawa huwafanya wanawake kuwa katika hatari zaidi ya kujamiiana. Kupitia mazungumzo, utafiti wa kisayansi na warsha za vitendo, yeye huwasaidia watu kuchunguza starehe, kilele na kujichua kwa njia zinazoshinda masuala haya.

Kazi yake inasikika katika Amerika ya Kusini na jumuiya zinazozungumza Kihispania, ambapo masuala kuhusu afya ya wanawake na ujinsia yanasalia kuwa mwiko.

Jennifer Uchendu, Nigeria

Mwanaharakati wa masuala ya afya ya akili

Lengo la shirika la vijana la SustyVibes , lililoanzishwa na Jennifer Uchendu, ni kuhakikisha kuwa hatua zinazohitajika zinachukuliwa

Kazi ya hivi karibuni ya Uchendu imeangazia athari za mgogoro wa hali ya hewa katika suala la afya ya akili ya Waafrika , hususan vijana.

Mnamo mwaka wa 2022, alianzisha mradi wa The Eco-Anxiety Africa (TEAP) ili kuzingatia kuthibitisha na kulinda hisia za hali ya hewa kwa Waafrika kupitia utafiti, utetezi na matibabu ya kisaikolojia ya kufahamu hali ya tabianchi

Kusudi lake ni kufanya kazi na watu na mashirika yanayopenda kubadilisha mawazo na kufanya kazi ngumu na mara nyingi isiyofaa ili kujifunza juu ya hisia za tabianchi.

Ninapata hisia nyingi linapokuja suala la shida ya hali ya hewa. Ninakubali polepole kwamba sitaweza kamwe kufanya vya kutosha lakini kwamba naweza, badala yake, kufanya niwezavyo. Kuonyesha mshikamano na wengine kutenda, kupumzika, hunisaidia kulinda hisia zangu zinazotokana na hali ya tabianchi.

Jennifer Uchendu

Leanne Cullen - Unsworth, Uingereza

Mwanasayansi wa masuala ya baharini

Nyasi za baharini zinajulikana kwa uwezo wake wa kuhifadhi kaboni na kutoa fursa ya vitalu vya samaki, lakini baadhi ya makazi chini ya maji yameharibiwa.

Leanne Cullen-Unsworth ni mmoja wa waanzilishi na Mkurugenzi Mtendaji wa sasa wa mradi wa Seagrass, mpango wa kwanza wa Uingereza wa kurejesha nyasi bahari kwa kiwango cha juu

Mradi huu hurahisisha mchakato kwa kutumia rimoti ya roboti kupanda mbegu, na unaweza kuunda mpango wa kusaidia nchi zingine kurejesha nyasi chini ya maji.

Mwanasayansi wa taaluma mbalimbali na uzoefu wa zaidi ya miaka 20 katika utafiti wa baharini, Cullen-Unsworth amejitolea kwa uhifadhi na uimarishaji mazingira unaozingatia sayansi.

Kuna mengi ya kufanywa kwa mtu mmoja kuafikia mafanikio peke yake, lakini atu wanashirikiana na kupeana elimu .Mimi mwenyewe , najua tunaweza kufufua makazi muhimu , kuyalinda na kuyahifadhi kwa faida zote zile inazopatia ulimwengu na jamii

Leanne Cullen - Unsworth

Anamaría Font Villarroel, Venezuela

Mwanafizikia wa chembe

Mtafiti wa fizikia ya chembe, Prof Anamaría Font Villarroel anaangazia nadharia ya uhusiano, ambayo inajaribu kufafanua chembe zote na nguvu za kimsingi katika asili kwa kuziweka kwa mtindo wa nyuzi ndogo za nishati zinazotikisika.

Utafiti wa Font umekuza uelewa wa matokeo ya nadharia inapokuja kwa muundo wa maada na mvuto wa kwanta (Quantum),kwamba katika unururishaji nishati ya elektroni hutolewa kwa kiasi maalumu, wala si mfululizo.

Hapo awali amepokea tuzo ya Fundación Polar nchini Venezuela na mwaka huu alichaguliwa kama mshindi wa tuzo ya UNESCO ya Wanawake katika Sayansi.

Qiyun Woo, Singapore

Msimualiaji hadithi

Kama mwanamazingira na mbunifu wa maudhui, Qiyun Woo anatumia mitandao ya kijamii kusambaza mawazo kuhusu mabadiliko ya tabianchi.

Jukwaa lake la mtandaoni, The Weird and the Wild, limejitolea kufanya sayansi ya hali ya tabianchi ipatikane zaidi na isiogopwe. Inaangazia yaliyomo kutetea, kuelimisha na kushirikisha jamii juu ya hatua ya mabadiliko ya tabianchi .

Anashiriki podikasti ya mazingira inayoangazia Kusini Mashariki mwa bara Asia iitwayo Climate Cheesecake, ambayo inalenga kueleza mada ngumu kwa urahisi kuhusu hali ya tabianchi katika vipande vinavyoweza kudhibitiwa zaidi.

Yeye pia ni mgunduzi mchanga wa national Geographic

Mgogoro wa tabianchi, mkubwa na wa kutisha. Tunaweza kuukabili kwa udadisi mkali lakini wa upole - badala ya hofu - ili tuweze kuweka mioyo yetu laini kutunza ulimwengu, huku tukinoa zana zetu ili kubomoa kile kisichofanya kazi na kujenga kinachofanya.

Qiyun Woo

Elham Youssefian, Marekani/Iran

Mshauri katika maswala ya tabia nchi na ulemavu

Wakili wa haki za binadamu,mwenye tatizo la kutoona, Elham Youssefian ni mtetezi wa dhati wa kujumuishwa kwa watu wenye ulemavu wakati wa kushughulikia mabadiliko ya tabia nchi, haswa kuhusiana na hatua za dharura kwa matukio yatokanayo na mabadiliko ya tabia nchi.

Alizaliwa na kukulia nchini Iran, Youssefian alihamia Marekani mwaka wa 2016. Leo, ana jukumu muhimu katika Muungano wa Kimataifa wa Walemavu, mtandao wa kimataifa wa zaidi ya mashirika 1,100 yanayowakilisha watu wenye ulemavu.

Dhamira yake ni kuwaelimisha watoa maamuzi kuhusu wajibu wao linapokuja suala la athari za mabadiliko ya tabia nchi kwa watu wenye ulemavu. Pia anatetea uwezo mkubwa wa watu wenye ulemavu katika mapambano dhidi ya mzozo tabia nchi.

Sisi, kama watu binafsi wenye ulemavu, tumethibitisha mara kwa mara uwezo wetu wa kushinda changamoto tata na kutafuta suluhu hata kama hakuna zinazoonekana kuwepo. Watu wenye ulemavu wanaweza na wanapaswa kusimama mstari wa mbele katika vita dhidi ya mabadiliko ya tabia nchi.

Elham Youssefian

Je wanawake 100 wa BBC ni nini?

BBC 100 Women huwatangaza wanawake 100 wenye ushawishi na msukumo kote ulimwenguni kila mwaka. Tunatengeneza filamu za hali halisi, vipengele na mahojiano kuhusu maisha yao - hadithi ambazo zimewapatia umaarufu wanawake hawa huchapishwa na kutangazwa kwenye majukwaa yote ya BBC.

Fuatilia BBC Wanawake 100 kwenye Instagram na Facebook. Jiunge na mazungumzo ukitumia #BBC100Women.

Timu ya Wanawake 100 ya BBC iliandaa orodha fupi kulingana na majina waliyokusanya kupitia utafiti na yale yaliyopendekezwa na mtandao wa BBC wa idhaa mbalimbali kutoka lugha tofauti duniani, pamoja na BBC Media Action.

Tulikuwa tunatafuta wagombeaji ambao walikuwa wameandika vichwa vya habari au walioshawishi hadithi muhimu katika muda wa miezi 12 iliyopita, na vile vile wale ambao wana hadithi za kusisimua za kusimulia, au wamepata jambo muhimu au kuathiri jamii zao kwa njia ambazo si lazima zitangazwe.

Majina mengi pia yalitathminiwa dhidi ya mada ya mwaka huu - mabadiliko ya tabianchi na athari zake zisizo na uwiano kwa wanawake na wasichana kote duniani, ambapo kundi la Waanzilishi 28 wa Hali ya tabianchi na viongozi wengine wa mazingira walichaguliwa.

Tuliwakilisha sauti kutoka katika nyanja zote za kisiasa na kutoka maeneo yote ya jamii, tuligundua majina kuhusu mada zinazogawanya maoni, na tukateua wanawake ambao wameunda mabadiliko yao wenyewe.

Orodha hiyo pia ilikaguliwa ili kutoa uwakilishi wa kikanda na kutoegemea upande wowote kabla ya majina ya mwisho kuchaguliwa. Wanawake wote walikubali kuwa kwenye orodha hiyo.

Credits

BBC 100 Women Production Team: Valeria Perasso, Amelia Butterly, Rebecca Thorn, Paula Adamo Idoeta, Cordelia Hemming, Laura García, Sarah Dias, Lucy Gilder, Mai Kanaaneh, Mark Shea, Vandana Vijay, Kindah Shair, Daria Taradai, Lamees Altalebi, Firouzeh Akbarian, Sana Safi, Kateryna Khinkulova, Tamara Gil, Mouna Ba.

Muhariri wa BBC 100 Women Golnoosh Golshani.

Uzalishaji kwa idhaa tofauti za BBC: Roberto Belo-Rovella na Carla Rosch.

Muundo: Prina Shah, Jenny Law, Matt Thomas, Pauline Wilson na Oli Powell.

Hatua zilizopigwa: Scott Jarvis, Arun Bhari, Alexander Ivanov, Preeti Vaghela na Holly Frampton.

Haki miliki za Picha: Miller Mobley, Maciek Tomiczek/Oxford Warsha, Arati Kumar-Rao, Hamna Haqqi, Craig Kolesky, Pano AI, L. Reid, Benjamin Jones, Yober Arias, Amanda Triplett, Anny Roberts, Diyor Abdughaforzoda, Doi Inthanon Thailand by UTMB, Qinghai Snowland Lucy Piper, Louise Mabulo, Christian Tasso, Martin Chang, Konstantin Deryagin, Gabriel Quintão, Abel Canizales, Greatrivers Environmental Protection Association, Jason Boberg, New Balance Paraguay, Jo Anne McArthur, Greatrivers Environmental Protection Association, Jason Boberg, Patrick Wally, Sarah Hale , Jimena Mateot, Lucas Christiansen, Hannah Walker-Brown, Woody Morris, Xinyan Yu, Chris Parker, Taseer Beyg, Albert Kamanga, Zeeya Creations, Salem Solomon, Luke Nugent, R. David Marks, Lee Tinklim, Satu/VTI, FIFA, Josh Finche, Flying Luck, Phoebe Xu, Gregory Vepryk, Darko Tomas Cropix, Wanjira Mathai, Rufat Ergeshov, Osvaldo Fanton, Dani Pujalte, Giuliano Salvatore, L'Oreal Foundation, Daniel Eduardo, Tatyana Egorova, Dovana Films , Jimmy Day/ MIT Path Publishing - Leya, Khine Hnin Wai Foundation, Andrew Sikorsky, Ramon Tolosa Calderon, Mariam Siddiqi, Feral Films, Sebastian Aliaga, Diyor Abdughaforzoda, The White Helmets/Syria Civil Defense, Ellie Varley, DGL Nunnery, Mustafa Abumenes, Emanuel Elo Usamenes, Emanuel Elo Usamenes Fazal Raham Arman, Emilia Trejo, Mattia Zoppellaro, Martin Lupton/Light Collective, Yasmina Benslimane, Pavlo Botanov, Marijeta Mojasevic, LenadraPella, Gal Mosenson, Getty Images.