Test Page
ထုတ်လုပ်သူအာဏာပိုင်များကိုမည်သည့်ဆော့ (ဖ်) ဝဲသြဇာလွှမ်းမိုးမှုကိုမဆိုမြန်မြန်ဆန်ဆန်ရောက်ရှိနိုင်အောင်ပံ့ပိုးပေးခြင်းသည်အခွင့်အလမ်းရှိသောပတ်ဝန်းကျင်တွင်ကမ္ဘာ့အခွင့်အလမ်းများကိုထည့်သွင်းသည်
ဘဝနဲ့သက်ဆိုင်တဲ့သတင်းအချက်အလက်၊ သူတို့ရဲ့ရှုထောင့်၊ ဆွေးနွေးမှု၊ ဖွဲ့စည်းတည်ဆောက်ပုံ၊ စျေးကွက်စတာတွေ၊ အဓိကပစ်မှတ်ထားနိုင်တဲ့ရည်မှန်းချက်တွေအတူတူပဲ။ ၀ ယ်မှုလမ်းညွှန်ကတိကဝတ်ကိုအသိပေးထားတယ်။ အခုအချိန်မှာအင်္ဂလိပ်လွတ်လပ်ခွင့်ခေါင်းစဉ်ကိုအပိုင်းကနေတကယ်မဖော်ပြထားပါဘူး။ Jaane Dishame World Hardware လိုအပ်သော Witchery အတိုင်ပင်ခံလုပ်ငန်းအဖွဲ့သို့သော်
ဘီဘီစီ ၂၀၂၃ ထူးချွန်ထင်ရှား အမျိုးသမီး ၁၀၀: ဒီနှစ်မှာဘယ်သူတွေပါဝင်လာလဲ
၂၀၂၃ ခုနှစ်အတွက် ကမ္ဘာတစ်ဝန်းက အားကျစရာအဖြစ်ဆုံးနဲ့ လွှမ်းမိုးမှုအရှိဆုံး ထူးချွန်ထင်ရှား အမျိုးသမီး ၁၀၀ စာရင်းကို ဘီဘီစီ ထုတ်ပြန်လိုက်ပြီဖြစ်ပါတယ်။
သူတို့တွေထဲမှာ လူ့အခွင့်အရေးရှေ့နေ အမယ်လ် ကလူနီ(Amal Clooney)၊ ဟောလိဝုဒ် ငွေကြယ်ပွင့် အမေရိကား ဖရဲရာ(America Ferrera)၊ အမျိုးသမီးအရေးဆောင်ရွက်သူ ဂလိုရီယာ စတိုင်နန်(Gloria Steinem)၊ အမေရိကန်သမ္မတ ကတော်ဟောင်း မီရှဲလ် အိုဘားမား(Michelle Obama)၊ အလှကုန်စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင် ဟူဒါ ခထန်(Huda Kattam)နဲ့ ဘလွန်ဒေါ ရွှေဘောလုံးဆုရင် ကစားသမား အိုက်တာနာ ဘွန်မာတီ(Aitana Bonmatí) တို့ ပါဝင်ပါတယ်။
ရာသီဥတုပူပြင်းတာ၊ တောတွေမီးလောင်၊ ရေတွေကြီးတာနဲ့ တခြားသဘာဝဘေးအကြောင်းတွေ သတင်းခေါင်းကြီးပိုင်းတွေမှာနေရာယူခဲ့တဲ့ ဒီနှစ်အတွင်းမှာ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုနဲ့ အဲဒီရိုက်ခတ်မှုကို ဟန်ချက်ညီအောင် အရေးတယူလုပ်ဆောင်ကြရေးနဲ့ သက်ဆိုင်ရာလူမှုအသိုက်အဝန်းတွေကို ကူညီရေး အလုပ်လုပ်ခဲ့ကြတဲ့အမျိုးသမီးတွေကိုလည်း အခုစာရင်းက မီးမောင်းထိုးပြထားပါတယ်။
ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုအရေးဦးဆောင်လှုပ်ရှားနေသူ ၂၈ ဦးကိုလည်း ကုလသမဂ္ဂ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုဆိုင်ရာညီလာခံ (COP28) မတိုင်ခင်မှာပဲ ဘီဘီစီ ထူးချွန်ထင်ရှား အမျိုးသမီး ၁၀၀ ထဲ နာမည်ထည့်သွင်းထားပါတယ်။
နာမည်စာရင်းတွေကို သီးခြားစီစဥ်ဖော်ပြထားတာမျိုးမလုပ်ထားပါ။
ယဥ်ကျေးမှုနဲ့ ပညာရေး
အဖရိုဇေး နူမား , ပါကစ္စတန်
သိုးထိန်းမယ်
ဝါခီ သိုးထိန်းမယ်အနည်းငယ်ထဲက တစ်ဦးဖြစ်တဲ့ အဖရိုဇေး နူမား ဟာ ဆိတ်တွေ၊ သိုးတွေကို ပြီးခဲ့တဲ့ နှစ်ပေါင်း ၃၀ နီးပါး တောက်လျှောက် ထိန်းကျောင်းလာသူဖြစ်ပါတယ်။
မိခင်နဲ့ အဖွားဖြစ်သူတို့ထံကနေ သိုးထိန်းပညာသင်သူခဲ့ပြီး လက်ရှိမှာ သူဟာ ပါကစ္စတန်က ရှင်မ်ရှယ်တောင်ကြားမှာ ပျောက်ကွယ်တော့မယ့် ရာစုနှစ်ချီကြာ အမျိုးသမီးသိုးထိန်းရိုးရာရဲ့ အစိတ်အပိုင်းဖြစ်နေပါတယ်။
နှစ်စဥ်နှစ်တိုင်းမှာ ဒီသိုးထိန်းမယ်တွေဟာ သိုးအုပ်တွေကို ပင်လယ်ရေမျက်နှာပြင်အထက် ပေပေါင်း ၁၆,၀၀၀ ကျော်မြင့်တဲ့ စားကျက်မြေတွေဆီ ထိန်းခေါ်သွားပြီး နို့ထွက်ပစ္စည်းတွေကို ကုန်သွယ်ဖို့လည်းပြင်၊ တိရိစ္ဆာတွေကိုလည်း အစာစားခိုင်းတာကို ပြုလုပ်လေ့ရှိပါတယ်။
သူတို့ဝင်ငွေဟာ ရွာရဲ့ကြွယ်ဝမှုကို ဆောင်ကျဥ်းသလို ကလေးတွေရဲ့ကျောင်းစရိတ်ကိုထောက်ပံ့နိုင်တဲ့အထိလည်း ဖြစ်စေပါတယ်။ အဖရိုဇေး နူမားကတော့ သူတို့တောင်ကြားမှာ ဖိနပ်ပိုင်တဲ့ပထမဆုံးအမျိုးသမီးဖြစ်ရတဲ့ အမှတ်ရစရာကို မမေ့နိုင်သေးပါဘူး။
အက်စီ ဘိုဘာဆာ , ဂါနာနိုင်ငံ
ငါးသည်
ပင်လယ်ရေလှိုင်းတွေရဲ့အစပ်မှာရှိတဲ့ ဂါနာနိုင်ငံ၊ ဖူဗွာမေးရွာသူတစ်ဦးဖြစ်သူ အက်စီ ဘိုဘာဆာဟာ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုရဲ့ရိုက်ခတ်မှုကို မျက်ဝါးထင်ထင်မြင်တွေ့နေရသူတစ်ဦးဖြစ်ပါတယ်။
ပင်လယ်ရေမျက်နှာပြင် မြင့်တက်လာတာကြောင့် သူတို့ပိုင်တဲ့မြေနေရာမှာ နေလို့မရတော့ဘဲ ခင်ပွန်းဖြစ်သူ၊ ကလေး ၅ ယောက်နဲ့အတူ ကုန်းမြင့်ရာကို ရွှေ့ပြောင်းခဲ့ရသူဖြစ်ပါတယ်။
ရွာထဲက ငါးသည်တွေကို ဦးဆောင်နေသူဖြစ်တဲ့ ဘိုဘာဆာဟာ ပင်လယ်ကမ်းစပ်တိုက်စားခံရမှုကြောင့် ဝင်ငွေရရှိမှု ခြိမ်းခြောက်ခံနေရတဲ့သူတို့ဒေသမှာ တခြားတံငါသည်အမျိုးသမီးတွေကို ကူညီပေးဖို့ သူ့လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက်တွေနဲ့အတူ အသင်းအဖွဲ့တစ်ခုကို ထူထောင်ထားပါတယ်။
အခုဆို အဲဒီအဖွဲ့ထဲမှာ အဖွဲ့ဝင် ၁၀၀ နီးပါးအထိရှိလာပြီး သူတို့လုပ်ငန်းနယ်ပယ်မှာ ဘယ်လိုပြဿနာတွေကြုံနေရလဲဆိုတာ အပတ်စဥ်တွေ့ဆုံဆွေးနွေးကြသလို လိုအပ်နေတဲ့မိသားစုတွေကို ငွေကြေးအလှည့်ကျကြည့်ရှုတာတွေလည်း လုပ်ပေးနေကြပါတယ်။
ဒီရေလှိုင်းတွေတက်လာတိုင်း ကျွန်မတို့ မျှော်လင့်ချက်ပျက်သုဥ်းမိတယ်။ သေခြင်းတရားက ကျွန်မတို့ဆီရော၊ နောင်မျိုးဆက်ဆီရော ရောက်လာနေပြီ။
အက်စီ ဘိုဘာဆာ
ဂျက်စ် ပက်ပါ , ဗြိတိန်
ရာသီဥတုကော်ဖီဆိုင် တည်ထောင်သူ
ရာသီဥတုကော်ဖီဆိုင်ဟာ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုအရေး အရေးယူဆောင်ရွက်ဖို့ လူတွေလာကြ၊ ကော်ဖီသောက်ကြ၊ ဆွေးနွေးပြောဆိုကြတဲ့ ရပ်ရွာအခြေပြု ရပ်ဝန်းတစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။ ပထမဆုံးကော်ဖီဆိုင်ကိုတော့ ဂျက်စ် ပက်ပါက စကော့တလန်မှာရှိတဲ့ ဘာနမ်ရွာလေးမှာ ၂၀၁၅ တုန်းက စတင်တည်ထောင်ခဲ့ပါတယ်။
အခုတော့သူဟာ အခြားလူမှုအသိုက်အဝန်းတွေကိုလည်း သူတို့ကိုယ်ပိုင်ရပ်ဝန်းတွေ ထူထောင်နိုင်ပြီး တကမ္ဘာလုံး ချိတ်ဆက်နိုင်တဲ့ကွန်ရက်ဖြစ်အောင် အကူအညီပေးနေပါတယ်။
ကော်ဖီဆိုင်ကို သွားကြသူတွေကတော့ အဲဒီနေရာတွေဟာ ရာသီဥတုအကျပ်အတည်းနဲ့ပတ်သက်ပြီး သူတို့စိုးရိမ်စိတ်နဲ့ သူတို့ကြောက်ရွံ့မှုတွေကို မျှဝေနိုင်တဲ့နေရာတွေလို့ ပြောပါတယ်။
ပတ်ပါကတော့ ရာသီဥတုဆိုင်ရာအဝန်းအဝိုင်းမှာ ခေါင်းဆောင်မှုအခန်းကဏ္ဍအချို့ကို ယူထားပြီး စကော့တလန်တော်ဝင် ဘူမိအသင်းရဲ့ ဂုဏ်ထူးဆောင်အဖွဲ့ဝင်၊ Royal Society of Arts အဖွဲ့ဝင်လည်းဖြစ်ပါတယ်။
ရာသီဥတုအရေး အရေးတယူလုပ်ဆောင်မှုနဲ့ အပြုသဘောဆောင်ပြောင်းလဲမှုတွေဟာ လူမှုအသိုက်အဝန်းတွေကြားမှာ ပေါ်ပေါက်နေပါပြီ။ တခါတလေ အမျိုးသမီးနဲ့ ကလေးတွေက ဦးဆောင်ပါတယ်။ အချိတ်အဆက်တွေက အတူယူစရာကောင်းလောက်အောင် အပြောင်းအလဲတွေဖြစ်လာတာ၊ ကြံကြံခံစွမ်းမြင့်လာတာနဲ့ နောက်ထပ်အပြောင်းအလဲအတွက် နိုင်ငံရေး ရပ်ဝန်းနဲ့ အခွင့်အလမ်းတွေ ဖန်တီးလာတာကို မြင်တဲ့အခါ ကျွန်မ မျှော်လင့်ချက်တွေ ပိုတိုးလို့လာတယ်။
ဂျက်စ် ပက်ပါ
လူဝီ မာဘူလို , ဖိလစ်ပိုင်
ယာစိုက်သူ စွန့်ဦးတီထွင်ရေးသမား
၂၀၁၆ ခုနှစ်မှာ ဖီလစ်ပိုင်နိုင်ငံက ကာမာရိုင်းစ်ဆာဒေသကို တိုင်ဖွန်းမုန်တိုင်း နော့တန်း ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်တဲ့အခါ စိုက်ပျိုးရေးမြေ ၈၀ ရာခိုင်နှုန်း ပျက်စီးခဲ့ပါတယ်။
လူဝီ မာဘူလိုဟာ အဲဒီမုန်တိုင်းအလွန်မှာ ကာကိုစီမံချက်ကို ဖော်ဆောင်ပြီး ပျက်စီးမှုတွေကို တွန်းလှန်ပါတယ်။ အဲဒီအဖွဲ့ဟာ ရေရှည်တည်တံ့တဲ့စိုက်ပျိုးသစ်တောကနေ ဒေသန္တရ အစားအသောက်စနစ်ကို တခေတ်ထွန်းစေဖို့ ရည်ရွယ်ပါတယ်။
မာဘူလိုဟာ လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေးလုပ်ကိုင်သူတွေကို အရည်အချင်းမြှင့်တင်ပေးတာ၊ ပျက်စီးလွယ်တဲ့အစားအသောက်စနစ်တွေကို ဖြိုချတာနဲ့ ကျေးလက်ဦးဆောင်တဲ့စိမ်းလမ်းစီးပွားရေးစနစ်ကို အောင်မြင် အောင်လုပ်ဆောင်နိုင်သလို တကယ်စိုက်ပျိုးမယ့်လူတွေ မြေယာရရှိရေးကိုလည်း ဆောင်ရွက်နေပါတယ်။
ကျေးလက်က အခြေအနေတွေနဲ့ အသိပညာတွေ ပျံ့နှံ့နိုင်ဖို့ နိုင်ငံတကာရာသီဥတုမူဝါဒရေးရာအကြံပေးအဖြစ် ဆောင်ရွက်နေပါတယ်။ သူ့ကို ကုလသမဂ္ဂပတ်ဝန်းကျင်ရေးရာအစီအစဥ်က မြေကမ္ဘာဆိုင်ရာလူငယ်ချန်ပီယံတစ်ဦးအဖြစ် အသိအမှတ်ပြုထားပါတယ်။
ကျွန်မတို့စားနေတဲ့အစားအသောက်တွေကို ရေရှည်လည်းရ၊ လွယ်လွယ်လည်းရ၊ စီးပွားရေးကလည်း သာတူညီမျှမှုအခြေခံတွေနဲ့ပုံမှန်လည်ပတ်နိုင်တဲ့ လူမှုအသိုင်းအဝိုင်းတွေကို ချိတ်ဆက်မှုတွေ၊ ပိုမိုစိမ်းလမ်းတဲ့အနေအထားတွေရှိလာဖို့ ဦးဆောင်ကြတဲ့ ကျွန်မတို့လိုလူတွေနဲ့ တည်ဆောက်ကြတဲ့ ကမ္ဘာမြေဖြစ်လာဖို့ လှုပ်ရှားမှုတွေ ပြည့်လာတယ်ဆိုတာသိရတော့ ကျွန်မမှာ မျှော်လင့်ချက်တွေရှိလာတယ်။
လူဝီ မာဘူလို
ဒါရီယာ ဆီရန်ကို , ရုရှား
ကဗျာဆရာမ
ကဗျာဆရာမနဲ့ နိုင်ငံရေးတက်ကြွလှုပ်ရှားသူ ဒါရီယာ ဆီရန်ကိုဟာ စစ်ပွဲဆန့်ကျင်တဲ့အမျိုးသမီးများ တွန်းလှန်အဖွဲ့ရဲ့ ညှိနှိုင်းရေးမှူးတွေထဲက တစ်ဦးဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီအဖွဲ့ဟာ ယူကရိန်းက ရုရှားကို ကျူးကျော်မှုကို ဆန့်ကျင်တဲ့ လှုပ်ရှားမှုအဖွဲ့လည်းဖြစ်ပါတယ်။
ပြီးခဲ့တဲ့ ၉ နှစ်အတွင်းမှာ သူဟာ ရုရှားမှာရှိတဲ့ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာဖြစ်တည်မှုအခြေခံအကြမ်းဖက်မှုတွေအကြောင်းရေးသားခဲ့သူဖြစ်သလို အမျိုးသမီးဝါဒနဲ့ စစ်ပွဲဆန့်ကျင်ရေး စကားပြေစာအုပ် ၂ အုပ်ကိုလည်းရေးသားထားပါတယ်။
ဆီရန်ကိုဟာ အနုပညာရှေ့ဆောင် Quiet Prickett ကို ဖန်တီးသူလည်းဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီရှေ့ဆောင်အစီအစဥ်မှာ သူဟာ ပြဿနာတွေကြုံနေရတဲ့လူတစ်ဦး တစ်ယောက်ချင်းစီနဲ့ စိတ်ချင်းရင်းနှီးမှုကနေ ပြောဆိုဆက်ဆံနိုင်ဖို့ သတင်းစကားတွေ ဖော်ပြထားတဲ့ ဆိုင်းဘုတ်ပြားတွေကို ကိုင်ဆောင်ပြီး ဖန်တီးပါတယ်။
ရုရှားက ယူကရိန်းကို ကျူးကျော်မှုမတိုင်ခင် သီတင်းနှစ်ပတ်မှာ ဆီရန်ကိုဟာ အာဏာပိုင်တွေရဲ့ ထိန်းသိမ်းတာကိုခံခဲ့ရပြီး အစွန်းရောက်တဲ့သတင်းစကားတွေ ဖြန့်ဝေတယ်လို့ စွပ်စွဲခံခဲ့ရပါတယ်။ အဲဒီနောက် မကြာခင်မှာပဲ သူဟာ ဂျော်ဂျီယာနိုင်ငံကို ပြောင်းရွှေ့ခဲ့ပြီး အခုတော့ ရုရှားအာဏာပိုင်တွေက သူ့ကို ''ပြည်ပသူလျှို'' အဖြစ် သတ်မှတ်တာခံထားရပါတယ်။
ရှယ်ဘူဆာဂန်ဗေဝါ , ကာဂျစ်စတန်
'ဘဝအတွက်'' အပ်ချုပ်ဆိုင်ပူးတွဲတည်ထောင်သူ
ကင်ဆာအဆင့်လေးအဖြစ် အထူးကြပ်မတ်ကုသမှုဆောင်မှာ ကုသမှုခံယူခဲ့ရပြီး အသက်ဘေးရုန်းကန်ခဲ့ရတဲ့နောက် အခုတော့ ဆာဂန်ဗေဝါ ရဲ့ ရောဂါက သက်သာစပြုနေပြီဖြစ်ပါတယ်။
အဲဒီနောက်မှာတော အခြားကင်ဆာဝေဒနာရှင် လေးဦးနဲ့အတူအပ်ချုပ်ဆိုင်ကိုပူးတွဲတည်ထောင်ခဲ့ပါတယ်။ သူတို့အပ်ချုပ်ဆိုင်ကနေ နိုင်ငံကိုယ်စားပြုအဆင်တန်ဆာတွေကိုသုံးပြီး အိတ်တွေ ချုပ်လုပ်ရောင်းချပါတယ်။ အဲဒီကရောင်းရငွေတွေရဲ့ အမြတ်ကို ကင်ဆာကုသမှုတွေအတွက် လှူဒါန်းတာဖြစ်ပါတယ်။
အခုထိ ဆေးဝါးကုသမှုအတွက်ကုန်ကျစရိတ်လိုအပ်နေတဲ့ ကာမိစေဖို့ ငွေကြေးပံ့ပိုးမှု လိုအပ်နေတဲ့ အမျိုးသမီး ၃၄ ဦးအတွက် ဒေါ်လာ ၃၃,၀၀၀ (ပေါင် ၂၆,၅၀၀) ကျော် စုဆောင်းရရှိထားပြီးဖြစ်ပါတယ်။
ဆာဂန်ဗေဝါ ဟာ ကုသရေးဌာနတွေနဲ့ ဝေးတဲ့နေရာတွေက လူနာတွေကို ပံ့ပိုးကူညီဖို့ လိုအပ်တာကိုလည်း သိတာကြောင့် ဆေးကုသတဲ့နေရာတွေနဲ့နီးတဲ့နေရာမှာ အကျိုးအမြတ်မယူတဲ့ဘော်ဒါဆောင်တစ်ခု တည်ထောင်ပေးခဲ့ပါတယ်။
ချီလာ ခူမာရီ ဘာမန်း , ဗြိတိန်
အနုပညာရှင်
ချီလာ ခူမာရီ ဘားမန်းဟာ အမျိုးသမီးကိုယ်စားပြုမှု၊ ကျားမတန်းတူရေးနဲ့ ယဥ်ကျေးမှုဆိုင်ရာသရုပ်သကန်တွေ အရေးလို ကိစ္စရပ်တွေကို ပုံဆွဲတာ၊ ပန်းချီဆွဲတာ၊ ရုပ်ရှင်နဲ့ သရုပ်ဖော်အနုပညာပြကွက်တွေအပါအဝင် အနုပညာလုပ်ဆောင်ချက်မျိုးစုံနဲ့ ခံစားတင်ပြနေသူဖြစ်ပါတယ်။
အခုနှစ်မှာတော့ အနုပညာရှင်ဟာ ၁၈၇၉ ခုနှစ်ကတည်းက ဗြိတိန်မှာ ကျင်းပနေတဲ့ ဘလက်ပူးလ် မီးပွဲတော်မှာ သူ့ရဲ့အနုပညာပြကွက်ကို မြင်တွေ့ခဲ့ရပါတယ်။ ရေခဲမုန့်ရောင်းတဲ့ဗန်ကားမှာ နည်းပညာသုံးရောင်စုံမီးတွေတပ်ဆင်ထားတဲ့ Lollies in Love With Light အနုပညာပြကွက်ဟာ သူ့မိဘတွေ ရောင်းချခဲ့တဲ့ ရေခဲမုန့်လုပ်ငန်းကို ဖန်တီးမှုတစ်ခုအနေနဲ့ အဲဒီပြပွဲမှာ ပြသခဲ့ပါတယ်။
၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်မှာ ဘာမန်ဟာ
ပြီးခဲ့တဲ့နှစ်မှာ သူ့ကို MBE ဘွဲ့ ချီးမြှင့်ခဲ့ပါတယ်။
အာတီ ကူမာရို, အိန္ဒိယ
ဓာတ်ပုံ ဆရာမ
တောင်အာရှတဝန်းမှာ အလုပ်လုပ်ရင်း တစ်ကိုယ်တော် ဓာတ်ပုံဆရာမလည်းဖြစ်၊ National Geographic Explorer လည်းဖြစ်တဲ့ အာတီ ကူမာရိုဟာ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုကြောင့် မြေမျက်နှာသွင်ပြင်တွေ ပြောင်းလဲနေတာကို မှတ်တမ်း ယူနေသူဖြစ်ပါတယ်။
မြေအောက်ရေနည်းပါးလာတာ၊ စက်မှုကဏ္ဍအတွက် မြေယာချဲ့ထွင်တာကြောင့် တိရိစ္ဆာန်တွေ စားကျက်ပျက်စီးတာ၊ မြေလွတ်မြေရိုင်း ကျုံ့လာတာ၊ လူသန်းချီနေရာပြောင်းရွှေ့ရတာနဲ့ မျိုးစိတ်တွေ မျိုးသုဥ်းမှုဖြစ်စေတာတွေကို သူ မှတ်တမ်းတင်ပါတယ်။
ကူမာရိုဟာ ပြီးခဲ့တဲ့ဆယ်စုနှစ်အတွင်း အိန္ဒိယတိုက်ငယ်အနှံ့ကို သွားရောက်ခဲ့ပြီး သူရဲ့ ဇာတ်လမ်းတွေဟာ သဘာဝပတ်ဝန်ကျင် ပျက်စီးမှုကြောင့် လူ့အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းနဲ့ ဇီဝမျိုးကွဲတွေအပေါ် ဘယ်လိုသက်ရောက်မှုရှိတယ်ဆိုတဲ့ ဇာတ်ကြောင်းတွေကို ပြသပါတယ်။
အိန္ဒိယရဲ့သဘာဝမြေမျက်နှာပြင်ပြောင်းလဲမှုအကြောင်း သူ့စာအုပ် Marginlands: India's Landscapes on the Brink ဟာ အိန္ဒိယရဲ့ အန္တရာယ်များလှတဲ့ပတ်ဝန်းကျင်အခြေအနေတွေမှာ နေထိုင်နေကြရတဲ့ လူတွေရဲ့ အတွေ့အကြုံတွေအကြောင်းကို အတိုချုံးနဲ့ရှင်းပြထားပါတယ်။
ရာသီဥတုအကျပ်အတည်းရဲ့ရင်းမြစ်ဟာ ကျွန်မတို့ရဲ့ မြေ၊ရေ၊လေနဲ့ ကျွန်မတို့ကြား ဆက်နွယ်မှု ဆုံးရှုံးတာဖြစ်ပါတယ်။ ဒီဆက်နွယ်မှုကို ကျွန်မတို့ ပြန်ပြီးရအောင်လုပ်ဖို့ အရေးကြီးပါတယ်။
အာတီ ကူမာရို
ဗီး ခက်တီဗူ, ဇင်ဘာဘွေ/ဗြိတိန်
Content ဖန်တီးသူနဲ့ ယူကျူ့ဘာ
မက်ခ်ဒေါ်နယ်စားသောက်ဆိုင်မှာ အချိန်ပိုင်းအလုပ်လုပ်ရင်း အောက်စဖို့ဒ်နဲ့ ဟားဘတ်တက္ကသိုလ်တွေကနေ ဘွဲ့တွေရရှိခဲ့တဲ့ ဗီး ခက်တီဗူရဲ့ ပညာရေးခရီးလမ်းဟာ ကမ္ဘာတဝန်းက ထောင်သောင်းချီတဲ့လူတွေရဲ့ အားကျ အတုယူစရာဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။
တက္ကသိုလ်တက်နေတုန်း ယူကျူ့ချန်နယ်တစ်ခုကို ဖန်တီးပြီး သူဟာ လူမှုစီးပွားနောက်ခံအားနည်းတဲ့ ကျောင်းသူတစ်ဦးရဲ့ အတွေ့အကြုံတွေကို သူ့လိုပဲ ဘဝတူလူငယ်တွေအတွက် လေ့လာရေးနည်းလမ်းတွေ၊ ရှိရင်းစွဲရင်းမြစ်တွေကို ဘယ်လိုအသုံးချမလဲဆိုတာကို မျှဝေပေးနေတာဖြစ်ပါတယ်။
အဲဒီကတည်းက ခက်တီဗူဟာ ဗီးပြောတဲ့စွမ်းပကားမြှင့်တင်ရေး ဆိုတဲ့ ပလက်ဖောင်းကို တည်ထောင်ပြီး ကမ္ဘာတဝန်းက နောက်ခံအားနည်းတဲ့ကျောင်းသားတွေ၊ ထောက်ပံ့မှုလုံလုံလောက်လောက်မရတဲ့ ကျောင်းသားတွေ ပညာရေးကို ဘယ်လိုလက်လှမ်းမီအောင်လုပ်ကြမလဲဆိုတာတွေကို အကူအညီပေးနေပါတယ်။
လူငယ်တွေအတွက် ကိုယ်တိုင်အထောက်အကူဖြစ်ရေးလက်တွေ့စာအုပ်ကို ရေးသားထားပြီး ပညာရေးခေါင်းဆောင်မှုအပိုင်းမှာ ပါရဂူဘွဲ့တန်းကို တက်ရောက်သင်ယူနေပါတယ်။
ဟူဒါ ခထန်, အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု
အလှအပရေးရာလုပ်ငန်း တည်ထောင်သူ
အီရတ်ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်သူ မိဘ နှစ်ပါးကနေ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုမှာ မွေးဖွားတဲ့ ဟူဒါ ခထန်ဟာ အိုကလာဟိုးမားပြည်နယ်မှာ ကြီးပြင်းခဲ့ပြီး သူ့ဘဝတလျှောက်ဖြစ်ချင်ခဲ့တဲ့အလှပရေးရာနယ်ပယ်ကို တစိုက်မတ်မတ်လိုက်ရင်း အဲဒီနယ်ပယ်မှာပဲ အောင်မြင်တဲ့အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းပြုလို့ နာမည်ကျော်ကြားလာသူဖြစ်ပါတယ်။
လော့စ်အိန်ဂျလိစ်မြို့က နာမည်ကျော် မိတ်ကပ်သင်တန်းကျောင်းတက်ခဲ့အပြီးမှာ အရှေ့အလယ်ပိုင်းတလွှားက တော်ဝင်မိသားစုတွေအပါအဝင် ထိပ်တန်းနာမည်ကြီးသူတွေအတွက် မိတ်ကပ်ပြင်ပေးသူတစ်ယောက်ဖြစ်လာပါတယ်။
အခုဆို သူဟာ လူမှုကွန်ရက် အင်စတာဂရမ်မှာ ဖော်လိုဝါ သန်း ၅၀ ကျော်ရှိတဲ့ ဖော်လိုဝါအများဆုံး အလှကုန်တံဆိပ်ပိုင်ရှင်လည်းဖြစ်လာပါတယ်။
ခထန်ဟာ မျက်တောင်တုအစုံနဲ့ Huda Beauty အလှကုန်တံတိပ်ကို ၂၀၁၃ ခုနှစ်မှာ စတင်တည်ထောင်ပါတယ်။ ဒီနေ့မှာတော့ သူ့ရဲ့ ဒေါ်လာသန်းချီတဲ့ လုပ်ငန်းဟာ အလှကုန်ပစ္စည်း ၁၄၀ ကျော်ကို ကမ္ဘာတဝန်း ဆိုင်ပေါင်း ၁,၅၀၀ ကျော်နဲ့ ရောင်းချနေပါတယ်။
ဆိုဖီယာ ခီယန်နီ , အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု
ကျောင်းသား၊ လူမှုရေးရာစွန့်ဦးတီထွင်လူငယ်
အီရန်မှာရှိတဲ့အမျိုးတွေနဲ့ စကားပြောပြီးတဲ့နောက်မှာ လူမှုစွန့်ဦးတီထွင်သူ လူငယ် ဆိုဖီယာ ခီယန်နီဟာ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုနဲ့ပတ်သက်ပြီး သူတို့ ဘာသာစကားနဲ့ ရေးသားထားတဲ့သတင်းအချက်အလက်တွေ မများလှဘူးဆိုတာကို သဘောပေါက်ခဲ့ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ရာသီဥတုရေးရာအကြောင်းအရာတွေကို ဖာရစီ ဘာသာကို ပြန်ဆိုခဲ့ပါတယ်။
ဒီအစီအစဥ်ဟာ အင်္ဂလိပ်လိုမပြောနဲ့သူတွေ ရာသီဥတုအကြောင်း ပိုသိနားလည် ဖတ်ရှုနိုင်ဖို့ ဘာသာစကားအသီးသီးနဲ့ ဘာသာပြန်ဖို့ ရည်ရွယ်တဲ့ Climate Cardinals လို့ နာမည်ပေးထားတဲ့ နိုင်ငံတကာလူငယ်စေတနာရှင်အဖွဲ့ကို ပေါ် ပေါက်စေခဲ့ပါတယ်။
အခုဆို နိုင်ငံပေါင်း ၈၀ ကျော်မှာ စေတနာ့ဝန်ထမ်း ကျောင်းသားပေါင်း တစ်သောင်းအထိရှိနေပြီး ရာသီဥတုနဲ့ဆိုင်တဲ့ အကြောင်းအရာပေါင်း ၁ သန်းနီးပါးကို ဘာသာစကား ၁၀၀ ကျော်နဲ့ ဘာသာပြန်ဆိုနိုင်ခဲ့ပြီဖြစ်ပါတယ်။
ခီယန်နီရဲ့ရည်ရွယ်ချက်ကတော့ သိပ္ပံအသိပညာတွေကို ကမ္ဘာ့အဆင့် လက်ဆင့်ကမ်းနိုင်ရေးအတွက် ဘာသာစကားအခက်အခဲတွေကို ဖြိုဖျက်ဖို့ဖြစ်ပါတယ်။
လူငယ်တက်ကြွလှုပ်ရှားသူတွေဟာ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ရာသီဥတုအရေး အလေးထားဖို့ ကွန်ရက်တွေကို တည်ဆောက်ခဲ့ပြီးဖြစ်သလို ရုပ်ကြွင်းလောင်စာအသုံးပြုမှုရပ်တန့်ရေး ထောင်နဲ့ချီတဲ့တောင်းဆိုလွှာတွေ၊ လူသန်းချီ ဆန္ဒပြတာတွေလုပ်ခဲ့ရုံသာမက ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုဆိုင်ရာရှေ့ဆောင်အစီအစဥ်တွေအတွက် ဒေါ်လာသန်းနဲ့ချီ ရန်ပုံငွေ ရှာဖွေနိုင်ခဲ့ပြီးဖြစ်ပါတယ်။ ကမ္ဘာ့စိန်ခေါ်မှုတွေဟာ ကျွန်မတို့အတွက်ဆိုရင်တော့ ကိုယ့်အသက်အရွယ်၊ အတွေ့အကြုံနဲ့စာရင် ကြီးမားလွန်းနေတာတော့ ရှိတာပေါ့လေ။
ဆိုဖီယာ ခီယန်နီ
ကလာရာ အယ်လိဇဘတ် ဖရာဂိုဆို ဂါတေး, မက္ကဆီကိုနိုင်ငံ
ထရပ်ကားယာဥ်မောင်း
ကလာရာ အယ်လိဇဘတ် ဖရာဂိုဆို ဂါတေးဟာ မက္ကဆီကိုရဲ့ အန္တရာယ်အများဆုံးလမ်းမကြီးတွေအပါအဝင် နိုင်ငံအနှံ့က အဝေးပြေးလမ်းကြီးတွေပေါ် ကားကြီးမောင်းသူတစ်ယောက်အဖြစ် လွန်ခဲ့တဲ့ ၁၇ နှစ်လုံးလုံး လုပ်ကိုင်ကာ အမျိုးသားတွေလွှမ်းမိုးတဲ့ ကုန်ကားကြီးယာဥ်မောင်းလောကကို ပြောင်းလဲပစ်ဖို့ ကြိုးပမ်းနေသူဖြစ်ပါတယ်။
ဒူရန်တိုဖွား ဖရာဂိုဆို ဂါတေးဟာ အသက် ၁၇ နှစ်မှာ လက်ထပ်ပြီး ကလေး ၄ ဦးမိခင်၊ မြေး ၇ ဦးအဖွားဖြစ်ပါတယ်။
အမျိုးသမီးကားကြီးမောင်းသူတွေကို ခေါ်လေ့ရှိတဲ့ "trailera" တစ်ဦးအဖြစ် သူ့ဘဝတစ်လျှောက်လုံး လမ်းပေါ် ကုန်ဆုံးခဲ့သူဖြစ်ပြီး အမေရိကန်နဲ့ မက္ကဆီကိုတဝန်းကို ကုန်ပစ္စည်းတွေ ပို့နေခဲ့သူဖြစ်ပါတယ်။
ကုန်ကားကြီးတွေမောင်းတဲ့နယ်ပယ်မှာ ကျား၊ မ တန်းတူညီမျှမှုရှိလာအောင် တခြားအမျိုးသမီးတွေလည်း သူ့ကို အားကျပြီး ဒီနယ်ပယ်ကို ဝင်လာအောင် အားထုတ်နေသူဖြစ်သလို လူငယ်ယာဥ်မောင်းတွေကိုလည်း ကူညီသင်တန်းပေးနေသူဖြစ်ပါတယ်။
ဂျက်ဆန်မာတန်ဇင်ပါမို, အိန္ဒိယ
မယ်သီလရှင်
သူ့ကို ၁၉၄၀ က အင်္ဂလန်မှာမွေးဖွားခဲ့ပေမဲ့ သူဆယ်ကျော်သက်အရွယ်မှာဗုဒ္ဓဘာသာဝင်အဖြစ်ကူးပြောင်းခဲ့တယ်။
အသက် ၂၀ အရွယ်မှာ သူအိန္ဒိယကိုသွားခဲ့ပြီး တိဗက်ဗုဒ္ဓဘာသာမယ်သီလရှင်ဖြစ်လာတဲ့ ပထမအနောက်တိုင်းသူတစ်ဦးဖြစ်လာပါတယ်။
မယ်သီလရှင်တွေရဲ့ ဝိနည်းတွေကို ပိုပြီးမြှင့်တင်ဖို့အတွက် တန်ဇန်ပါမိုဟာ အိန္ဒိယနိုင်ငံ၊ ဟီမာရှယ်ပရာဒက်ရှ်မှာ သီလရှင် အပါး ၁၂၀ ကျော်နေထိုင်တဲ့ တိဗက်ဗုဒ္ဓဘာသာသီလရှင်ကျောင်းကိုတည်ထောင်ခဲ့ပါတယ်။
သူဟာ ဟိမဝန္တာတောင်တန်းက ဝေးလံခေါင်သီတဲ့လိုဏ်ဂူထဲမှာ ၁၂ နှစ်ကြာ နေထိုင်တရားကျင့်ခဲ့တဲ့ သုံးဦးထဲမှာ လူသိများသူတစ်ဦးဖြစ်ပါတယ်။ ၂၀၀၈ ခုနှစ်မှာ သာသနာပိုင်တွေထဲ တန်ဖိုးမြင့်သူလို့ အဓိပ္ပါယ်ရတဲ့ ရှားရှားပါးပါးဂျက်ဆန်မာဘွဲ့ကို အပ်နှင်းခံရပါတယ်။
ဆယ်ဂရီကာ ဆရီဟမ်, အာရပ်စော်ဘွားများပြည်ထောင်စု
ပညာဖြန့်ဝေသူနဲ့ ရာသီဥတုဆိုင်ရာအကြံပေး
ဆယ်ကျော်သက် ဆယ်ဂရီကာ ဆရီဟမ်ဟာ ရာသီဥတုအကြောင်းကို ကျောင်းတွေမှာ မသင်မနေရပညာရေးဖြစ်လာအောင် ကြိုးပမ်းနေသူဖြစ်ပါတယ်။
ကုတ်ဒင်းကျွမ်းကျင်မှုကို အသုံးပြုပြီး ကမ္ဘာတဝန်းက ကလေးငယ်တွေကို ပညာဖြန့်ဝေဖို့နဲ့ သက်ဆိုင်ရာအသိုင်းအဝိုင်းတွေမှာ ရေရှည်တည်တံ့တဲ့စီမံကိန်းတွေ ဖော်ဆောင်ရေးမှာ ကလေးငယ်တွေကို အကူအညီပေးဖို့ ပုံစံထုတ်ထားတဲ့ Kids4abetterworld အွန်လိုင်းပလက်ဖောင်းကို ထူထောင်ထားသူလည်းဖြစ်ပါတယ်။
သူဟာ အွန်လိုင်းပေါ်ကနေရော၊ ပြင်ပမှာပါ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာအလုပ်ရုံဆွေးနွေးပွဲတွေကျင်းပတာနဲ့ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုတိုက်ဖျက်ရေးမှာ ကလေးတွေဟာ ဘယ်လိုကဏ္ဍကနေ ပါဝင်နိုင်တယ်ဆိုတာကို ပညာပေးတာနဲ့ အဲဒီပလက်ဖောင်းကို ခိုင်မာအောင် ကြိုးပမ်းနေပါတယ်။
ဒူဘိုင်းမှာ A လယ်ဗယ် စာမေးပွဲအတွက် စာသင်ကြားနေရင်း ဆရီဟမ်ဟာ ကလေးသူငယ်အခွင့်အရေးဆိုင်ရာကုလသမဂ္ဂကော်မတီရဲ့ ကလေးသူငယ်အကြံပေးအဖွဲ့မှာပါဝင်ရင်း သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ရေးရာတွေကို အလေးထား လုပ်ဆောင်နေပါတယ်။
အခုဟာ သတိပေးရတော့မယ့်အချိန်မဟုတ်ဘဲ အရေးတယူဆောင်ရွက်ရမယ့်အချိန်ရောက်ပါပြီ။ ဒါမှသာ ကလေးတစ်ဦး တစ်ယောက်ချင်းစီဟာ ကမ္ဘာမြေရေရှည်တည်တံ့အောင် နေထိုင်နည်းကို တတ်သိလာကြပြီး လက်ရှိကမ္ဘာမှာ ရှိဖို့လိုအပ်တဲ့ စနစ်အပြောင်းအလဲတွေကို မြင်လာနိုင်မှာဖြစ်ပါတယ်။
ဆယ်ဂရီကာ ဆရီဟမ်
လာလာ ပါကစ္စနယ်လီ, အာဂျင်တီးနား
အနုပညာရှင်
'မဂ္ဂဇင်းအဖုံးမှာမဖော်ပြခံရတဲ့အမျိုးသမီးတွေ'' အနုပညာဖန်တီးမှုဟာ အနုပညာရှင် လာလာ ပါကစ္စနယ်လီတစ်ယောက် ၂၀၁၅ ခုနှစ်မှာ ယုယမွေးထုတ်ခဲ့တဲ့အရာဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီဖန်တီးမှုဟာ မီဒီယာနဲ့ လူကြိုက်များတဲ့ယဥ်ကျေးမှုမှာ အမျိုးသမီးတွေ ကိုယ်စားပြုပါဝင်ခွင့်တဲ့ အလှအပအပေါ် ပုံသေကားချမှတ်ယူကြတဲ့အမြင်ကို မေးခွန်းထုတ်တဲ့ ဖန်တီးမှုဖြစ်ပါတယ်။
အဲဒီစီမံကိန်းဟာ အမျိုးသမီးတွေ အသက်အရွယ်ကြီးရင့်လာတာနဲ့ အစားအသောက်ပုံစံလို ပြဿနာတွေလို အမျိုးသမီးတွေရဲ့ကိုယ်ခန္ဓာတွေနဲ့ပတ်သက်တဲ့ပြောဆိုချက်တွေကို ပြန်လည်ပြန်လည်သုံးသပ်ဖို့ ဖိတ်ကြားတာကြောင့် လူသိများလာတဲ့လှုပ်ရှားမှုဖြစ်ပါတယ်။ သူတို့ရဲ့မကြာသေးခင်တုန်းက အားထုတ်မှုကတော့ #HermanaSoltaLaPanza(ကိုယ့်ရဲ့ဝမ်းဗိုက်အပေါ်မှာပဲ အာရုံစိုက်တာရပ်ကြပါတော့ ညီအစ်မ)တို့ဆိုတဲ့ အမျိုးသမီးတွေရဲ့ကိုယ်ခန္ဓာပုံပန်းသဏ္ဍာန်နဲ့အရွယ်အပေါ် လူတွေရဲ့တကယ့်ဇာတ်ကြောင်းတွေအပေါ် အခြေစိုက်တဲ့ တိုက်တွန်းလှုပ်ရှားမှုဖြစ်ပါတယ်။
ရှေ့နေ၊ ကဗျာဆရာမ၊ အမျိုးသမီးချင်းချစ်ကြိုက်သူ၊ အမျိုးသမီးအရေးတက်ကြွလှုပ်ရှားသူဖြစ်တဲ့ ပါကစ္စနယ်လီဟာ အမျိုးသမီးတွေရဲ့ အလှအပနဲ့ပတ်သက်လို့ အများမြင်နေတဲ့အမြင်ဟာ သူ့အပြောအရဆိုရင် ''ဂန္ထဝင်ဆန်၊ ဆွဲဆောင်မှုဆန်၊ ခွဲခြားမှုဆန်'' ပြီး ကျားမတန်းတူညီမျှမှုကို ပိုပြီး မညီမျှမှုကို မီးစဖြစ်စေတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
ကယ်ရိုလိုင်နာ ဒိုင်ဇ် ပီမန်တယ်, ပီရူး
ဂျာနယ်လစ်
ကယ်ရိုလိုင်နာဟာ သူ့အသက် ၂၀ နှစ်လောက်မှာ အော်တစ်ဇင်ရောဂါရခဲ့ပါတယ်။ အာရုံကြောကွဲပြားတာကိုသိခဲ့ချိန်တုန်းကဆို ကိတ်မုန့်ဖုတ်ပြီး သူ့ကိုယ်သူဂုဏ်ပြုခဲ့ပါတယ်။
အခုတော့သူ့ အသက် ၃၀ ဖြစ်လာပြီး '' အော်တစ်ဇင်တစ်ယောက်အဖြစ်လည်းဂုဏ်ယူစွာ''နဲ့ ရှိနေပါတယ်။ အာရုံကြောကွဲပြားမှုဆိုင်ရာနဲ့ စိတ်ကျန်းမာရေးကဏ္ဍတွေအတွက် ဂျာနယ်လစ်တစ်ယောက်အနေနဲ့ရပ်တည်နေပါတယ်။
ကယ်ရိုလိုင်နာဟာ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ မသန်စွမ်းသူတွေ ကြုံတွေ့ရလေ့ရှိတဲ့ အခြေအနေတွေကိုလည်း အဆုံးသတ်ဖို့လုပ်ဆောင်ခဲ့သူဖြစ်ပါတယ်။ အာရုံကြောဆိုင်ရာရောဂါတွေအကြောင်းသတိပြုမိလာစေဖို့ စီမံကိန်းတွေနဲ့ အကျိုးအမြတ်မယူတဲ့ အဖွဲ့အစည်းတွေနဲ့ တည်ထောင်သူဖြစ်ပါတယ်။ သူဟာ ပူလစ်ဇာစင်တာရဲ့ ထောက်ပံ့သူဖြစ်ပြီး Rosalynn Carter ရဲ့ ပညာသင်ဆုရကျောင်းသူဖြစ်ပါတယ်။
ပေါ်လီနာချီဇိုင်း, မိုဇမ်ဘစ်
စာရေးဆရာမ
၁၉၉၀ ကာလက Ballad of Love in the Wind ဆိုတဲ့နာမည်နဲ့ ပေါ်လီနာချီဇိုင်း က မိုဇမ်ဘစ်မှာပထမဆုံးဝတ္ထုရေးတဲ့စာရေးဆရာမဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။
မိုဇမ်ဘစ်နိုင်ငံရဲ့ မြို့တော် မာပူတိုမြို့က ဆင်ခြေဖုံးနေရာမှာကြီးပြင်းခဲ့ပြီးချီဇိုင်းဟာ ကက်သလစ်ကျောင်းမှာ ပေါ်တူဂီဘာသာစကားကို သင်ယူခဲ့ပါတယ်။ သူဟာ Eduardo Mondlane တက္ကသိုလ်မှာ ဘာသာစကားများစွာကိုလေ့လာခဲ့ပြီး ဘွဲ့တော့မရခဲ့ပါဘူး။
သူက အင်္ဂလိပ်၊ ဂျာမန်နဲ့ စပိန်တို့အပါအဝင် ဘာသာစကားအမျိုးမျိုးကို ဘာသာပြန်ဆိုခဲ့ပြီး The First Wife: A Tale of Polygamy စာအုပ်နဲ့ ပြည်တွင်းက José Craveirinha Award ကို ရရှိခဲ့ပါတယ်။
မကြာသေးမီကလည်း သူဟာ ပေါ်တူဂီဘာသာနဲ့ အကျော်ကြားဆုံး အရေးအသားဆုအဖြစ် သတ်မှတ်ခံရတဲ့ Camões Prize ကို ရရှိထားပါတယ်။
ဂျနေတယ် ဖားဒက်စ်, ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်
အရေပြားလောင်ကျွမ်းမှုက လွတ်မြောက်ရှင်သန်ခဲ့သူ
သူ့ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ ၆၀ ရာခိုင်နှုန်း မတော်တဆဖြစ် မီးလောင်ကျွမ်းရာကနေ အသက်ရှင်ခဲ့သူ ဂျနေတယ် ဖားဒက်စ်ဟာ ရုပ်ရှင်ဖန်တီးသူ၊ စာရေးဆရာနဲ့ မသန်စွမ်းအရေး လှုပ်ရှားသူ ဖြစ်လာပါတယ်။
အရေပြားလောင်ကျွမ်းမှုကနေ လွတ်မြောက်လာသူ အမျိုးသမီးတွေအရေး တိုက်ပွဲဝင်တဲ့ Voice & Views လူ့အခွင့်အရေး အဖွဲ့ကို တည်ထောင်သူ ဖြစ်ပါတယ်။
သူ့ကို သူငယ်ချင်းတွေနဲ့ မိသားစုက အိုင်ဗီလို့ ခေါ်ကြပါတယ်။ သူက ဇာတ်လမ်းတို ငါးခုနဲ့ ဝတ္တု သုံးအုပ် ထုတ်လုပ်ရေးသားထားပါတယ်။ သူ့ရဲ့ ဇာတ်လမ်းတွေကနေ မသန်စွမ်းသူတွေရဲ့ ဘဝတွေကို အသိပညာပေး ပြောပြပါတယ်။
သူက ပညာကို များများစားစား သင်ယူလိုပြီး သူ့ရဲ့ ပညာရေး အောင်မြင်မှုတွေမှာ အင်္ဂလိပ် စာပေ မဟာဘွဲ့နဲ့ ဖွံ့ဖြိုးရေးဘွဲ့တို့ ပါဝင်ပါတယ်။
မာရီယက်တာ မိုဂျာဆဲဗစ်, မွန်တီနီဂရိုး
မသန်စွမ်းအခွင့်အရေးတက်ကြွသူ
အထက်တန်းကျောင်းတက်နေချိန်မှာ ၂ ကြိမ်တိတိလေဖြတ်တာကို အသက်ရှင်လျက်ကျော်ဖြတ်နိုင်ခဲ့ပေမဲ့ မာရီယက်တာ မိုဂျာဆဲဗစ်ရဲ့ဘဝဟာ တဆစ်ချိုးပြောင်းလဲခဲ့ပါတယ်။
ရုပ်ပိုင်းနဲ့ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာသက်ရောက်မှုတွေကို ကြုံတွေ့နေရသူဖြစ်ဖြစ်ပြီး အဲဒီဒဏ်ရာတွေကို ဒီနေ့ကာလအထိ သူ ခံစားနေရတာဖြစ်လို့ မိုဂျာဆဲဗစ်ဟာ လူငယ်အကြံပေးတစ်ဦးနဲ့ မသန်စွမ်းလူ့အခွင့်အရေး တက်ကြွလှုပ်ရှားသူတစ်ဦးအဖြစ် အလုပ်လုပ်နေပါတယ်။
ဦးနှောက်နဲ့အာရုံကြော မူမမှန်မှုဒဏ်ကို ခံစားနေရတဲ့လူတွေအပေါ် လူတွေမြင်တဲ့အမြင်နဲ့အပြုအမူတွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး ရှေ့ဆောင် စွမ်းဆောင်နေပါတယ်။
'မသန်စွမ်းမှုနဲ့ယဥ်တွဲနေထိုင်ခြင်း'' ဆိုတဲ့ အလုပ်ရုံဆွေးနွေးပွဲတွေကို ဖန်တီးပုံဖော်ပြီး သူ့ဘဝကို အရင်းခံပြောပြကာ မသန်စွမ်းသူတွေအပေါ် လူတွေ မြင်နေတဲ့အမြင်ပြောင်းအောင် လုပ်ဆောင်နေပါတယ်။
အခုတော့ သူဟာ ဦးနှောက်နဲ့အာရုံဆိုင်ရာပြဿနာတွေဟာ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာပြည့်သူကျန်းမာရေးရဲ့ အလေးထားစရာ ကိစ္စရပ်ဖြစ်လာအောင် မီးမောင်းထိုးပြတဲ့ ရှေ့ဆောင်အစီအစဥ် OneNeurology အတွက် သံတမန်တစ်ဦးလည်းဖြစ်ပါတယ်။
လီဆီယာဖာဇ်, အီတလီ
မော်ဒယ်နဲ့အင်ဖလူရန်ဆာ
အသက် ၉၃ နှစ်နဲ့ အင်စတာဂရမ် မှာ ဖော်လိုဝါ ၂ သိန်း ၃ သောင်းကျော်ရှိတယ်ဆိုတဲ့သူ အများကြီးတော့မရှိလောက်ပါဘူး။ဒါပေမဲ့ အီတလီ မှာ သက်အကြီးဆုံးကိုယ်ခန္ဒာအကောင်းမြင်ရေး အင်ဖလူရန်ဆာရှိပါတယ်။
လီဆီယာဖာဇ်ဟာ ဒုတိယကမ္ဘာစစ်မှာရှင်ကျန်ခဲ့သူဖြစ်ပါတယ်။ သူ့ရဲ့ အသက် ၂၈ နှစ်အရွယ်သမီးနဲ့ ခင်ပွန်းဖြစ်သူတို့သေဆုံးခဲ့တဲ့အဖြစ်အပျက်ကို ကြံ့ကြံ့ခံရင်းနေထိုင်ခဲ့သူဖြစ်ပါတယ်။
သူ့ရဲ့ မြေးဖြစ်သူက သူ့ကို အားပေးဖို့ သူ့နာမည်နဲ့ Instagram ဖွင့်လိုက်တဲ့အခါ သူရဲ့ ရောင်စုံဝတ်စုံတွေနဲ့ တောက်ပတဲ့ အပြုံးတွေက သူ့ကို ချက်ချင်းပဲ ဆိုရှယ်မီဒီယာကြယ်ပွင့် ဖြစ်လာစေခဲ့ပါတယ်။
အသက် ၈၉ နှစ်အရွယ် သူဟာ Rolling Stone မဂ္ဂဇင်းမျက်နှာဖုံးအတွက် ကိုယ်ရေးအတ္ထုပ္ပတ္တိကို ရေးသားခဲ့ပြီး ဝတ်လစ်စလစ်နဲ့ မော်ဒယ်လုပ်ခဲ့ပါတယ်။
သူဟာ အသက်အရွယ်ကြီးရင့်မှု ဆန့်ကျင်ရေး၊ အမျိုးသမီးဝါဒနဲ့ LGBTQ+ အရေး တက်ကြွလှုပ်ရှားသူဖြစ်ပြီး ခန္ဓာကိုယ်အပေါ် အကောင်းမြင်နိုင်စွမ်းကို မြှင့်တင်ပေးသူဖြစ်ပါတယ်။
ဆူဆန် အက်တီ, သြစတြေးလျ
ရေရှည်တည်တံ့တဲ့ခရီးသွားလာရေးဆိုင်ရာကျွမ်းကျင်သူ
ခရီးသွားနဲ့ကမ္ဘာလှည့်လုပ်ငန်းနယ်ပယ်မှာ ရာသီဥတုဆိုင်ရာသိပ္ပံပညာရှင်တွေထဲက တစ်ဦးဖြစ်သူ ဆူဆန် အက်တီဟာ ကမ္ဘာလှည့်ခရီးသွားလုပ်ငန်းကို ပိုပြီးရေရှည်တည်တံ့တဲ့အနာဂတ်ဖြစ်အောင်သွားဖို့ စိတ်ပါလက်ပါ ဆောင်ရွက်နေသူဖြစ်ပါတယ်။
လူနည်းစုနဲ့ခရီးကြမ်းသွားလုပ်ငန်းဖြစ်တဲ့ Intrepid Travel ခရီးသွားလုပ်ငန်းမှာ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာသဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ထိခိုက်မှုအရေးဆန်းစစ်တဲ့မန်နေဂျာတစ်ဦးဖြစ်တာကြောင့် သိပ္ပံနည်းကျတွက်ချက်ထားတဲ့ ကာဗွန်ထုတ်လွှတ်မှုလျှော့ချရေးရည်မှန်းချက်ပြည်မီရေးလုပ်ဆောင်တဲ့ ပထမဆုံး ခရီးသွားကုမ္ပဏီလည်းဖြစ်လာပါတယ်။
အက်တီဟာ ကာဗွန်ထုတ်လွှတ်မှုလျှော့ချချင်တဲ့ခရီးသွားလုပ်ငန်းအတွေအတွက် အလွတ်တမ်း ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေတဲ့ဧည့်လမ်းညွှန်ဖြစ်ပြီး ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုဟာ အရေးပေါ် အခြေအနေဖြစ်နေပြီလို့ ကြေညာထားတဲ့ ခရီးသွားအဖွဲ့၊ ကုမ္ပဏီနဲ့ ကျွမ်းကျင်လူပုဂ္ဂိုလ် ၄၀၀ ကျော်နဲ့ဖွဲ့စည်းထားတဲ့ Tourism Delcares မှာ အဓိက ကျတဲ့အခန်းကဏ္ဍကနေ ပါဝင်ဆောင်ရွက်နေပါတယ်။
ဒီနေ့မှာ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေဟာ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ထိခိုက်မှုကို လျှော့ချရေးကို ရည်မှန်းချက်ကြီးကြီးမားမားချမှတ်တာ၊ ပြန်လည်ပြည့်ဖြိုးမြဲစွမ်းအင်မှာ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံတာနဲ့ ကာဗွန်ထုတ်လွှတ်မှုကို ရေရှည်လျှော့ချနိုင်ရေး လုပ်ဆောင်တာတွေလို ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုအရေးအလေးထားဆောင်ရွက်လာတာတွေကို ကျွန်မတို့ တွေ့နေရပါတယ်။
ဆူဆန် အက်တီ
မတ်ချာဖွန် အင်, ထိုင်းနိုင်ငံ
LGBTQ အခွင့်အရေးနဲ့ ဌာနေတိုင်းရင်းသားတွေအတွက် အားထုတ်သူ
ပဋိပက္ခနဲ့ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှု နှစ်ခုစလုံးရဲ့ သက်ရောက်မှုရှိတဲ့ မြန်မာပြည်နဲ့နယ်စပ် ထိုင်းနိုင်ငံမှာနေထိုင်သူတစ်ဦးအနေနဲ့ မတ်ချာဖွန် အင် ဟာ လူနည်းစုတွေရဲ့အခွင့်အရေးအတွက် အာရုံစိုက်လုပ်ဆောင်နေပါတယ်။
နိုင်ငံနဲ့မြေယာမဲ့နေတဲ့ ထောင်နဲ့ချီတဲ့ဌာနေတိုင်းရင်းသူအမျိုးသမီးတွေ၊ အမျိုးသမီးငယ်တွေနဲ့ လူငယ် LGBTQ အသိုင်းအဝိုင်းကို အသိပညာပေးဖို့နဲ့ စွမ်းပကားမြှင့်တင်ဖို့ရည်ရွယ်ပြီး ဆန်စန် အာကွန် ယာဝါချွန် တိုးတက်ရေးစီမံချက်ကို သူ ထူထောင်ထားပါတယ်။
တိုင်းရင်းသားလူနည်းစုလည်းဖြစ်၊ အမျိုးသမီးချင်းချစ်ခင်စုံမက်သူလည်းဖြစ်တဲ့ မတ်ချာဖွန် အင်ဟာ ဒေသတွင်းမှာ လိင်ဖြစ်တည်မှုကို အခြေခံတဲ့အကြမ်းဖက်မှုရပ်တန့်ရေးလှုပ်ရှားမှုမှာ ဦးဆောင် အခန်းကဏ္ဍကနေ ပါဝင်နေပြီး မြေယာအခွင့်အရေးနဲ့ နေရပ်ရွှေ့ပြောင်းရသူတွေအနေနဲ့ ရာသီဥတုဆိုင်ရာတရားမျှတမှုရရှိရေးကို ပညာပေးနေသူလည်းဖြစ်ပါတယ်။
အမျိုးသမီးတွေ၊ အမျိုးသမီးငယ်တွေ၊ LGBTQIA နဲ့ ဌာနေတိုင်းရင်းသားမျိုးနွယ်စုတွေနဲ့ အသံတွေနဲ့ အဓိပ္ပါယ်ရှိတဲ့ ပူးပေါင်းပါဝင်မှု မရှိဘူးဆိုရင် ရေရှည်တည်တံ့တဲ့ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုဆိုင်ရာအဖြေတွေရလာမှာမဟုတ်ပါဘူး။
မတ်ချာဖွန် အင်
နာတာလီယာ အစ်ဒရစ်ဆိုဗာ, တာဂျစ်ကစ္စတန်
သဘာဝနဲ့ကိုက်ညီသောစွမ်းအင်ဆိုင်ရာအကြံပေး
တာဂျစ်ကစ္စတန်နိုင်ငံရဲ့ဝေးလံခေါင်သီတဲ့အရပ်မှာနေထိုင်တဲ့အမျိုးသမီးတွေဟာ လျှပ်စစ်မီးနဲ့ ထင်းမီးလို စွမ်းအင်ဆိုင်ရာ အရင်းအမြစ်တွေကို ရရှိရေး တခါတရံ ရုန်းကန်ကြိုးပမ်းရပါတယ်။ ဒီစွမ်းအင်အကျပ်အတည်းကို သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်နဲ့လိုက်လျောညီထွေစွာဖြေရှင်းဖို့ ပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာစီမံကိန်း ညှိနှိုင်းရေးမှူး နာတာလီယာ အစ်ဒရစ်ဆိုဗာ ကြိုးပမ်းသလို စွမ်းအင်လုံလောက်စွာရနိုင်တဲ့နည်းပညာတွေနဲ့ ပစ္စည်းတွေ၊ သဘာဝ သယံဇာတတွေ အကြောင်းကိုလည်း အမျိုးသမီးတွေကို ပညာဖြန့်ဝေပေးနေသူဖြစ်ပါတယ်။
သင်တန်းပေးတာအပြင် သူမရဲ့အဖွဲ့အစည်းဟာ စွမ်းအင်ချွေတာရေးပစ္စည်းတွေ၊ နေစွမ်းအင်သုံးမီးဖိုချောင်ပစ္စည်းတွေနဲ့ ထမင်းပေါင်းအိုးတွေ ပေးကမ်းထောက်ပံ့တာ၊ အမျိုးသမီးတွေအတွက် အားလပ်ချိန်ရအောင် ကြိုးပမ်းတာနဲ့ အိမ်မှာ ရာသီဥတု ပြောင်းလဲမှုနဲ့သဟဇာတဖြစ်မယ့် ကျားမတန်းတူညီမျှရေးကို ထောက်ကူတာတွေလည်း လုပ်ဆောင်ပေးနေပါတယ်။
အခုတော့ အက်ဒရစ်ဆိုဗာဟာ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုဟာ မသန်စွမ်းသူတွေအပေါ် ဘယ်လောက်အထိ သက်ရောက်နေတယ်ဆိုတာနဲ့ နိုင်ငံရေးဆွေးနွေးမှုတွေမှာ ဒီအသံတွေကို ကြားနိုင်အောင် နည်းလမ်းရှာတွေရင်း လူမှုအသိုင်းအဝိုင်းတွေကို သင်တန်းတွေပေးနေပါတယ်။
လူတွေဟာ သဘာဝနဲ့ ခွဲခြားလို့မရဘူးဆိုတာကို ကမ္ဘာတဝန်း ရာသီဥတုပြင်းထန်တဲ့ဖြစ်ရပ်တွေက ကျွန်မတို့ကို နောက်ဆုံးသတိပေးနေပါတယ်။ ပြင်းထန်တဲ့အကျိုးဆက်မရှိဘဲနဲ့ သဘာဝကို ကျွန်မတို့ လျစ်လျူရှုအမြတ်ထုတ်လို့ မရဘူး။
နာတာလီယာ အစ်ဒရစ်ဆိုဗာ
ဟိုဆိုင်း အာမက်ဇိုင်း, အာဖဂန်နစ္စတန်
ရုပ်သံတင်ဆက်သူ
၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ သြဂုတ်လမှာ အာဖဂန်နစ္စတန်နိုင်ငံကို တာလီဘန်တွေက ထိန်းချုပ်ခဲ့ပြီးတဲ့နောက်မှာ ဟိုဆိုင်း အာမက်ဇိုင်းဟာ နိုင်ငံထဲမှာ ရုပ်သံတင်ဆက်တာကို ဆက်ပြီး လုပ်ကိုင်နေတဲ့ အမျိုးသမီး သတင်းတင်ဆက်သူ အနည်းငယ်ထဲက တစ်ဦးဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။
မီဒီယာမှာ အမျိုးသမီးတွေ ပါဝင်တင်ဆက်မှုကို ဆန့်ကျင်တဲ့ လူမှုအသိုက်အဝန်းက ဖိအားနဲ့ အသက်အန္တရာယ်ဘေးကင်းရေးစိုးရိမ်ချက်တွေရှိနေပေမဲ့ သူဟာ ရှမ်းရှက် ရုပ်သံလိုင်းမှာ ဆက်ပြီး အလုပ်လုပ်နေခဲ့ပါတယ်။
တာလီဘန်ခေါင်းဆောင်တွေ အများကြီးကို တွေ့ဆုံမေးမြန်းခဲ့ပေမဲ့ တာလီဘန်တွေရဲ့လုပ်ပုံကိုင်ပုံနဲ့ မေးခွန်း မေးမြန်းတဲ့အပိုင်းမှာ စိတ်ရှိတိုင်း မေးခွန်းထုတ်ဖို့ စိတ်သွားတိုင်းကိုယ်မပါဖြစ်ခဲ့ရပါတယ်။
အာမက်ဇိုင်းဟာ ဥပဒေနဲ့ နိုင်ငံရေးသိပ္ပံ နောက်ခံဇာတ်ကြောင်းဖြစ်ပြီး မီဒီယာလောကမှာ လုပ်ကိုင်နေတာ ၇ နှစ် ရှိနေပြီဖြစ်ပါတယ်။ တာလီဘန်တွေရဲ့ အတင်းအကျပ်ပိတ်ပင်တာခံထားရတဲ့အမျိုးသမီးငယ်တွေရဲ့ ပညာရေးကို အာရုံစိုက်လုပ်ကိုင်နေပါတယ်။
ကီရာ ရှာဝုဒ် အိုရီဂန်, နယူးဇီလန်
တိုင်းရင်းသားမျိုးနွယ်စုအခွင့်အရေးနဲ့ မသန်စွမ်းအရေးဆောင်ရွက်သူ
ခိုင်တာဟူ ဌာနေတိုင်းရင်းသားတစ်ဦးဖြစ်ပြီး ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုအရေး မသန်စွမ်းတက်ကြွလှုပ်ရှားသူတစ်ဦးလည်းဖြစ်တဲ့ ကီရာ ရှာဝုဒ် အိုရီဂန် ဟာ နယူးဇီလန်နိုင်ငံတောင်ပိုင်းကျွန်းဖြစ်တဲ့ တီ ဝေပေါင်နာမူ ကဖြစ်ပါတယ်။
ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုဆိုင်ရာတရားမျှတမှုနဲ့ လူမှုအပြောင်းအလဲကို အဓိကလုပ်ဆောင်တဲ့ လူမှုသက်ရောက်မှုစွမ်းဆောင်အေဂျင်စီ Activate ကို ပူးတွဲထူထောင်တာလည်းဖြစ်ပါတယ်။
သူဟာ မကြာသေးခင်တုန်းက ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုထိန်းသိမ်းရေးဆိုင်ရာ ပင်မရေစီးကြောင်းကနေ မေ့ပျောက်ခံထားရတဲ့ မောင်ရီလူမျိုးတွေရဲ့ ဘိုးဘေးတွေအသုံးပြုခဲ့တဲ့ မြေယာကျင့်ထုံးတွေကို လိုက်နာကျင့်သုံးပါတယ်။
ကီရာ ရှာဝုဒ် အိုရီဂန်ဟာ သူ့အသိုက်အဝန်းမှာ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုသက်ရောက်မှုတွေကို မီးမောင်းထိုးပြဖို့ ဝန်ကြီးတွေ၊ အရာရှိတွေနဲ့ ပိုကျယ်ပြန့်တဲ့အရပ်ဘက်အဖွဲ့အစည်းတွေနဲ့အတူ ဆက်ဆံရေးတွေ ထူထောင်ထားနိုင်ပါတယ်။ တဖက်မှာလည်း ဌာနေတိုင်းရင်းသားတွေနဲ့ လူ့အခွင့်အရေးတွေကို အသိအမှတ်ပြုဖို့နဲ့ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုဆိုင်ရာညှိနှိုင်းဆွေးနွေးပွဲတွေမှာ မသန်စွမ်းသူတွေ ပိုမိုပါဝင်နိုင်ဖို့လည်း အသိပညာပေးနေပါတယ်။
အလွန်အကျွံတက်ကြွလှုပ်ရှားမှုစံကို ကျွန်မတို့ပယ်ချပါတယ်။ ကိုယ့်အသိုက်အဝန်းကို ဦးဆောင်ပြီး နေရာလေးတစ်ခုရအောင် လုပ်နေတယ်။ အလုပ်လည်း ဖြစ်နေပါတယ်။ ဌာနေတိုင်းရင်းသားတွေရဲ့အချုပ်အခြာကို အသိအမှတ်ပြုခြင်းဟာ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုအကျပ်အတည်းကိုဖြေရှင်းရေးဖြစ်တယ်လို့ အခုတော့ လူအများစု သတိထားမိလာကြပါတယ်။
ကီရာ ရှာဝုဒ် အိုရီဂန်
အော့စနာဇဘူကို, ယူကရိန်း
စာရေးဆရာမ
ရသစာပေ၊ ကဗျာနဲ့ စိတ်ကူးယဉ်မဟုတ်တဲ့ဝတ္ထုတွေ အပါအဝင် လက်ရာ ၂၀ ကျော်ကို ရေးသားခဲ့တဲ့သူဟာ ယူကရိန်းနိုင်ငံရဲ့ အဓိက စာရေးဆရာတွေထဲက တစ်ဦးအဖြစ်သတ်မှတ်ခံထားရသူဖြစ်ပါတယ်။
နိုင်ငံတကာမှာတော့ Field Work in Ukrainian Sexနဲ့ The Museum of Abandoned Secrets စာအုပ်တွေနဲ့ သူကထင်ရှားကျော်ကြားပါတယ်။
သူဟာ Kyiv's Shevchenko University ရဲ့ ဒဿနိကဗေဒဌာနကနေ ဒဿနိကဗေဒ ပါရဂူဘွဲ့ကို ရရှိခဲ့တာပါ။
သူ့ရဲ့ စာအုပ်တွေကို ဘာသာစကားပေါင်း ၂၀ အထိ ဘာသာပြန်ဆိုထားပြီး Angelus Central European Literary Prize၊ Ukraine's Shevchenko National Prize နဲ့ French National Order of the Legion of Honour အပါအဝင် နိုင်ငံတွင်းနဲ့ နိုင်ငံတကာဆုများစွာကို ရရှိထားသူဖြစ်ပါတယ်။
ဆာရာ အော့ထ်, အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု
ကျောင်းဆရာမ
၉/၁၁ တိုက်ခိုက်မှုအပြီးမှာ အရွယ်ရောက်လာတဲ့ ဖလော်ရီဒါပြည်နယ်က အလယ်ကျောင်းဆရာမ ဆာရာ အော့ထ်ကတော့ သတင်းအမှားတွေရဲ့သားကောင်ဖြစ်လုနီးနီးဖြစ်ခဲ့တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
သိပ္ပံပညာရပ်ကို သင်ကြားသူဖြစ်ပေမဲ့ အချို့အချိန်တွေမှာ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုဟာ တကယ်ဖြစ်နေရဲ့လားဆိုတာ သူ သံသယပွားမိတာမျိုးရှိပါတယ်။
အမှန်တရားကိုသိရဖို့ သူ ရှာဖွေလေ့လာကြည့်မိတဲ့ပထမဆုံး ခြေလှမ်းဟာ မှားခဲ့တယ်ဆိုတာကိုလည်း ဝန်ခံပါတယ်။ ဒါကြောင့်ပဲ သိပ္ပံပညာရေးဆိုင်ရာ အမျိုးသားစင်စာရဲ့ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုဆိုင်ရာသံတမန်ဖြစ်လာဖို့ ဦးတည်စေခဲ့ပါတယ်။
အခုတော့ ဂျော်ဂျီယာပြည်နယ်မှာ အခြေစိုက်ပြီး သူဟာ ကျောင်းသားတွေကို ရူပဗေဒသိပ္ပံပညာကို ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုသဘောတရားတွေကို အခြေခံ သင်ကြားပေးနေပြီ သူနေထိုင်တဲ့ရပ်ရွာထဲက သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာပြဿနာတွေကို အသိပညာမြှင့်တင်နေပါတယ်။
ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုဟာ ''အားလုံးအရေးပေါ် လုပ်ဆောင်ရမယ့်''အခြေအနေဖြစ်ပေမဲ့ ကိုယ့်သာသာပဲလုပ်နေမယ်ဆိုရင် ဖြေရှင်းနိုင်မှာမဟုတ်ပါဘူး။ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်အရေးတက်ကြွလှုပ်ရှားမှုဆိုတာ ဥယာဥ်တစ်ခုလိုပါပဲ။ ရာသီအလိုက်ဆိုတာရှိတယ်။ နားသင့်နားရတယ်။ ကိုယ်ဘယ်ရာသီရောက်နေလဲဆိုတာကို ကြည့်ပြီး လှုပ်ရှားရတယ်။
ဆာရာ အော့ထ်
ဖျော်ဖြေရေးနဲ့ အားကစား
အန်ဒရဲဇာ ဒယ်ဂါဒို , ဘရာဇီး
ယဥ်ကျေးမှုနဲ့ စုဆောင်းသူ
ဆောက်ပေါ်လိုဆင်ခြေဖုံးက ချို့တဲ့အရပ်တွေမှာ နေထိုင်တဲ့လူတွေအတွက် ရုပ်ပြစာအုပ်ပြပွဲကို တက်ရောက်ခဲ့အပြီးနောက်မှာ ကြုံတွေ့ခဲ့ရတဲ့အတွေ့အကြုံတွေကို အရင်းတည်လို့ အန်ဒရဲဇာ ဒယ်ဂါဒို တစ်ယောက် PerifaCon ကို စတင်မိတ်ဆက်ခဲ့ပါတယ်။
အဲဒီအခမဲ့ပွဲဟာ ရုပ်ပြဇာတ်ကောင်အဝတ်အစားဖန်တီးသူတွေနဲ့ ရုပ်ပြဖန်တီးသူတွေ မျက်စိလျှမ်း၊ ကျော်ကြည့်တာခံရတဲ့ ဘရာဇီးပျံကျအရပ်တွေက ရုပ်ပြရေးဆွဲသူတွေ၊ အနုပညာရှင်တွေနဲ့ တခြားရေးသားသူတွေရဲ့လက်ရာတွေကို အခြေခံပြသတဲ့ပွဲလည်းဖြစ်ပါတယ်။
ရုပ်ပြစာအုပ်တွေ၊ ဗီဒီယိုဂိမ်းစ်တွေ၊ ဖျော်ဖြေပွဲတွေနဲ့ အခြား ''ဝါသနာရင့်သန်သူတွေရဲ့ရပ်ဝန်း''တွေပါပါဝင်တဲ့ သုံးကြိမ်မြောက် PerifaCon ကို အခုနှစ်အတွင်း ကျင်းပခဲ့ရာမှာ လူပေါင်း တစ်သောင်းခွဲကျော် တက်ရောက်ခဲ့ပါတယ်။
ယူကျူ့နဲ့ ပေါ့ကတ်စ်တင်ဆက်သူလည်းဖြစ်တဲ့ အန်ဒရဲဇာ ဒယ်ဂါဒို ဟာ လူနည်းအနုပညာရှင်တွေရဲ့ လက်ရာတွေကို အပါအဝင် ဘရာဇီးက ယဥ်ကျေးမှုကို လူတိုင်းခံစားသိရှိနိုင်ခွင့်အတွက် ဦးဆောင် တိုက်တွန်းနေသူဖြစ်ပါတယ်။
ဟာမန်ပရီခေါ , အိန္ဒိယ
ခရစ်ကတ်ကစားသမား
ဟာမန်ပရီခေါဟာ အခုနှစ် Wisden ရဲ့ တစ်နှစ်တာအကောင်းဆုံး ခရစ်ကတ်သမားငါးဦးစာရင်းထဲမှာ ပထမဆုံး အိန္ဒိယအမျိုးသမီးကစားသမားတစ်ဦးဖြစ်လာပါတယ်။
အိန္ဒိယအမျိုးသမီးခရစ်ကတ်အသင်းခေါင်းဆောင်လည်းဖြစ်တဲ့သူဟာ ပြည်တွင်းပြည်ပမှာ ဂိုးသွင်းအများဆုံးကစားသမားဖြစ်ပါတယ်။ ပြီးခဲ့သောနှစ်တွေက သူဟာဓနသဟာယအားကစားပြိုင်ပွဲမှာ ငွေတံဆိပ်ဆုရရှိခဲ့တဲ့ သူ့အသင်းကိုဦးဆောင်သူဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။
ပြည်တွင်းခရစ်ကတ်လောကရဲ့ အမျိုးသမီး ခရစ်ကတ်ပရီမီယာလိဂ်မှာ အနိုင်ရရှိခဲ့တဲ့ မွန်ဘိုင်းအင်ဒီးယန်းများအသင်းကို ဦးဆောင်ခဲ့သူဖြစ်ပါတယ်။
သူ့ရဲ့ကစားသမားဘဝထူးခြားပြောင်မြောက်မှုတွေဟာ ၂၀၁၇ ခုနှစ်မှာထင်ရှားမြင်သာဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။ သြစတြေးလျအမျိုးသမီးကမ္ဘာ့ဖလားဆီမီးဖိုင်နယ်ပွဲစဉ်မှာ သူ့ရဲ့အသင်းကို ဖိုင်နယ်အထိတက်လှမ်းနိုင်ဖို့ အားထည့်ခဲ့သူပါ။
ခိုင်နှင်းဝေ, မြန်မာ
သရုပ်ဆောင်
ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၅ နှစ်မှာ သရုပ်ဆောင်မင်းသမီးတစ်ဦးအဖြစ် လူမြင်ကွင်းရှေ့ကိုရောက်လာတဲ့ ခိုင်နှင်းဝေဟာ ‘‘ဆန်ရေ’’ ဆိုတဲ့ရုပ်ရှင်ကားမှာ ဇာတ်ဆောင်မင်းသမီးအဖြစ် ပါဝင်သရုပ်ဆောင်ခဲ့တာကြောင့် လူသိများခဲ့ပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ အခုတော့ သူ့ကို အလှူအတန်းနဲ့ပရဟိတလုပ်ငန်းတွေမှာ ထဲထဲဝင်ဝင်လုပ်ကိုင်နေသူအဖြစ် ပိုပြီး လူသိများလာပါတယ်။ မိဘမဲ့နဲ့ စွန့်ပစ်ခံရတဲ့ကလေးငယ်တွေကို ပြုစုစောင့်ရှောက်မှုအပါအဝင် ပရဟိတလုပ်ငန်းတွေကို လုပ်ကိုင်ဖို့ ၂၀၁၄ ခုနှစ်မှာ ခိုင်နှင်းဝေ ဖောင်ဒေးရှင်းကို ဖွဲ့စည်းထူထောင်ခဲ့ပါတယ်။
အခုဆိုရင် အကြောင်းအမျိုးမျိုးကြောင့် မိဘတွေက ပြုစုစောင့်ရှောက်မှု ဆက်မလုပ်နိုင်တော့တဲ့ ကလေးငယ် ၁၀၀ ဝန်းကျင်ကို သူ့ရဲ့ပရဟိတလုပ်ငန်းတွေကနေတဆင့် သူ စောင့်ရှောက်ထားပါတယ်။
ခိုင်နှင်းဝေဟာ ကလေးသူငယ်လူကုန်ကူးမှုကာကွယ်တားဆီးရေးဆိုင်ရာသံတမန်အဖြစ်လည်း ဆက်လက်ထမ်းဆောင်နေပါတယ်။
အန်တီနီစကာ ချန်ချီ, အီတလီနိုင်ငံ
မြင်းခုံမယ်
အန်တီနီစကာ ချန်ချီတစ်ယောက် မြင်းခုံမယ်အဖြစ် သူ့အသက် ၃၀ အရွယ်မှာစတင်တော့ နောင် ၁၀ နှစ်မှာ မြင်းရဲ့ကျောပေါ်မှာ ကျွမ်းဘားလေ့ကျင့်တဲ့အသင်းနဲ့အတူ လှည့်လည်သွားလာဖျော်ဖြေရလိမ့်မယ်လို့ မတွေးဆမိခဲ့ပါဘူး။
အီတလီတောင်ပိုင်း၊ လာဖီနီချေးမြို့ သူ ချန်ချီရဲ့ ဘဝဟာ မချောမွေ့ခဲ့ပါဘူး။ သူ့အမေက ဆိုရင် မွေးကတည်းက ချူချာတဲ့ ချန်ချီဟာ ''ပထမဆုံးအအေးမိတာကို ကျော်ဖြတ်နိုင်ဖို့'' ဖြစ်နိုင်မှာမဟုတ်ဘူးလို့ ထင်ခဲ့ပါတယ်။
ချန်ချီဟာ မသန်စွမ်းသူတွေနဲ့ မိသားစုတွေကို ကူညီတဲ့ အီတလီနိုင်ငံတော်အဆင့်အဖွဲ့(ANFFAS)ရဲ့ ဒေသန္တရစင်တာနဲ့ လာဖီနီချေးမြို့ မြင်းခုံကစားနည်းအသင်းမှာပါဝင်ပြီး အဲဒီကစားနည်းကို စတင်ပါတယ်။
အခုဆိုသူဟာ ကမ္ဘာ့ချန်ပီယံကစားသမားတွေဖြစ်တဲ့ အန်နာ ကာဗာရာရိုနဲ့ သင်တန်းဆရာ နယ်လ်ဆင် ဗီဒိုနီတို့နဲ့အတူ လေ့ကျင့်နေပါတယ်။
အန်း ဂရော, ပြင်သစ်
ဟာသပညာရှင်
The Greenwashing Comedy Club ဟာ အမျိုးသမီးအရေး၊ ဆင်းရဲမွဲတေမှု၊ မသန်စွမ်းမှုနဲ့ LGBTQ အခွင့်အရေးတွေအပြင် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်အရေးပြဿနာတွေကို ဖြေရှင်းဖို့ ပင်တိုင်ဟာသဖျော်ဖြေရေး ရပ်ဝန်းဖြစ်ပါတယ်။
အဲဒီကလပ်ကို ဟာသပညာရှင် အန်း ဂရောက ဖွဲ့စည်းထားပြီး ဟာသနောက်ဆုံးပြောကွက်တွေဟာ လူတွေရဲ့စိတ်ကို ပြောင်းလဲရေး အတွေးတစ်စပေါ်နိုင်တာ လူတွေရဲ့အမူအကျင့်တွေကို လွှမ်းမိုးတာတောင်လုပ်နိုင်တယ်လို့ သူ ယုံကြည်ပါတယ်။
ဆိုလိုရင်းကို ဖျော်ဖြေရေးသုံးပြီး ခပ်တိုတိုပြောတဲ့အခါ ပြောချင်တဲ့သတင်းစကားပေါက်ရောက်တဲ့ လူမှုအသိုက်အဝန်းမှာ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုနဲ့ပတ်သက်ပြီး စိတ်ကူးအယူအဆတွေကို ရယ်ရွှင်ဖွယ် ဟာသပြောကွက်ရဲ့နောက်ဆုံးအပိုင်းတွေဟာ မျှဝေဖို့ အကောင်းဆုံးဖြစ်တယ်ဆိုတာကို ဂရောတစ်ယောက် ယုံကြည်ထားပါတယ်။
ကျွန်မတို့ ကလပ်ရဲ့အောင်မြင်မှုဟာ သိပ်ကို နှလုံးမွေ့စရာပါပဲ။ ဘာကြောင့်လဲဆိုရင် ဒီနေ့ခေတ်မှာ လူတွေဟာ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုကို ပူပန်ကြောင်းပြကြတယ်။ အတူတူဖြေရှင်းဖို့လာကြရင်း ရယ်ကြ မောကြနဲ့ ပြန်သွားတဲ့အခါမှာလည်း ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုအရေးကို အံတုဖို့ အသင့်ရှိသွားကြပြီ။
အန်း ဂရော
ဒေယွန်းလီ, တောင်ကိုရီးယား
Kpop4Planet ကို တည်ထောင်သူ
Kpop4Planet ကနေတဆင့် ဒေယွန်းလီဟာ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုအကျပ်အတည်းကို ရင်ဆိုင်ဖို့ ကမ္ဘာတဝန်းက K pop ပရိသတ်တွေကို စုဝေးနေသူဖြစ်ပါတယ်။
၂၀၂၁ ခုနှစ်မှာ စတင်ချိန်ကတည်းက ဒီစည်းရုံးလှုံ့ဆော်ရေးအဖွဲ့ဟာ တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံက အကြီးမားဆုံး ဖျော်ဖြေရေး ထုတ်လုပ်ရေးတွေနဲ့ အွန်လိုင်းတိုက်ရိုက်ဖျော်ဖြေရေးတွေအနေနဲ့ လက်တွဲနေတဲ့နာမည်ကြီး အနုပညာရှင်တွေကို ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုအရေး အရေးယူဆောင်ရွက်ဖို့နဲ့ ပြန်လည်ပြည့်ဖြိုးမြဲစွမ်းအင်ကို ပြောင်းလဲအသုံးပြုဖို့ တိုက်တွန်းနေပါတယ်။
အဲဒီအဖွဲ့ဟာ စွန့်ပစ်သီချင်းခွေအချပ်တွေရဲ့ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်အပေါ် ထိခိုက်မှုတွေကို မီးမောင်းထိုးပြောဆိုခဲ့တာကြောင့် K pop လောကမှာ နာမည်ကြီးတဲ့လူပုဂ္ဂိုလ်တွေဟာ ဒစ်ဂျစ်တယ်သီချင်းခွေတွေအဖြစ် ထုတ်ဖို့ ဦးစားပေးလာကြပါတယ်။
ဒေယွန်းလီဟာ အခုဆိုရင် ဂီတလောက အပြင် K-pop နာမည်ကျော်တွေကို ထုတ်ကုန်ရဲ့မျက်နှာလို မကြာခဏ ဖော်ပြအသုံးပြုနေတဲ့နာမည်ကြီးဖက်ရှင်တံဆိပ်တွေလည်း ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုအရေး ကတိကဝတ်ဖော်ဆောင် လိုက်နာလာအောင် တိုက်တွန်းနေပါတယ်။
လူမှုတရားမျှတရေးအတွက် ရပ်တည်တဲ့အခါ အပြောင်းအလဲမဖြစ်မချင်း ကျွန်မတို့ အရှုံးမပေးဘူး။ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုအကျပ်အတည်းကို တိုက်ဖျက်ဖို့ ဒီတစ်ကြိမ်မှာလည်း ကျွန်မတို့ သက်သေပြမယ်၊ ဖြစ်အောင်လုပ်မယ်။
ဒေယွန်းလီ
ဒီဆက် မာဒေး ရီတာ ခူဆူမာ ဒေဝီ, အင်ဒိုနီးရှား
ကျောက်တောင်တက်အားကစား
ဘာလီမှာ မူလတန်းကျောင်းတက်ချိန် ဒီဆက် မာဒေး ရီတာ ခူဆူမာ ဒေဝီဟာ တွယ်တက်နံရံကစားနည်းကစားဖို့ ဖိတ်ကြားခံခဲ့ရအပြီးမှာ ကျောက်တောင်တက်ကစားနည်းကို သဘောကျခဲ့သူဖြစ်ပါတယ်။
လူငယ်ပြိုင်ပွဲတွေမှာ အစောပိုင်း အောင်မြင်မှုရခဲ့ပေမဲ့ ''အင်ဒိုနီးရှားရဲ့ကျောက်တောင်တက်အားကစားနည်း ဘုရင်မ''ဟာ ဒီနှစ်မှာ တကယ့်အမြင့်ဆုံးဆုတံဆိပ်တွေကို ရရှိခဲ့ပါတယ်။ သူဟာ IFSC ကမ္ဘာ့ ကျောက်တောင်တက်ကစားနည်းပြိုင်ပွဲမှာ ၆.၄၉ စက္ကန့်နဲ့ ရွှေတံဆိပ်ဆုကို ဆွတ်ခူးနိုင်ခဲ့ပါတယ်။
အဲဒီ့အောင်မြင်မှုကြောင့်ပဲ သူဟာ ကျောက်တောင်တက်အားကစားနည်းကို သီးခြားကစားနည်းတစ်ခုအဖြစ် ထည့်သွင်းမယ့် ၂၀၂၄ ပါရီအိုလံပစ်ကို ဝင်ပြိုင်ဖို့ လက်မှတ်ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။
ကစားမယ်ဟာ အိုလံပစ်ပြိုင်ပွဲမှာ ကြက်တောင်၊ အလေးမနဲ့ မြားပစ်ကစားနည်းတို့မှာသာ ဆုတံဆိပ်တွေရရှိထားတဲ့ အင်ဒိုနီးရှားအတွက် သမိုင်းမှတ်တိုင်ရေးထိုးနိုင်မယ့်သူဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။
ကာမီလာ ပယ်ရီလီ, ပါရာဂွေး
အိုလံပစ်အားကစားမယ်
ခုနှစ်မျိုးစုံအားကစားမယ် တစ်ဦးဖြစ်တဲ့ ကာမီလာ ပယ်ရီလီတစ်ယောက် တိုကျိုအိုလံပစ်ကို ဝင်ရောက်ယှဥ်ပြိုင်နိုင်ခဲ့တာက မီတာ ၁၀၀ ပြေးခုန်ပစ်ကစားနည်းဖြစ်ပါတယ်။
ဂူရန်နီ ကျားသစ်နက်လို့ သိကြတဲ့ ပြေးခုန်ပစ်ကစားမယ်မှာ နိုင်ငံအဆင့်မှာ စံချိန်တင်ထားတဲ့ကစားသမားဖြစ်သလို အင်္ဂလိပ်ဆရာမတစ်ဦး၊ အားကစားနည်းပြတစ်ဦးအဖြစ်လည်း ရပ်တည်နေသူဖြစ်ပါတယ်။
ပယ်ရီလီဟာ ပါရာဂွေးနိုင်ငံက မြို့ငယ်လေးတစ်ခုမှာ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်အရေးအလေးထားတဲ့ မိသားစုတစ်ခုကနေမွေးဖွားလာသူဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုရဲ့သက်ရောက်မှုကို နီးနီးကပ်ကပ်မြင်တွေ့ခဲ့ရသူဖြစ်ပါတယ်။
သူမဟာ အခုတော့ EcoAthlete ချန်ပီယံတစ်ဦးဖြစ်တာကြောင့် ကာဗွန်ထုတ်လွှတ်မှုလျှော့ချရေး လက်တွေ့လုပ်ဆောင်အောင်နဲ့ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုအကြောင်း လူတွေပြောကြဆိုကြ ဆွေးနွေကြဖြစ်လာအောင် သူ့ရဲ့ အားကစားနယ်ပယ်ကနေတဆင့် ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်နေပါတယ်။
ကျွန်မက တောရိုင်းတိရိစ္ဆာန်တွေ သွားလာတာကို နေ့တိုင်းကြုံရတဲ့မြို့မှာ ကြီးပြင်းခဲ့ရသူဖြစ်ပါတယ်။ ဒီတိရိစ္ဆာန်တွေ ခံစားနေရတာကို မြင်တော့ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုက ကျွန်မကို စိုးရိမ်မှုဖြစ်စေတယ်။ အဲဒီလိုမဖြစ်အောင် ကူညီဖို့ ဖြစ်လာတယ်။
ကာမီလာ ပယ်ရီလီ
ပါရာမီးဒါး, ဂျာမနီ
ဒီဂျေနဲ့ ဂီတထုတ်လုပ်သူ
ပြီးခဲ့တဲ့နှစ် အီရန်မှာ ဆန္ဒပြပွဲတွေ မပေါ်ပေါက်ခင်ကတည်းက ဒီဂျေ ပါရာမီးဒါးဟာ အီရန်နွယ်ဖွား အမျိုးသမီးတွေအတွက် ယဥ်ကျေးမှုအရ ကန့်သတ်ချက်တွေကို တွန်းလှန်နေခဲ့သူဖြစ်ပါတယ်။
အခုတော့ ဘာလင်မှာနေထိုင်တဲ့ ပါရာမီဒါးဟာ ဆယ်ကျော်သက်ဘဝမှာ ဖရန့်ဖတ်နဲ့ တီဟီရန်ကို ကူးချည်သန်းလှည့် နေထိုင်ရင်း ဂီတနဲ့အက ယဥ်ကျေးမှုကို ခုံမင်တဲ့သူဖြစ်တဲ့အကြောင်း သူ့ကိုယ်သိ သတိထားမိခဲ့ပါတယ်။
အကဂီတသမိုင်းကို စုတုပြုပြီး ဖန်တီးခဲ့တဲ့ သူ့ရဲ့ဂီတအခွေ Love On The Rocks ဟာ ဒီနေ့ခေတ် ပြင်ပအကဂီတ ရေစီးကြောင်းမှာ နေရာယူထားပါတယ်။
ဘာလင်မြို့က ဘာဂိမ်း ပန်နိုရာမာဘားမှာ ပင်တိုင်တင်ဆက်သူလုပ်နေတဲ့သူ့ကို အခုတော့ ကမ္ဘာတဝန်းမှာ ဒီဂျေတစ်ဦးအဖြစ်၊ ဂီတထုတ်လုပ်ရေးမှူးတစ်ဦးအဖြစ် သိလာပါတယ်။ ညမီးရောင်စုံ ဂီတလောကမှာ အမျိုးသားတွေချည်းလွှမ်းမိုးတဲ့ လိင်ဖြစ်တည်မှုအခြေခံ စံတွေကို အဲဒီဘားကနေ တဆင့် ထိုဖောက်ဖို့ အားထုတ်နေသူလည်းဖြစ်ပါတယ်။
အမေရိကား ဖရဲရာ, အမေရိကန်
ရုပ်ရှင်သရုပ်ဆောင်
အမေရိကား ဖရဲရာဟာ မကြာသေးခင်တုန်းက ရုပ်ရှင်ဝင်ငွေ စံချိန်တင်ခဲ့တဲ့ ဘာဘီရုပ်ရှင်အပြင် Real Women Have Curves နဲ့ Ugly Betty ရုပ်ရှင်တွေမှာ ကျရာကဏ္ဍကနေ သရုပ်ဆောင်ခဲ့တာကြောင့် နာမည်ကြီးပြီး ဆုရမင်းသမီး၊ ဒါရိုက်တာနဲ့ ထုတ်လုပ်ရေးမှူးအဖြစ်လည်း နာမည်ကျော်သူဖြစ်ပါတယ်။
Ugly Betty ရုပ်ရှင်ကြောင့် အမ်မီ ဇာတ်ဆောင်မင်းသမီးဆုကိုရတဲ့ အသက်အငယ်ဆုံးမင်းသမီးတစ်ဦးဖြစ်ပြီး ပထမဆုံး လက်တင်နွယ်ဖွားအမျိုးသမီးလည်းဖြစ်ပါတယ်။ တက်ကြွလှုပ်ရှားသူတစ်ဦးအဖြစ် ကာလရှည်ကြာ လုပ်ဆောင်ထားတဲ့ ဖရဲရာဟာ အမျိုးသမီးတွေအခွင့်အရေးအတွက် ထုတ်ဖော်ပြောဆိုသူဖြစ်ပြီး ရုပ်ရှင်နယ်ပယ်မှာ အမျိုးသမီးတွေ ပိုမိုပါဝင်လာရေးအတွက်ကိုလည်း ထုတ်ပြောနေသူတစ်ဦးဖြစ်ပါတယ်။
ဟွန်းဒူးရက်စ် ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်သူ မိဘနှစ်ပါးကနေ မွေးဖွားလာသူဖြစ်တာကြောင့် သူဟာ Poderistas လို့ခေါ်တဲ့ သူ့ရဲ့ ပရဟိတအဖွဲ့ကနေ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုမှာရှိတဲ့ လက်တင်နွယ်ဖွားတွေဘဝတိုးတက်ရေး လုပ်ဆောင်နေပါတယ်။
ဘီရန်ကာဝီလီယမ်, ယူကေ
အားကစား(ပြေးခုန်ပစ်)
ဥရောပနဲ့ ဓနသဟာယနိုင်ငံတွေရဲ့ လက်ဆင့်ကမ်းမီတာ (၁၀၀x၄) ရွှေတံဆိပ်ဆုရှင် သူဟာ ၂၀၂၃ ဥရောပအသင်းချန်ပီယံပြိုင်ပွဲအတွက် ဂရိတ်ဗြိတိန်နဲ့ မြောက်ပိုင်းအိုင်ယာလန်အသင်းတွေရဲ့ အသင်းခေါင်းဆောင်ဖြစ်ပါတယ်။
ဇူလိုင်လက ဘူဒါပတ်စ်မှာ ကျင်းပတဲ့ ကမ္ဘာ့ပြေးခုန်ပစ်ချန်ပီယံပြိုင်ပွဲ မီတာ ၂၀၀မှာ ဗြိတိန်လက်ရွေးစင်အသင်းအတွက် ဒုတိယနေရာရယူပေးခဲ့ပါတယ်။
သူနဲ့သူ့ရဲ့လက်တွဲဖော် အားကစားသမား ရီကာဒို ဒို့စ်ဆန်းတို့စ် ကို ၂၀၂၀ ဇူလိုင်လက လန်ဒန်မှာရဲတွေက လမ်းမှာရပ်တန့်ရှာဖွေတာလုပ်ခဲ့ပါတယ်။
ရဲတွေရဲ့ လူမျိုးရေးဆိုင်ရာကိုယ်ရေးအချက်အလက်နဲ့ပတ်သက်ပြီးရှာဖွေခဲ့တယ်ဆိုတဲ့ စွပ်စွဲချက်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဝီလီယမ်နဲ့ ဆန်းတို့စ်က တိုင်ကြားမှုတွေလုပ်ခဲ့ပါတယ်။ အကျင့်ပျက်ခြစားတဲ့ အရာရှိနှစ်ဦးကို အပြစ်ရှိကြောင်း တွေ့ရှိခဲ့ပြီး ရာထူးကထုတ်ပယ်ခံခဲ့ရပါတယ်။
အိုက်တာနာ ဘွန်မာတီ, စပိန်
ဘောလုံးကစားသမား
သူ့ကိုကာတာလိုနီးယားမှာမွေးဖွားခဲ့ပါတယ်။ကွင်းလယ်ကစားသမားသူဟာ သူ့ရဲ့ကလပ်အသင်းဘာစီလိုနာနဲ့အတူ စပိန်လိဂ်နဲ့ချန်ပီယံလိဂ်မှာအနိုင်ရရှိခဲ့ပါတယ်။
ကမ္ဘာ့ဖလားပြိုင်ပွဲကာလမှာသူဟာကမ္ဘာ့လုံးဆိုင်ရာကြယ်တစ်ပွင့်ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ စပိန်ရဲ့ အောင်ပွဲအတွက် အရေးပါခဲ့တဲ့သူဟာ သုံးဂိုးသွင်းယူကာ ပြိုင်ပွဲရဲ့ အကောင်းဆုံးကစားသမားအဖြစ် သတ်မှတ်ခံခဲ့ရပါတယ်။ အသက် ၂၅ နှစ်အရွယ်မှာ ဘောလုံးလောကရဲ့ ဂုဏ်သိက္ခာရှိတဲ့ ရွှေဘောလုံးဆုကို ရရှိခဲ့ပြီး UEFA တစ်နှစ်တာအကောင်းဆုံးကစားသမားဆုကိုလည်း ရရှိခဲ့ပါတယ်။
ကွင်းအတွင်းအပြင် သူ့ရဲ့အသံကိုအသုံးပြုဖို့ လည်းကြောက်ရွံ့ခြင်းမရှိပါဘူး။ဘွန်မာတီဟာ အမျိုးသမီးဘောလုံးသမားတွေရဲ့ တန်းတူညီမျှမှုရေးအတွက်လည်းထုတ်ဖော်ပြောခဲ့သူပါ။
စပိန်ဘောလုံးအဖွဲ့ချုပ်ဥက္ကဋ္ဌ လူဝိစ်ရူဘီအားလက်စ်က ကစားသမား ဂျနီဖာအားမိုဆို ကို နမ်းရှုံ့ခဲ့တဲ့ ကိစ္စက နိုင်ငံရဲ့ ကမ္ဘာ့ဖလားအနိုင်ရမှုကို လွှမ်းမိုးနေချိန်မှာ ဘွန်မာတီကသူ့ရဲ့ အသင်းဖော်တွေနဲ့အတူ အလားတူစိန်ခေါ်မှုတွေကို ရင်ဆိုင်ကြုံတွေ့နေရတဲ့ အခြားအမျိုးသမီးတွေကို အားပေးထောက်ခံကြောင်း ပြသဖို့ UEFA ရဲ့ မိန်းခွန်းကိုလက်ခံခဲ့ပါတယ်။
ဂျက်စတီနာ မိုင်းစ်, အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု
လက်သင်္ကေတ ပြသူ
ကမ္ဘာမှာလူကြည့်အများဆုံးအားကစားပြိုင်ပွဲတွေထဲကတစ်ခုဖြစ်တဲ့ Super Bowl LVII ပွဲ ဖေဖော်ဝါရီလတုန်းက ကျင်းပတဲ့အခါမှာ ဂျက်စတီနာ မိုင်းစ်ဟာ သမိုင်းတွင်အောင် စွမ်းဆောင်နိုင်ခဲ့ပါတယ်။
အကြားအာရုံချို့ယွင်းသူဖြစ်နေတဲ့ လက်သင်္ကေတပြသူ မိုင်းစ် ဟာ အဆိုတော် ရီဟားနားရဲ့ သီချင်းစာသားတွေကို အင်အားပါပါ ချစ်လိုဖွယ်ပုံစံနဲ့ ပြသခဲ့တာကြောင့် သူ့လက်သင်္ကေတပြတဲ့ရုပ်သံဟာ လူကြိုက်များခဲ့ပါတယ်။
နာမည်ကျော် Superbowl ဖျော်ဖြေပွဲမှာ အမေရိကန်လက်သင်္ကေတကို ပြသတဲ့ ပထမဆုံး အကြားအာရုံချို့ယွင်းသူအမျိုးသမီးလည်း ဖြစ်လာပါတယ်။ လူမည်းတွေရဲ့အမျိုးသားသီချင်းလို့လူသိများတဲ့ Lift Every Voice နဲ့ Sing သီချင်းတွေဟာ သူမရဲ့ လက်သင်္ကေတနဲ့သရုပ်ဆောင်တဲ့ပထမဆုံး သီချင်းတွေဖြစ်ပါတယ်။
မိုင်းစ်ဟာ အကြားအာရုံချို့ယွင်းသူတွေ ကမ္ဘာ့အဆင့်မှာ ထင်ထင်ပေါ်ပေါ် ကိုယ်စားပြုပါဝင်ခွင့် ပြသချင်တာဖြစ်ပြီး အကြားအာရုံချို့ယွင်းတဲ့သူနာပြုတွေလည်း ပေါ်ပေါက်လာစေဖို့ မျှော်လင့်ထားပါတယ်။
ဒီယာ မီရ်ဇာ, အိန္ဒိယ
သရုပ်ဆောင်
သရုပ်ဆောင် မင်းသမီး ဒီယာ မီရ်ဇာဟာ အိန္ဒိယ ရုပ်ရှင်လောကမှာ ပြောင်မြောက်တဲ့သရုပ်ဆောင်မှုတွေကြောင့် ဆုတွေဆွတ်ခူးထားသူတင်မက သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်နဲ့ လူသားချင်းစာနာမှုအရေးတွေမှာလည်း ပါဝင်လုပ်ကိုင်နေသူဖြစ်ပါတယ်။
ကုလသမဂ္ဂပတ်ဝန်းကျင်ရေးရာအစီအစဥ်ရဲ့ သံတမန်လည်းဖြစ်သူ မီရ်ဇာဟာ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှု၊ သန့်ရှင်းတဲ့လေနဲ့ သဘာဝသားရိုင်းတိရိစ္ဆာန် ကာကွယ်ရေးတွေကို သတင်းစကားဖြန့်ဝေနေသူလည်းဖြစ်ပါတယ်။
သူဟာ သူ့အပြောအရဆိုရင် ''တဒင်္ဂရပ်တန့်ပြီး တွေးမိလောက်အောင်'' သက်ရောက်မှုကြီးတဲ့ဇာတ်လမ်းတွေကို ပြောပြဖို့ရည်ရွယ်တဲ့ ထုတ်လုပ်ရေးလုပ်ငန်း One India Stories ကို တည်ထောင်သူလည်းဖြစ်ပါတယ်။
သူဟာ Save the Children အဖွဲ့၊ တိရိစ္ဆာန်များအရေးနိုင်ငံတကာရန်ပုံငွေအဖွဲ့တို့ရဲ့ သံတမန်ဖြစ်သလို သဘာဝကွန်းခိုရာ ဖောင်ဒေးရှင်း ဘုတ်အဖွဲ့ဝင်လည်းဖြစ်ပါတယ်။
ဂျော်ဂျီယာ ဟာရစ်ဆင် , ဗြိတိန်နိုင်ငံ
ရုပ်သံတင်ဆက်သူ
ဂျော်ဂျီယာ ဟာရစ်ဆင်ဟာ ဓာတ်ပုံအခြေခံ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာချိုးဖောက်ခံရမှုရဲ့ သားကောင် ဖြစ်ခဲ့ရပြီးတဲ့နောက် အမျိုးသမီးတွေအပေါ်ကျူးလွန်တဲ့အကြမ်းဖက်မှုကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းဖို့နဲ့ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာကိစ္စရပ်တွေမှာ စိတ်တူကိုယ်တူဖြစ်မှုအပေါ် ဗြိတိန်နိုင်ငံမှာ မြင်နေတဲ့အမြင်ကိုပြောင်းလဲဖို့ သူ့အကြောင်းကနေတစ်ဆင့် ပြောင်းလဲဖို့ ကြိုးပမ်းခဲ့ပါတယ်။
Love Island နဲ့ The Only Way s Essex ရုပ်သံရှိုးတွေလို နာမည်ကျော်ရှိုးတွေမှာ ပါဝင်မှုနဲ့ လူသိများတဲ့ ဟာရစ်ဆင်ဟာ ''အပြာကလဲ့စား''လို့ သုံးနှုန်းတဲ့ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာအနိုင်ထက်ပြုနိုင်ဖို့ အတွင်းဓာတ်ပုံတွေအသုံးပြုတဲ့ရာဇဝတ်မှုတွေကို လွယ်လွယ်ကူကူတရားစွဲဆိုနိုင်ဖို့ ဗြိတိန်ရဲ့ အွန်လိုင်း လုံခြုံရေးဥပဒေကို ပြင်ဆင်ဖို့ လှုပ်ရှားမှုကို ဦးဆောင်ခဲ့သူလည်းဖြစ်ပါတယ်။
အခုတော့ ဟာရီဆင်ဟာ နှစ်ကိုယ်တူသဘောမဟုတ်ဘဲ မျှဝေ၊ ရိုက်ကူးခံရတဲ့ ရုပ်သံ ဒါမှမဟုတ် ဓာတ်ပုံတွေကို လက်ခံရင် ပြင်းထန်တဲ့အကျိုးဆက်တွေကို ရင်ဆိုင်ရမယ်ဆိုတဲ့အကြောင်း အွန်လိုင်းပလက်ဖောင်းတွေကို အသုံးပြုပြီးတောင်းဆိုနေပါတယ်။
အက်ဇီဇာဆာဘာတီ, လက်ဘနွန်
တာတိုအပြေးသမား
နိုင်ငံရဲ့ မီတာ ၁၀၀ စံချိန်ကိုချိုးဖျက်ပြီးနောက် "သမိုင်းမှာ အပြေးအမြန်ဆုံးလက်ဘနွန်အမျိုးသမီး" အဖြစ် ဂုဏ်ပြုခံရတဲ့အက်ဇီဇာ ဟာ အခုနှစ်အတွင်း အနောက်အာရှနဲ့ အာရပ်ပြိုင်ပွဲတွေမှာ ရွှေတံဆိပ်ရယူနိုင်တဲ့ ပထမဆုံးနိုင်ငံရဲ့ လူမည်းအားကစားသမားဖြစ်ပါတယ်။
လိုက်ဘေးရီးယားမိခင်နဲ့ လက်ဘနွန်ဖခင်တို့က မွေးဖွားခဲ့တဲ့သူဟာ လူမျိုးရေးခွဲခြားမှုနဲ့အရောင်အသွေးအခြေခံတဲ့ လူတန်းစားခွဲခြားမှုတို့နဲ့ ရင်ဆိုင်ခဲ့ရသလို အသက် ၁၁ နှစ်မှာ လက်ဘနွန်ကိုပြောင်းရွှေ့ခဲ့ပါတယ်။
သူ့ကိုယ်သူရှာဖွေတွေ့ရှိမှုနဲ့ စွမ်းဆောင်နိုင်မှုကတိကဝတ်တွေက သူ့ကိုအားကစားသမားကောင်းဖြစ်လာစေပါတယ်။
နိုင်ငံတွင်းက လူမျိုးရေးခွဲခြားမှုတွေကို တန်းတူညီမျှမှုအကြောင်းကို ပြောဖို့အတွက်သူရထားတဲ့နေရာကိုအသုံးပြုပြီး လက်ဘနွန်နိုင်ငံရဲ့ လူငယ်တွေက အတုယူဖို့ ကျောင်းတွေနဲ့ တက္ကသိုလ်တွေမှာပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ခဲ့ပါတယ်။
ဇန်ဒီးလေး အန်ဒရိုဗူ, တောင်အာဖရိက
ရေငုပ်သင်တန်းဆရာမ
တောင်အာဖရိကနိုင်ငံမှာ ပထမဆုံး လူမည်း အမျိုးသမီး ရေသုပ်သင်တန်းဆရာမဖြစ်တဲ့ ဇန်ဒီးလေး အန်ဒရိုဗူဟာ သမုဒ္ဒရာကြီးနဲ့ပတ်သက်လာရင်လည်း အသားအရောင်ခွဲခြားမှုမရှိတာမျိုးဖြစ်စေချင်သူပါ။
ရေသူမည်းမလေးဖောင်ဒေးရှင်းကို သူ ထူထောင်ပြီး လူငယ်နဲ့ ဒေသအသိုက်အဝန်းထဲက လူတွေ သမုဒ္ဒရာထဲ ပိုဆင်းကြ၊ သမုဒ္ဒရာကြီးကို အခြေပြုပြီး အပန်းဖြေဖို့၊ ဘဝအသက်မွေးဖို့နဲ့ အားကစားတွေဖြစ်ထွန်းလာဖို့ မျှော်လင့်ချက် သူ့မှာရှိနေပါတယ်။
အန်ဒရိုဗူဟာ သမုဒ္ဒရာ စူးစမ်းလေ့လာသူ၊ ဇာတ်ကြောင်းပြောသူနဲ့ ရုပ်ရှင်ဖန်တီးသူဖြစ်ပါတယ်။ ဒီကျွမ်းကျင်မှုတွေကို အသုံးချပြီး သမုဒ္ဒရာညစ်ညမ်းမှု၊ ပင်လယ်ရေမျက်နှာပြင်မြင့်တက်မှုတွေကို ပိုသိရှိနားလည်လာပြီး သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ထိန်းသိမ်းကာကွယ်ရေးမှာ ပါဝင်လာတဲ့ သမုဒ္ဒရာကို စောင့်ရှောက်တဲ့ မျိုးဆက်သစ်တွေပေါ်ထွန်းလာဖို့ ဆန္ဒရှိသူလည်းဖြစ်ပါတယ်။
ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှု အကျပ်အတည်းကို စဥ်းစားမိတဲ့အခါ လူငယ်တွေရဲ့အသံပါဝင်လာတဲ့အခြေအနေကို တွေးမိလိုက်ရင် လူမှုအသိုက်အဝန်းမှာ အပြောင်းအလဲကို ဖန်တီးနိုင်မယ်ဆိုတဲ့ မျှော်လင့်ချက်ကို မွေးဖွားမိတယ်။
ဇန်ဒီးလေး အန်ဒရိုဗူ
အဲလစ်ဆိုးမန်း, ယူကေ
ဇာတ်ညွှန်းရေးသူ
ဆုရ စာရေးဆရာ၊ သရုပ်ဖော်နဲ့ ဇာတ်ညွှန်းရေးဆရာ အဲလစ်ဟာ လူငယ်တွေအတွက် အရောင်းရဆုံး ဂရပ်ဖစ်ဝတ္ထုကို ဖန်တီးသူဖြစ်ပါတယ်။ သူရဲ့ LGBTQ+တစ်ယောက် အရွယ်ရောက်လာတဲ့ဇာတ်လမ်းကို Netflix အတွက် Emmy ဆုရဇာတ်လမ်းတွဲဖြစ်အောင် စွမ်းဆောင်နိုင်ခဲ့ပါတယ်။
အဲလစ်ဟာဇာတ်လမ်းတွဲအပိုင်းတိုင်းရဲ့ အဆင့်တိုင်းမှာ သရုပ်ဆောင်ရွေးတာကစလို့ ဂီတအသုံးပြုဖို့အထိပါဝင်ခဲ့ပါတယ်။
သူအသက် ၁၉ နှစ်အရွယ်ကရေးခဲ့တဲ့ Radio Silence၊ Loveless နဲ့ Solitaire အပါအဝင် လူငယ်တွေအတွက် အခြားဝတ္ထုများစွာကို ရေးသားခဲ့သူဖြစ်ပါတယ်။
သူရဲ့ စာအုပ်တွေဟာ YA Book Prize၊ Inky Awards၊ Carnegie Medal နဲ့ Goodreads Choice Awards အပါအဝင် ဆုများစွာအတွက် ဆွတ်ခူးတာနဲ့ ဆန်ကာတင်စာရင်းဝင်တာတွေအတွက်အမည်စာရင်းတင်သွင်းခြင်းခံခဲ့ရသူဖြစ်ပါတယ်။
နိုင်ငံရေးနဲ့ အသိပညာဖြန့်ဝေမှု
နာတာရှာ ခန်းတစ်ရှ် , ဆားဘီးယား
ရှေ့နေနဲ့ လူ့အခွင့်အရေး တက်ကြွလှုပ်ရှားသူ
၁၉၉၀ ပြည့်နှစ်တွေမှာ အရင်က ယူဂိုဆရားဗီးယားနိုင်ငံမှာ တိုက်ပွဲတွေဖြစ်တော့ နာတာရှာ ခန်းတစ်ရှ် တစ်ယောက် မုဒိမ်းမှု၊ နှိပ်စက်မှု၊ လူသတ်မှုနဲ့ ဖမ်းဆီးခေါ်ဆောင်ခံရပြီးနောက်ပျောက်ဆုံးမှုတွေအပါအဝင် စစ်ပွဲကာလရက်စက်မှုတွေကို မှတ်တမ်းတင်ထားပါတယ်။
နစ်နာခဲ့ကြတဲ့ မိသားစုတွေနဲ့ တခြားတိုင်းရင်းသားတွေကို ကိုယ်စားပြုပြီး ဘဲလ်ဂရိတ်မှာရှိတဲ့ စစ်ရာဇဝတ်မှုခုံရုံးရှေ့ကို သူကိုယ်စားပြုထွက်ပေးခဲ့သလို ကိုဆိုဗိုနဲ့ပတ်သက်ပြီး ဆားဗီးယားခေါင်းဆောင် ဆလိုဘိုဒန် မီလိုဆဲဗစ်အစိုးရရဲ့ မူဝါဒတွေကို ဝေဖန် ဆန်းစစ်ပြတဲ့အဖွဲ့တစ်ဖွဲ့မှာလည်း ပါဝင်ခဲ့ပါတယ်။
ခန်းတစ်ရှ်ဟာ စစ်ရာဇဝတ်မှုတွေကို ဘက်မလိုက်ဘဲ စုံစမ်းစစ်ဆေးတာကြောင့် ချီးကျူးခံရတဲ့ လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာဥပဒေစင်တာကို တည်ထောင်သူလည်းဖြစ်ပါတယ်။
သူဟာ လူပေါင်း ၁၃၀,၀၀၀ နီးပါးသေဆုံးခဲ့တဲ့ ဘောလ်ကန်စစ်ပွဲအကြောင်း အချက်အလက်တွေ စုဆောင်းတဲ့ RECOM ရင်ကြားစေ့ရေးကွန်ရက် ထူထောင်နိုင်အောင်လည်း ကူညီခဲ့ပါတယ်။
ဆိုနီယာ ဂူဂျာဂျာရာ , ဘရာဇီး
ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီး
ဘရာဇီးက ဌာနေတိုင်းရင်းသားအခွင့်အရေးလှုပ်ရှားမှုမှာ နာမည်ကျော်လူပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးဖြစ်တဲ့ ဆိုနီယာ ဂူဂျာဂျာရာဟာ ဌာနေမျိုးနွယ်စုတွေအတွက် နိုင်ငံမှာ ပထမဆုံးပြည်ထောင်စုဝန်ကြီးဖြစ်လာပြီး အဲဒီလို ခန့်အပ်မှုဟာ ရွေးကောက်ခံသမ္မတ လူလာ ဒါ ဆေးဗားက ပထမဆုံးပြုလုပ်ခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။
သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ ရာဇဝတ်မှုတွေကို တိုက်ဖျက်ရေးဟာ သူ့ရဲ့ ပထမဆုံး ထိပ်တန်းဦးစားပေးလုပ်ဆောင်စရာတွေထဲကတစ်ခုအဖြစ် ကတိပြုထားသူလည်းဖြစ်ပါတယ်။
ဂူဂျာဂျာရာဟာ အမေဇုန်ဒေသထဲက အာရီဘိုရာ အရပ်မှာ စာပေမတတ်တဲ့မိဘတွေကနေ မွေးဖွားလာသူဖြစ်ပြီး သူ့အရပ်မှာ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုကြောင့် ဂေဟစနစ်အပေါ် ယိုယွင်းမှုဖြစ်တာကိုက်ဖျက်ဖို့ ရှေ့ဆုံးကနေ ဦးဆောင်ခဲ့သူဖြစ်ပါတယ်။
စာပေသင်ကြားဖို့ ဒေသကို စွန့်ခွာခဲ့ပြီးတဲ့နောက် သူနာပြုအဖြစ်၊ ကျောင်းဆရာမတစ်ဦးအဖြစ် လုပ်လုပ်ခဲ့သလို နောက်ပိုင်းမှာ တက်ကြွလှုပ်ရှားသူအဖြစ် ရပ်တည်ခဲ့ပါတယ်။ ၂၀၂၂ ခုနှစ်မှာ သူဟာ ဆောက်ပေါ်လိုပြည်နယ်အတွက် ပထမဆုံးဌာနေတိုင်းရင်းမျိုးနွယ် ကွန်ဂရက်စ်လွှတ်တော်အမတ်ဖြစ်လာပါတယ်။
ရာသီဥတုဆိုင်ရာတရားမျှတမှု ဘယ်လိုတိုးမြှင့်အောင်လုပ်ဖို့ဆိုတာနဲ့ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာလူမျိုးရေးခွဲခြားမှုကို ဘယ်လိုတိုက်ဖျက်မယ်ဆိုတာကို ကျွန်မတို့ တွေးကို တွေးရပါမယ်။ ဘာကြောင့်လဲဆို သဘာဝကို ရှေ့ဆုံးကနေ အကောင်းဆုံးနဲ့အထိရောက်ဆုံး ကာကွယ်နိုင်တဲ့သူတွေဟာ သဘာဝကြီးဖျက်ဆီးခံရမှုကို ရှေ့ဆုံးကနေ ခါးစည်းခံရသူတွေဖြစ်ပါတယ်။ ကျွန်မတို့ ဌာနေတိုင်းရင်းသားတွေဟာ အသက်နဲ့ဇီဝမျိုးစုံအတွက် စစ်မှန်တဲ့စောင့်ရှောက်သူတွေဖြစ်ပါတယ်။
ဆိုနီယာ ဂူဂျာဂျာရာ
နာလာ မိုဟာမက် လမင်း , အနောက် ဆာဟာရ
အမျိုးသမီးအရေးနဲ့ ရာသီဥတုအရေးတက်ကြွလှုပ်ရှားသူ
အယ်လ်မာဆာ စာကြည့်တိုက်ဌာနကို တည်ထောင်သူ နာလာ မိုဟာမက် လမင်းဟာ အယ်လ်ဂျီးနီးယားနိုင်ငံ အနောက်တောင်ပိုင်းက ဆာဟာရာဝီဒုက္ခသည်စခန်းမှာ အမျိုးသမီးတွေနဲ့ ကလေးသူငယ်တွေကို ကျန်းမာရေးနဲ့ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်အရေး သင်ကြားပေးချင်သူဖြစ်ပါတယ်။
၁၉၇၅ ခုနှစ်မှာ မောရိုကိုကျူးကျော်မှုအောက်ရောက်ခဲ့တဲ့ စပိန်ကိုလိုနီနယ်ဟောင်း အနောက်ဆာဟာရကနေ လာတဲ့သူဖြစ်တာကြောင့် သူ့မိသားစုဟာ အကြမ်းဖက်မှုတွေက ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်ဖို့ ပြည်ပကို ထွက်ခဲ့ရပါတယ်။
ဒုက္ခသည်စခန်းတွေမှာပဲ ကြီးပြင်းလာခဲ့ရတဲ့ မိုဟာမက် လမင်းဟာ ဆယ်ကျော်သက်မှာ အင်္ဂလိပ်စာကို သင်ကြား၊ ပြည်ပကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့တွေလာတဲ့အခါ ဘာသာပြန်လုပ်ပေးနဲ့ နောက်ဆုံးမှာတော့ အများက စုပေါင်းမတည်ပေးတဲ့ ကျောင်းလခနဲ့ ပြည်ပမှာ ပညာသင်ကြားနိုင်ခဲ့သူဖြစ်ပါတယ်။
ရေရှည်တည်တံ့မှုဆိုင်ရာတိုးတက်ရေးနဲ့ အမျိုးသမီးအရေးတွေကို လေ့လာခဲ့ပြီးတဲ့နောက်မှာတော့ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုကြောင့် ဆိုးရွားလာတဲ့ အစားအစာနဲ့ရေ မလုံခြုံမှုကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းဖို့ ဒုက္ခသည် စခန်းတွေထဲက ဆာဟာရဒုက္ခသည် ၂ သိန်းကျော်ကို ကူညီဖို့ ဒုက္ခသည်စခန်းတွေကို ပြန်သွားခဲ့ပါတယ်။
ရေကြီးမှုတွေနဲ့ သဲမုန်တိုင်းတွေကြောင့် ကျွန်မတို့ အိမ်တွေ မကြာခဏ ဖျက်ဆီးခံရတဲ့ ကန္တာရဒေသမှာ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုကြောင့် ရိုက်ခတ်မှု တိုးလာတာကို ကျွန်မတို့ ရင်ဆိုင်ရပါမယ်။ ကျွန်မတို့လူထုဟာ ပြင်းထန်တဲ့အပူချိန်ကို ခံစားနေရတယ်။ ဒါတွေအားလုံးဟာ အမြင်သာသာပဲ လုပ်နေတယ်ဆိုရင် ရာသီဥတု အကျပ်အတည်းဟာ ဘာမှ တိုးတက်လာဖို့ မရှိပါဘူး။
နာလာ မိုဟာမက် လမင်း
နီမာ နာမာဒါမူ , ကွန်ဂိုဒီမိုကရက်တစ်သမ္မတနိုင်ငံ
မသန်စွမ်းလူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာပညာပေးသူ
Hero Women Rising ဒါမှမဟုတ် Mama Shuja လို့ခေါ်တဲ့ ကွန်ရက်ဟာ DRC လို့ အတိုကောက်ခေါ်ကြတဲ့ ကွန်ဂိုဒီမိုကရက်တစ်သမ္မတနိုင်ငံက ဆယ်ကျော်သက်အမျိုးသမီးငယ်တွေနဲ့ အမျိုးသမီးတွေရဲ့ အသက်ရှင်ရပ်တည်မှုအခြေအနေတွေ တိုးတက်ရေးရည်ရွယ်ပါတယ်။
မသန်စွမ်းလူ့အခွင့်အရေးတက်ကြွလှုပ်ရှားသူ နီမာ နာမာဒါမူဟာ အခြေခံလူထုဆီရောက်တဲ့ဒီအဖွဲ့ကို ထူထောင်ခဲ့သူဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီအဖွဲ့ဟာ ပညာရေးနဲ့နည်းပညာကို အသုံးပြုပြီး အမျိုးသမီးတွေရဲ့အသံကို မြှင့်တင်ဖို့နဲ့ သူတို့ရဲ့အခွင့်အရေးကို အသိပညာပေးဖြန့်ဝေရာမှာ အသုံးပြုနေပါတယ်။
ကွန်ဂိုနိုင်ငံအရှေ့ပိုင်းက အလှမ်းဝေးကွာတဲ့အရပ်မှာ မွေးဖွားလာသူ နာမာဒါမူကတော့ အသက် ၂ နှစ်အရွယ်မှာ ပိုလီယို စဖြစ်ခဲ့ကြပါတယ်။ သူဟာ သူတို့တိုင်းရင်းသားမျိုးနွယ်စုတွေထဲ တက္ကသိုလ်ကနေ ဘွဲ့ရတဲ့ ပထမဆုံးမသန်စွမ်းအမျိုးသမီးဖြစ်ပါတယ်။
လွှတ်တော်အမတ်တစ်ဦးဖြစ်လာသလို နိုင်ငံရဲ့ ကျားမရေးရာနဲ့ မိသားစုရေးရာဝန်ကြီးအတွက်လည်း အကြံပေးဖြစ်ပါတယ်။
ရီနာ ဂိုနိုအီ , ဂျပန်
စစ်ဘက်ဆိုင်ရာအရာရှိဟောင်း
၂၀၁၁ ခုနှစ်မှာ လူသေဆုံးမှုများခဲ့တဲ့ငလျင်နဲ့ဆူနာမီဖြစ်ပွားပြီးတဲ့နောက်မှာ အသက် ၁၁ နှစ်အရွယ် ရီနာ ဂိုနိုအီကို အမျိုးသမီးစစ်သည်တော်တွေက ကယ်ဆယ်ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီဖြစ်ရပ်ဖြစ်ပြီးတဲ့နောက်မှာတော့ ဂျပန့်ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့မှာ တာဝန်ထမ်းဆောင်ဖို့ အိမ်မက် မက်ခဲ့ပါတယ်။
သူ အရာရှိဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ''နေ့စဥ်နီးပါး'' လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာထိပါးခံရမှုကိုကြုံခဲ့ရတာကြောင့် သူ့ရဲ့ကလေးဘဝ အိမ်မက်တွေ ကြေပျက်ခဲ့ရပါတယ်။
ဂိုနိုအီဟာ ၂၀၂၂ ခုနှစ်မှာ စစ်တပ်ကနေ နုတ်ထွက်ခဲ့ပြီးတဲ့နောက် လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာကျူးလွန်ခံရမှုကနေ လွတ်လာတဲ့သူတွေဟာ သူတို့ချိုးဖောက်ခံရမှုကို လူသိရှင်ကြားထုတ်ပြောတဲ့အခါ ပြင်းထန်တဲ့ဝေဖန်မှုကြုံရတဲ့ ဖိုဝါဒကြီးစိုးတဲ့အသိုင်းအဝိုင်းမှာ တာဝန်ယူမှု တာဝန်ခံမှုကို တောင်းဆိုတဲ့လူသိရှင်ကြားလှုပ်ရှားမှုကို စတင်ခဲ့ပါတယ်။
သူ့ရဲ့လှုပ်ရှားမှုကြောင့် စစ်တပ်အတွင်းမှာ စုံစမ်းစစ်ဆေးရေး စတင်ဖို့အထိဖြစ်လာပြီး ထိပါးခံရမှုကို တိုင်တန်းမှုပေါင်း နောက်ထပ် အကြိမ် ၁၀၀ ကျော်အထိရှိလာစေခဲ့ပါတယ်။ နောက်ပိုင်းမှာတော့ ဂျပန်ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနဟာ ဂိုနိုအီကို တောင်းပန်ခဲ့ပါတယ်။
ယက်စ်မင်နာ ဘန်စီမန် , မော်ရိုကို
Politics4Her ကို တည်ထောင်သူ
ကျားမတန်းတူညီမျှရေးတိုးမြှင့်ဖို့ စိတ်ရောကိုယ်ပါနှစ်မြုပ်ထားတဲ့ ယက်စ်မင်နာ ဘန်စီမန် ဟာ နိုင်ငံရေးနဲ့ ဆုံးဖြတ်ပိုင်ခွင့်လုပ်ငန်းစဥ်မှာ အမျိုးသမီးကြီးငယ်မရွေးပါဝင်လာနိုင်ရေး တိုးမြှင့်ဖို့ ရည်ရွယ်တဲ့အနေနဲ့ Politics4Her ကို တည်ထောင်ထားပါတယ်။
အပျက်စီးများတဲ့ငလျင်တစ်ခု စက်တင်ဘာလတုန်းက သူ့ရဲ့မိခင်နိုင်ငံ မော်ရိုကိုမှာ လှုပ်ခတ်မှုဖြစ်တဲ့အခါမှာ သူဟာ လိင်ဖြစ်တည်မှုကို အခြေခံတဲ့ သဘာဝဘေးလျော့ပါးသက်သာရေးအကူအညီပေးခဲ့ပါတယ်။
သဘာဝဘေးကြောင့် အမျိုးသမီးတွေနဲ့ အမျိုးသမီးငယ်တွေကြုံရတဲ့ ဆင်းရဲမွဲတေမှုနဲ့ အတင်းအကျပ်လက်ထပ်ထိန်းမြားခိုင်းမှုလို စိန်ခေါ်မှုတွေကို ခွဲခြားပြသတဲ့ကြေညာစာတမ်းတစ်ရပ်ကိုလည်း သူက ဖြန့်ချိထားပါတယ်။
အကျိုးအမြတ်မယူတဲ့အဖွဲ့အစည်းအများစုမှာ အကြံပေး၊ ဘုတ်အဖွဲ့ဝင်၊ ဆရာအဖြစ် အလုပ်လုပ်နေတဲ့ သူဟာ အမျိုးသမီးငယ်တွေမှာ ခေါင်းဆောင်မှုစွမ်းရည်တိုးတက်ရေးကိုလည်း လုပ်ဆောင်ပေးနေပါတယ်။ သူ့ရဲ့လုပ်ဆောင်ချက်တွေကြောင့် ကုလသမဂ္ဂအမျိုးသမီးများဆိုင်ရာအဖွဲ့ UN Women က ချီးမြှင့်တဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးတည်ဆောက်သူဆုကို ရရှိခဲ့ပါတယ်။
စီပီဒါ ရာရှ်နု , အီရန်
စာရေးဆရာမနဲ့ အနုပညာရှင်
စီပီဒါ ရာရှ်နုဟာ အီရန်နိုင်ငံမှာ အမျိုးသမီးတွေ ခေါင်းအုပ်ပဝါကို မဖြစ်မနေ ဝတ်ဆင်ရမယ်ဆိုတဲ့စည်းကမ်းကို ပေါ်ပေါ်ထင်ထင်ဆန့်ကျင်သူဖြစ်ပါတယ်။
ဘတ်စ်ကားပေါ်မှာ သူ့ကို ခေါင်းမှာပဝါခြုံအုပ်ဖို့တိုက်တွန်းတဲ့အမျိုးသမီးတစ်ဦးနဲ့ ထိပ်တိုက်တွေ့ခဲ့ပြီးနောက်မှာတော့ သူဖမ်းဆီးခံခဲ့ရပါတယ်။
ထိန်းသိမ်းခံရချိန်မှာ နိုင်ငံပိုင်ရုပ်မြင်သံကြားမှာ သူပါလာပြီး ဖူးယောင်နေတဲ့မျက်နှာနဲ့ သူ့အပြုအမူအတွက် ''တောင်းပန်ကြောင်း'' ပြောခဲ့ပါတယ်။ အဲဒါဟာ အသက် ၂၂ နှစ်အရွယ် မာရှာ အာမီနီတစ်ယောက် အီရန့်ကျင့်ဝတ်ရဲတပ်ဖွဲ့ထိန်းသိမ်းမှုအောက်မှာ သေဆုံးမှုမဖြစ်ခင် သီတင်းပတ်ပိုင်းအလို ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လမှာဖြစ်ပါတယ်။
ရာရှ်နုဟာ အခုနှစ်အစောပိုင်းမှာ ခေါင်းစည်းပဝါမခြုံထားတဲ့သူ့ဓာတ်ပုံတွေကို အွန်လိုင်းမှာ တင်ခဲ့ပြီးတဲ့နောက် ပြစ်မှုကျူးလွန်ကြောင်း စွပ်စွဲခံရပြီး ရုံးတင်ခံခဲ့ရပါတယ်။ သူရဲ့ အခုလိုလှုပ်ရှားမှုကြောင့် တက္ကသိုလ်ကနေလည်း ထုတ်ပယ်ခံခဲ့ရတယ်လို့ ရာရှ်နုက ပြောထားပါတယ်။
အခုတော့ သူဟာ ထောင်ကနေ ထွက်လာပြီဖြစ်ပေမဲ့ ခေါင်းစည်းပဝါ မခြုံမနေရစည်းကမ်းတွေကိုတော့ ဆက်ပြီး တွန်းလှန်နေတုန်းဖြစ်ပါတယ်။
အမယ်လ် ကလူနီ, ဗြိတိန်/လက်ဘနွန်
လူ့အခွင့်အရေး ရှေ့နေ
အမယ်လ် ကလူနီဟာ ဆုရ လူ့အခွင့်အရေးရှေ့နေတစ်ဦးဖြစ်ပြီး တရားမျှတမှုမရခဲ့တဲ့ ခံရသူတွေဘက်ကနေ ပြီးခဲ့တဲ့ ဆယ်စုနှစ် နှစ်ခုအတွင်း တရားရေးနဲ့ ခုခံကာကွယ်ပေးနေခဲ့သူတွေလည်းဖြစ်ပါတယ်။
သူ့ရှေ့နေလိုက်ခဲ့တဲ့ထင်ရှားတဲ့အမှုတွေဟာ မာလာဝီနဲ့ ကင်ညာက အမျိုးသမီးတွေ လိင်အကြမ်းဖက်ခံရမှုနဲ့ အာမေးနီးယားနဲ့ ယူကရိန်းမှာဖြစ်နေတဲ့ လူသားဖြစ်မှုအပေါ်ကျူးလွန်တဲ့ရာဇဝတ်ဆိုင်ရာ အမှုတွေဖြစ်ပါတယ်။
မကြာသေးခင်တုန်းက အောင်မြင်မှုကို ပြပါဆိုရင် အိုင်အက်စ်အဖွဲ့ တိုက်ခိုက်ရေးသမားတွေရဲ့ သားကောင်ဖြစ်ခဲ့ရသူတွေနဲ့ ဒါဖာ စစ်ဘုရင်ရဲ့သားကောင်ဖြစ်ခဲ့ရသူတွေကို ကိုယ်စားပြုတဲ့အမှုဖြစ်ပါတယ်။
သူဟာ ကိုလံဘီယာ ဥပဒေကျောင်းမှာ ဧည့်ပါမောက္ခအဖြစ် ဆောင်ရွက်နေသူဖြစ်သလို နိုင်ငံပေါင်း ၄၀ ကျော်မှာ လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်ခံရသူတွေကို တရားရေးအကူအညီ အခမဲ့ပေးနေတဲ့ တရားမျှတမှုရေးရာ ကလူနီ ဖောင်ဒေးရှင်းရဲ့ ပူးတွဲတည်ထောင်သူလည်းဖြစ်ပါတယ်။
အလီရှာ ကာဝီယာ, အီကွေဒေါ
ဌာနေမျိုးနွယ်စုအရေးဆိုင်ရာတက်ကြွလှုပ်ရှားသူ
အီကွေဒေါနိုင်ငံရဲ့ အမေဇုန်မိုးသစ်တောကို ကာကွယ်ဖို့ တိုက်ခိုက်ရာမှာ အဓိကဦးဆောင်နေတဲ့ အလီရှာ ကာဝီယာဟာ ဒီနှစ်မှာ အတော်လေးအောင်မြင်ခဲ့ပါတယ်။
သြဂုတ်လမှာ သမိုင်းဝင်လူထုသဘောထားခံယူပွဲမှာ အီကွေဒေါနိုင်ငံသားတွေဟာ ယာဆူနီ အမျိုးသားသဘာဝပန်းခြံမှာ ရေနံတွင်းအသစ်တွေအားလုံးကို ရပ်ဆိုင်းဖို့ မဲပေးခဲ့ကြပါတယ်။ နိုင်ငံပိုင်ရေနံကုမ္ပဏီအနေနဲ့ ကမ္ဘာပေါ်က ဇီဝမျိုးကွဲအများဆုံးနေရာတွေထဲကတစ်ခုလည်းဖြစ်၊ ပြင်ပကမ္ဘာနဲ့ထိတွေ့မှုနည်းသလောက်တောင်ဖြစ်နေ တဲ့ဌာနေတိုင်းရင်းသားတွေရဲ့နေရာလည်းဖြစ်တဲ့ အမေဇုန်ထဲမှာ တူးဖော်မှုတွေကို အဆုံးသတ်ဖို့ လူထုက မဲပေးခဲ့ကြတာဖြစ်ပါတယ်။
ယာဆူနီမှာ မွေးဖွားခဲ့တဲ့ ကာဝီယာဟာ ဝါရာနီလူမျိုးတွေရဲ့ခေါင်းဆောင်တစ်ဦးလည်းဖြစ်ပြီး ဒီလူထုဆန္ဒခံယူပွဲပေါ်ပေါက် အောင် အားထုတ်နေတာ ဆယ်စုနှစ်တစ်ခုကျော်ကြာကြိုးပမ်းနေပါတယ်။
သူဟာ လက်ရှိမှာ အီကွေဒေါနိုင်ငံရဲ့ ဌာနေတိုင်းရင်းသားမျိုးနွယ်စုများအဖွဲ့ချုပ်ရဲ့ အမျိုးသမီးဌာနကို ဦးဆောင်နေပါတယ်။
ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုကြောင့် ကျွန်မတို့အတွက် အရာအားလုံး ကွဲပြားကုန်တယ်။ စိုက်ပျိုးသီးနှံတွေဖျက်ဆီးတဲ့ရေတွေကြီးတယ်။ နေမင်းက အရမ်းပူလာပြန်ရင် မိုးခေါင်မယ်။ ကျွန်မတို့မြေအတော်များများက အစားအသောက်တွေ ဆုံးရှုံးမယ်။ ဝမ်းနည်းစရာတွေဖြစ်လာမယ်။ စိုက်ပျိုးသီးနှံတွေဖြစ် ထွန်းဖို့ အားစိုက်ထုတ်ထားတာတွေ အလဟသဖြစ်ကုန်မယ်။
အလီရှာ ကာဝီယာ
ဆိုဖီယာ ကိုဆစ်ချိုဗာ, ရုရှား
မီးသတ်သမား
သူက အစတုန်းကတော့ အော်ပရာ သီချင်း သင်ကြားတဲ့ ဆရာမ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ၂၀၁၀ မှာ မီးသတ်သမား အဖွဲ့တစ်ခုနဲ့ တွေ့မိပြီး သူလုပ်ချင်တာ နောက်တစ်ခုကို ရှာတွေ့ခဲ့ပါတယ်။
သူကိုယ်တိုင်မီးသတ်သမား ဖြစ်သလို ရုရှားက တောမီးတွေကို ငြှိမ်းဖို့ စေတနာ့ဝန်ထမ်းတွေ သင်ကြားပေးမယ့် အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုကိုလည်း ဖွဲ့စည်းခဲ့ပါတယ်။ အဲဒါကနေ နိုင်ငံတစ်ဝန်းမှာ စေတနာ့ဝန်ထမ်း အဖွဲ့ ၂၅ ဖွဲ့ကျော် ပေါ်လာပါတယ်။
ရုရှားက မီးလောင်မှု ရာချီပြီး သူကူညီ ငြှိမ်းသတ်ပေးခဲ့ပြီး ဂရင်းပိစ်အဖွဲ့နဲ့လည်း တွဲလုပ်ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီအဖွဲ့ကို ရုရှားကို "အန္တရာယ်ပေးတဲ့ အဖွဲ့"အဖြစ် ရုရှားမှာ တံဆိပ်တပ်ပြီး ရုရှားဆိုင်ရာ ရုံးခွဲကို မပိတ်ပစ်ခင်အထိ သူအဲဒီအဖွဲ့နဲ့ အတူလုပ်ဆောင်ခဲ့ပါတယ်။
ကိုဆစ်ချိုဗာဟာ တောမီးငြိမ်းသတ်ရေးပရဟိတ မီးသတ်သမားတွေအတွက် အင်တာနက်စာမျက်နှာကို ဖန်တီးခဲ့သူဖြစ်ပြီး အဲဒီစာမျက်နှာဟာ ရုရှားမှာ တောမီးထိန်းချုပ်ကာကွယ်ရေးနဲ့ပတ်သတ်ပြီး အပြည့်စုံဆုံး အွန်လိုင်းအချက်အလက်တွေရှိနေတဲ့နေရာအဖြစ် မှတ်ယူခံရပါတယ်။
ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုအကျပ်အတည်းက ဘယ်လောက်ပဲ သက်ရောက်မှုကြီးနေပါစေ ကြီးမားတဲ့အောင်မြင်မှုတွေဟာ အသေးစားလုပ်ကိုင်မှုတွေကနေ စတင်တာဖြစ်ပါတယ်။ ကမ္ဘာလုံးအဆင့်ဖြစ်တဲ့ကိစ္စကို ပြောင်းလဲဖို့ ကျွန်မတို့ဟာ သေးသေးလေးဖြစ်တယ်လို့ ယူဆလို့ရပေမဲ့ ကိုယ့်ပတ်ဝန်းကျင်က ပြုပြင်ပြောင်းလဲနိုင်တဲ့အရာတွေနဲ့အရင်စတင်ရပါမယ်။
ဆိုဖီယာ ကိုဆစ်ချိုဗာ
ခရစ္စတီးနားဖီဂါရက်စ်, ကော့စတာရီကာနိုင်ငံ
သံတမန်နှင့် ရာသီဥတုမူဝါဒဆိုင်ရာ ညှိနှိုင်းရေးမှူး
ကိုပင်ဟေဂင်မှာ ၂၀၀၉ ခုနှစ်ကပြုလုပ်ခဲ့တဲ့ ကုလသမဂ္ဂ ရာသီဥတုဆိုင်ရာ ထိပ်သီးအစည်းအဝေးရပ်သွားတဲ့အခါ ခရစ္စတီးနားဖီဂါရက်စ်ကအဲဒီ ပြဿနာကိုဖြေရှင်းနိုင်မယ့်နည်းလမ်းတစ်ရပ်ကို ယူလာခဲ့ပါတယ်။
ကုလသမဂ္ဂ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုဆိုင်ရာ မူဘောင်ကွန်ဗင်းရှင်းရဲ့ အမှုဆောင်အတွင်းရေးမှူးအဖြစ် ခန့်အပ်ခံရတဲ့ ဖီဂါရက်စ် ဟာ အဲဒီမှာရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုဆိုင်ရာ ခြောက်နှစ်တာမဟာဗျူဟာကို နိုင်ငံတွေကသဘောတူစေဖို့အတွက် ရေးဆွဲခဲ့ပါတယ်။
သူ့ရဲ့လုပ်ဆောင်ချက်အပေါ် ကျေးဇူးတင်စရာဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။အစုအဖွဲ့ပေါင်း ၂၀၀ နီးပါးက ကမ္ဘာ့စက်မှုလုပ်ငန်းတွေရဲ့ အပူချိန်ကို ၂ .၀ စင်တီဂရိတ်အောက်ရောက်ဖို့ ဆိုတဲ့ ၂၀၁၅ ပါရီအပြည်ပြည်ဆိုင်ရာအသဘောတူညီချက်ကို လက်မှတ်ထိုးသဘောတူခဲ့ကြပါတယ်။
ဖီဂါရက်စ်ဟာ Global Optimism ရဲ့ ပူးတွဲတည်ထောင်သူဖြစ်ပြီး စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေကနေ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုတွေအတွက် လက်တွေ့ကျတဲ့ရလဒ်တွေအဖြစ်အကောင်အထည်ဖော်ဖို့ဖြစ်ပါတယ်။
တစ်ခါတလေ ကျွန်မရဲ့ စိတ်ခံစားမှုတွေက မလှုပ်မယှက်နဲ့ဖြစ်ပြီးပူဆွေးသောကရောက်စိတ်ကလွှမ်းမိုးပြီးစိတ်ထိခိုက်ခဲ့တယ်။အခြားအချိန်တွေကြပြန်တော့ ဒေါသထွက်စိတ်ဆိုးပြီး တစ်ခုခုကိုအလွယ်တကူတုံ့ပြန်ချင်စိတ်ဖြစ်ရတယ်။ ဒါပေမဲ့ အခုတော့ အကောင်းဆုံးရက်တွေကိုပိုင်ဆိုင်နေရတယ်။ ကျွန်မ စိတ်ခံစားမှုတွေက စိတ်ဆိုးနာကျင်မှုတွေရဲ့ အဓိကရင်းမြစ်တွေဖြစ်နေတယ်။ အဲဒါကို ခွန်အား၊ မေတ္တာနဲ့ ပျော်ရွှင်မှုတို့အဖြစ်ပြောင်းဖို့ နက်နက်ရှိုင်းရှိုင်း ကတိကဝတ်ပြုပြီး ကျွန်မတို့အားလုံးနဲ့ သားစဉ်မြေးဆက်အတွက် ပိုမိုကောင်းမွန်တဲ့ကမ္ဘာကို ဖန်တီးပေးမှာပါ။
ခရစ္စတီးနားဖီဂါရက်စ်
ဘယ်လာ ဂယ်ဟော့စ်, အရှေ့တီမောနိုင်ငံ
နိုင်ငံရေးတက်ကြွလှုပ်ရှားသူ
အကြောက်အရွံ့မဲ့တဲ့တက်ကြွလှုပ်ရှားသူ ဘယ်လာ ဂယ်ဟော့စ်ဟာ အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံကနေ ၂၀၀၂ ခုနှစ်မှာ လွတ်လပ်ရေး မရခင်နဲ့ လွတ်လပ်ရေးရပြီးတဲ့နောက်ပိုင်း နှစ်ပိုင်းစလုံးမှာ အရှေ့တီမောနိုင်ငံ ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးအတွက် အခရာကျတဲ့သူဖြစ်ပါတယ်။
ပြည်ပမှာ ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်နေတဲ့ကာလအတွင်းမှာ သူဟာ လူထုအတွက် ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရအောင် ကမ္ဘာတဝန်းမှာ လှုံ့ဆော်ခဲ့သူဖြစ်သလို အရှေ့တီမောနိုင်ငံ လွတ်လပ်ရေးရတဲ့အခါ ပြန်သွားတဲ့အခါမှာလည်း ဂယ်ဟော့စ်ဟာ ဆယ်စုနှစ်ချီကြာ ပဋိပက္ခကြောင့် နိုင်ငံ့လူဦးရေတဝက် ဆင်းရဲမွဲတေမှုအောက်ရောက်နေတဲ့နိုင်ငံကို ပြန်လည်ထူထောင်ရေးမှာ ပါဝင်ခဲ့ပါတယ်။
၂၀၁၅ ခုနှစ်မှာတော့ သူဟာ အပြောင်းအလဲမှာ ကလေးသူငယ်တွေ အခရာကျသူတွေဖြစ်လာဖို့နဲ့ ရေရှည်တည်တံ့တဲ့ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုကို မြှင့်တင်နိုင်ဖို့ လူဘလိုရာစိမ်းလမ်းစာသင်ကျောင်းကို ထူထောင်ခဲ့ပါတယ်။
ဂယ်ဟော့စ်ဟာ လက်ရှိမှာ အရှေ့တီမောသမ္မတရဲ့အကြံပေးအဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်နေပြီး အမျိုးသမီးတွေ စီးပွားရေးဆိုင်ရာစွမ်းပကားတိုးမြှင့်ရေးနဲ့ LGBTQ အသိုင်းအဝိုင်းအတွက် ရှေ့တန်းကနေ အာရုံစိုက် လုပ်ဆောင်နေပါတယ်။
အီရာနာ စတာ့ဗ်ချော့, ယူကရိန်း
ရာသီဥတုဆိုင်ရာမူဝါဒအကြံပေး
ရာသီဥတုဆိုင်ရာမူဝါဒရေးရာကျွမ်းကျင်သူတစ်ဦးဖြစ်သူ အီရာနာ စတာ့ဗ်ချော့ဟာ ဥရောပဆိုင်ရာ ရာသီဥတုဖောင်ဒေးရှင်းကို ယူကရိန်းနိုင်ငံဆိုင်ရာအတွက် မန်နေဂျာအတွက် ပါဝင်နေသူဖြစ်ပါတယ်။ ယူကရိန်းစစ်ပွဲအလွန်မှာ ရာသီဥတုနဲ့လိုက်လျောညီထွေမှုရှိတဲ့အဖြေတွေနဲ့ စိန်းလမ်းပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ ရည်မှန်းချက်တွေအတွက်ဖြစ်ပါတယ်။
ဒီရာထူးကို မယူခင်မှာ သူဟာ ယူကရိန်းအစိုးရမှာ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ ဒုတိယဝန်ကြီးအဖြစ် ၂၀၁၉ ခုနှစ် ကနေ ၂၀၂၂ ခုနှစ်အထိ တာဝန်ယူခဲ့သူဖြစ်ပြီး ရာသီဥတုဆိုင်ရာ မူဝါဒတွေ၊ ဥရောပနဲ့ပေါင်းစည်းရေး၊ နိုင်ငံတကာဆက်ဆံရေးနဲ့ ဇီဝမျိုးကွဲဆိုင်ရာကိစ္စရပ်တွေကိုလည်း တာဝန်ယူခဲ့ပါတယ်။
စတာ့ဗ်ချော့ဟာ Ecoaction နဲ့ ကီယက်ဗ်စက်ဘီးစီးအဖွဲ့ဆိုတဲ့ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာအကျိုးအမြတ်မယူတဲ့အဖွဲ့ ၂ ဖွဲ့ကို ပူးတွဲတည်ထောင်သူလည်းဖြစ်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် သူဟာ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုဆိုင်ရာကိစ္စရပ်တွေမှာ ဒေသတွင်း အရပ်ဘက်အဖွဲ့အစည်းကွန်ရက်ကို ညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်ပေးနေသူလည်းဖြစ်ပါတယ်။
ကျွန်မတို့ လုပ်ရမှာက လက်ရှိတာဝန်ထမ်းနေတဲ့ကိစ္စကို ကျေပွန်အောင်လုပ်ဆောင်ဖို့ပါတယ်။ သူတော်စင် ဖရန့်စစ်ရဲ့ စကားကို ပြန်ပြောရရင် ''လိုအပ်တဲ့အရာနဲ့စလုပ်ပါ။ ဖြစ်နိုင်ခြေရှိတာကို ဆက်လုပ်ပါ။ ဒီလိုဆိုရင် မဖြစ်နိုင်တာတွေကို ကိုယ်ရုတ်ချည်းလုပ်နိုင်လာပြီဆိုတာ သိပါလိမ့်မယ်'' ဆိုတာပေါ့။
အီရာနာ စတာ့ဗ်ချော့
ဂလိုရီယာ စတိုင်နန်, အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု
အမျိုးသမီးတွေ တန်းတူအခွင့်အရေးရရှိဖို့ စည်းရုံးလှုံ့ဆော်သူ
ဂလိုရီယာ စတိုင်နန်ဟာ အမျိုးသမီးတွေတန်းတူအခွင့်အရေးရရှိဖို့ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာလှုပ်ရှားမှုကို ၁၉၇၀ ပြည့်နှစ်တွေကတည်းက ဦးဆောင်ခဲ့သူအဖြစ် ကမ္ဘာတဝန်းမှာ မျိုးဆက်အဆက်ဆက် အသိအမှတ်ပြုခံထားရသူဖြစ်ပါတယ်။
စတိုင်နန်ဟာ တက်ကြွလှုပ်ရှားသူ၊ သတင်းထောက်၊ စာရေးသူ၊ ကထိကနဲ့ မီဒီယာ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ အဖြစ်နဲ့ တန်းတူညီမျှရေးပြဿနာတွေကို ဖြေရှင်းဖို့ ကြိုးစားခဲ့သူလည်းဖြစ်ပါတယ်။
သူဟာ ၁၉၇၁ ခုနှစ်မှာ ပထမဆုံး ပုံနှိပ်ထုတ်ဝေပြီး ဒီနေ့အထိ ဖြန့်ချိနေသေးတဲ့ Ms. မဂ္ဂဇင်းကို ပူးတွဲတည်ထောင်သူဖြစ်သလို အဲဒီစာစောင်ဟာ မဂ္ဂဇင်းလောကမှာ အမျိုးသမီးအခွင့်အရေးလှုပ်ရှားမှုနဲ့ တန်းတူညီမျှမှုရှိရေးကိစ္စတွေကို အလေးပေးဖော်ပြတဲ့ ပထမဆုံးအမေရိကန် မဂ္ဂဇင်းလည်းဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။
အသက် ၈၉ နှစ်အရွယ်မှာတော့ စတိုင်နန်ဟာ အမျိုးသမီးများဆိုင်ရာမီဒီယာစင်တာ၊ ERA ညွန့်ပေါင်းအဖွဲ့နဲ့ Equality Now တို့လို ထိရောက်တဲ့အဖွဲ့အစည်းတွေကနေ တဆင့် တန်းတူညီမျှရေးကိစ္စရပ်တွေကို ဆက်လုပ်နေပါတယ်။
ဆမ်မီယာ တိုရာ, အာဖဂန်နစ္စတန်
ဒုက္ခသည်အခွင့်အရေး လှုပ်ရှားသူ
တာလီဘန်တွေ ၂၀၂၁ ခုနှစ်မှာ အာဖဂန်နစ္စတန်ကို သိမ်းယူပြီးနောက် တုံ့ပြန်ဖွဲ့စည်းတဲ့ အဖွဲ့တစ်ခုက Dosti Network ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီအဖွဲ့က အာဖဂန်နစ္စတန်ထဲမှာနဲ့ ဒုက္ခသည်အဖြစ်နေထိုင်နေသူတွေ အတွက် အရေးကြီးလိုအပ်တဲ့အကူအညီတွေနဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေကို အာဖဂန်တွေအတွက် ပေးအပ်တဲ့ အဖွဲ့တစ်ဖွဲ့ပါ။
သူကိုယ်တိုင် အာဖဂန် ဒုက္ခသည် ဖြစ်တဲ့ ဆမ်မီယာ တိုရာဟာ နေရာရွှေ့ပြောင်းနေရသူတွေ ကြုံရတဲ့ ဒုက္ခတွေကို နားလည်ပါတယ်။
သူက ဒုက္ခသည်တွေ အခြေချနေထိုင်ရေးနဲ့ ပဋိပက္ခကြောင့် ထိခိုက်ရတဲ့ ကျောင်းသားတွေ ပညာသင်ကြားနိုင်ရေးတို့ကို အဓိက လုပ်ကိုင်ပါတယ်။
ပညာရေးရဲ့ ပြောင်းလဲနိုင်စွမ်းကို သဘောပေါက်တာကြောင့် သူက ကုလသမဂ္ဂ၊ ကမ္ဘာ့ဘဏ်၊ မာလာလာ ရန်ပုံငွေအဖွဲ့၊ ရှမစ်အနာဂတ်တို့လို အဖွဲ့အစည်းတွေနဲ့ အတူလုပ်ဆောင်ပါတယ်။ ဒီပူးပေါင်းလုပ်ဆောင်မှုတွေကနေ အရေးပေါ်အခြေအနေတွေမှာ ဒုက္ခသည်တွေ၊ အမျိုးသမီးနဲ့ မိန်းကလေးတွေ ပညာသင်ကြားခွင့်ရရေးကို ထိပ်ဆုံးက ဆောင်ရွက်ပါတယ်။
ဒီဟဲနား ဒေးဗစ်ဆင်, ယူကေ
လွှတ်တော်အမတ်
ဒီဟဲနား ဒေးဗစ်ဆင်ဟာ ဘစ်ရှော့အော့ကလန် မဲဆန္ဒနယ် စပြီးဖွဲ့စည်းခဲ့တဲ့ ၁၈၈၅ ကစရင် ၂၀၁၉ မှာ အဲဒီနယ်ရဲ့ ကွန်ဆာဗေးတစ်ပါတီအတွက် ပထမဆုံး လွှတ်တော်အမတ် ဖြစ်လာသူပါ။ သူဟာ ၂၀၂၂ ခုနှစ်မှာ လူမှုစီးပွား ဖွံဖြိုးတိုးတက်မှု ညီမျှရေး ဝန်ကြီးဖြစ်လာပါတယ်။
သူ့ရဲ့ နာတာရှည် ခေါင်းတစ်ခြမ်းကိုက် ရောဂါအကြောင်း ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း ပြောပြီး ၂၀၂၃ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလမှာ ဝန်ကြီးရာထူးက နုတ်ထွက်ခဲ့ပါတယ်။
ဒေးဗစ်ဆင်ဟာ သူ အသက် ၁၃ နှစ်မှာ သူ့အဖေဟာ ဘားတစ်ခုမှာ လက်သီးနဲ့ တစ်ချက်တည်း အပြင်းထိုးခံရပြီး သေဆုံးခဲ့ရတာက သူနိုင်ငံရေးလောကကို ဝင်ဖို့ ဖြစ်လာစေခဲ့ပါတယ်။ သူ့အဖေလို သေဆုံးခဲ့ရသူတွေအတွက် တရားမျှတမှု ရှာဖွေဖို့ သူက One Punch UK ကို ဖွဲ့စည်းခဲ့ပါတယ်။
သူက နာတာရှည် ခေါင်းတစ်ခြမ်းကိုက် ဝေဒနာ ကုသမှုတွေ ဖွံ့ဖြိုးရေးနဲ့ ရင်သားကင်ဆာအမျိုးအစားတစ်မျိုးဖြစ်တဲ့ ILC အမျိုးအစားအတွက် သုတေသန ပိုမိုဖွံ့ဖြိုးရေး တို့ကိုလည်း လုပ်ဆောင်နေပါတယ်။
ဘာနန်ဒက်စမစ်, Turtle Island/ကနေဒါ
ပျောက်ဆုံးနေသူတွေရဲ့ မိသားစုများအတွက်ဥပဒေအကြံပေး
၂၀၀၈ ခုနှစ်က သူ့ရဲ့ ညီမပျောက်ဆုံးပြီးနောက် ဘာနန်ဒက်ဟာ အဲဒီအတွက်အဖြေကို မမောမပန်းရှာဖွေခဲ့ပါတယ်။
သူဟာ ကနေဒါတစ်ဝန်းမှာ ပျောက်ဆုံးပြီး အသတ်ခံရတဲ့ အမျိုးသမီးနဲ့ကလေးတွေရဲ့ မိသားစုတွေအတွက် ရှေ့နေတစ်ဦးဖြစ်လာပြီး ပေါင်းစပ်ညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်မှုတွေနဲ့ အဖြေရှာနိုင်မယ့် ညွန့်ပေါင်းအဖွဲ့ကို ထူထောင်ခဲ့ပါတယ်။
သူဟာ ဝင်နီပက်မြို့ရဲ့ မြစ်နီမှာ သေဆုံးသူတွေ နဲ့ ပျောက်ဆုံးနေသူတွေရဲ့ အထောက်အထားတွေကို ရှာဖွေတဲ့ Drag the Red အဖွဲ့ကို ပူးတွဲတည်ထောင်ခဲ့ပါတယ်။
စမစ်ဟာ မကြာသေးမီက မနီတိုးဗားမြို့ရဲ့ ဥပဒေပြုလွှတ်တော်မှာ တတိယအကြိမ်မြောက် ရွေးချယ်ခံခဲ့ရပြီး ပြည်နယ်အတွင်း ပထမဆုံးအမျိုးသမီးအစိုးရ၀န်ကြီးတွေခန့်အပ်ခံရတဲ့ အမျိုးသမီး နှစ်ဦးမှာပါဝင်ခဲ့ပြီးသမိုင်းဝင်သူဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ လက်ရှိမှာသူဟာ အိမ်ယာဖော်ဆောင်ရေးနဲ့ အိုးမဲ့အိမ်မဲ့တွေစောင့်ရှောက်ရေး၀န်ကြီးအဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်နေပါတယ်။
ယေး ဘရူဒို ဘာဟတ်, အစ္စရေး
ရှေ့နေ
Women Wage Peace(WWP) ရဲ့ ပူးတွဲညွှန်ကြားရေးမှူးဖြစ်တဲ့ ယေး ဘရူဒို ဘာဟတ်ဟာ ဥပဒေပညာနောက်ခံကို အရင်းတည်ပြီး အဖွဲ့ဝင်ပေါင်း ငါးသောင်းကျော်ရှိလာပြီဖြစ်တဲ့ အစ္စရေး မြေပြင် ငြိမ်းချမ်းရေးလှုပ်ရှားမှုကို ထွက်ပေါ်စေခဲ့သူဖြစ်ပါတယ်။
၂၀၁၄ ခုနှစ်မှာ တည်ထောင်ခဲ့တဲ့ WWP ဟာ ငြိမ်းချမ်းရေးလုပ်ငန်းစဥ်မှာ အမျိုးသမီးတွေ ပါဝင်မှုကို အလေးပေးရင်း အစ္စရေး-ပါလက်စတိုင်းပဋိပက္ခမှာ ညှိနှိုင်းမှုနဲ့နိုင်ငံရေးဆုံးဖြတ်ချက်ရနိုင်ဖို့လုပ်ဆောင်ပါတယ်။
ပြီးခဲ့တဲ့ ၂ နှစ်အတွင်းမှာ WWP ဟာ ပါလက်စတိုင်းက ညီအစ်မ လှုပ်ရှားမှုဖြစ်တဲ့ Women of the Sun နဲ့ ပူးတွဲ လှုပ်ရှားခဲ့ပါတယ်။
သူဟာ WWP ကို ပူးတွဲတည်ထောင်သူလည်းဖြစ်၊ ငြိမ်းချမ်းရေးတက်ကြွလှုပ်ရှားသူလည်းဖြစ်တဲ့ မိခင်ဖြစ်သူ ဗီဗီယန် ဆေးလ်ဗားရဲ့ သင်ကြားပြသမှုကို ခံယူခဲ့သူဖြစ်ပါတယ်။ သူ့မိခင်ဟာ အစ္စရေးနဲ့ ပါလက်စတိုင်းတွေကြားမှာ တန်းတူညီမျှမှုနဲ့ နားလည်မှုတိုးလာစေရေး သူ့ဘဝ တစ်လျှောက်လုံးကို ဆယ်စုနှစ်ချီ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံခဲ့သူဖြစ်ပါတယ်။ ဆေးလ်ဗားဟာ အောက်တိုဘာလ ရက် ဟားမတ်စ် တိုက်ခိုက်မှုမှာ သေဆုံးခဲ့ပါတယ်။
မယ်ရီယန်အယ်လ်ခါဝါဂျာ, ဘာရိန်း/ဒိန်းမတ်
လူ့အခွင့်အရေးတက်ကြွလှုပ်ရှားသူ
ဒိန်းမတ်-ဘာရိန်း လူ့အခွင့်အရေး လှုပ်ရှားသူ အယ်လ်ခါဝါဂျာဟာ ဘာရိန်းနဲ့ ပင်လယ်ကွေ့ဒေသက နိုင်ငံရေး ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုအတွက် ဦးဆောင်အသံပေးသူဖြစ်ပါတယ်။
သူဟာ လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုတွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး အထူးသဖြင့်သူ့ဖခင် အဒူလာဟာဒီ အယ်လ် ခါဝါဂျာ လွတ်မြောက်ရေးအတွက် #FreeAlKhawaja ကမ်ပိန်းက တဆင့် တွန်းအားပေးခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။ သူဟာ ၂၀၁၁ ခုနှစ်မှာ ဘာရိန်းရဲ့ ဒီမိုကရေစီရေး ဆန္ဒပြပွဲတွေမှာ ပါဝင်ခဲ့ပြီးနောက် ထင်ရှားတဲ့တက်ကြွလှုပ်ရှားသူနဲ့ ယုံကြည်ချက်ကြောင့် အကျဉ်းကျခံရသူဖြစ်ပါတယ်။
အယ်လ်ခါဝါဂျာဟာ နိုင်ငံတကာလူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့တွေမှာ ဘုတ်အဖွဲ့အဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့ပြီး လူငယ် အမျိုးသမီးရေးရာအဖွဲ့အစည်းတွေမှာလည်း ပါဝင်ဆောင်ရွက်ခဲ့သူ ဖြစ်ပါတယ်။
အူလန်ဒါ မီတမ်ဘာ, မာလာဝီနိုင်ငံ
ကလေးသူငယ် လက်ထပ်ထိန်းမြားမှု ဆန့်ကျင်ရေးလှုံ့ဆော်သူ
အူလန်ဒါ မီတမ်ဘာဟာ အမျိုးသမီးတွေ ပညာသင်ကြားခွင့်ရှိရေးကို ထောက်ပံ့တာနည်းပါးတဲ့ မာလာဝီနိုင်ငံထဲက လီလောင်ဝေးအရပ်မှာ ကြီးပြင်းခဲ့တာပါတယ်။ အဲဒီမှာ အမျိုးသမီးငယ်အများစုဟာ အသက် ၁၈ နှစ်မပြည့်ခင်မှာ လက်ထပ်ဖို့အတွက် ကျောင်းထွက်ဖို့ ဖိအားပေးခံကြရပါတယ်။
မီတမ်ဘာဟာ သူ့အရပ်က အဲဒီလိုအနေအထားကို စိန်ခေါ်ခဲ့သူဖြစ်တာကြောင့် တက္ကသိုလ်ဘွဲ့ရတစ်ယောက်ဖြစ်ခဲ့သလို မဟာတန်းတောင်အောင်မြင်ခဲ့သူဖြစ်ပါတယ်။
အမျိုးသမီးငယ်တွေ အရွယ်မတိုင်ခင် လက်ထပ်ထိန်းမြားခံရမှုကို ကာကွယ်ပေးတဲ့ပြဋ္ဌာန်းပြီးသားဥပဒေတွေ ပိုအသက်ဝင်အောင် အသိပညာပေးလှုံ့ဆော်သလို အရွယ်မတိုင်ခင် ကိုယ်ဝန်ဆောင်မှုရဲ့နောက်ဆက်တွဲ ကျန်းမာရေးပြဿနာတွေအရေးကိုလည်း ဖြေရှင်းဖို့ ငွေအား လူအား စိုက်ထုတ်နေသူဖြစ်ပါတယ်။
လက်ရှိမှာ သူဟာ အာဖရိကတိုက်တစ်ခုလုံးက အမျိုးသမီးငယ်တွေ အလယ်တန်းပညာသင်ယူနိုင်ရေး အားထုတ်နေတဲ့အဖွဲ့ AGE Africa ရဲ့ မာလာဝီနိုင်ငံဆိုင်ရာ ဌာနေကိုယ်စားလှယ်အဖြစ်ဆောင်ရွက်နေပါတယ်။
တာမာ မူဇာရဇ်, ဂျော်ဂျီယာ
သတင်းထောက်
ရုပ်သံတင်ဆက်သူ တာမာ မူဇာရဇ် ဟာ တာမူနာလို့လည်း လူသူများပါတယ်။ အသက် ၁၈ နှစ်အရွယ်ကတည်းက ဂျော်ဂျီယာနိုင်ငံရဲ့ ရုပ်သံလောကထဲဝင်လာသူဖြစ်လို့ သူ့ကို ရုပ်သံကွန်ရက်နဲ့တွဲမြင်ကြတဲ့အထိ နာမည်ကြီးသူလည်းဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ သူ့အသက် ၃၁ နှစ်အရွယ်ရောက်မှ သူဟာ မွေးစားခံရသူတစ်ဦးဖြစ်တယ်ဆိုတာကို သိခဲ့လို့ သူ့ဘဝ တစ်ဆစ်ချိုးဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။
မိခင်ရင်း ဖခင်ရင်းတွေကို ရှာဖို့ အရာအားလုံးကို သူစွန့်လွှတ်ခဲ့သလို မိဘတွေကို ရှာဖို့ သုတေသနပြုလုပ်ရင်း ၁၉၅၀ ပြည့်နှစ်တွေကတည်းက ဂျော်ဂျီယာနိုင်ငံထဲ တရားမဝင် ကလေးမွေးစားနဲ့စျေးကွက်ကြီးရှိနေခဲ့တယ်ဆိုတဲ့ အထောက်အထားတွေကို သူတွေ့ခဲ့ပါတယ်။
လူမှုကွန်ရက် ဖေ့ဘွတ်ခ်မှာ ''ကျွန်မ ရှာနေပါတယ်'' ဆိုတဲ့အဖွဲ့တစ်ခုကို ထူထောင်ခဲ့ပြီးတဲ့နောက်မှာတော့ သားဖွားဆေးရုံတွေကနေ ခေါ်ဆောင်ခံရတဲ့ ကလေးငယ်အများစုအပါအဝင် တရားမဝင် ကလေးမွေးစားတဲ့ပြဿနာကို နိုင်ငံတော်အဆင့် ပြောဆိုဆွေးနွေးသင့်တဲ့ကိစ္စဖြစ်အောင် ဦးတည်စေခဲ့ပါတယ်။
မူဇာရဇ်ရဲ့အဖွဲ့အစည်းဟာ မိသားစုပေါင်း ရာချီကို ပြန်လည်ပေါင်းစည်းနိုင်အောင် ကူညီနိုင်ခဲ့ပေမဲ့ သူကတော့ သူ့မိခင်ဖခင်အရင်းတွေကို ရှာဖွေနေရတုန်းဖြစ်ပါတယ်။
ရတ်ရှာနာကာပါလီ, နီပေါ
အိမ်ရာပိုင်ဆိုင်ရေးလှုပ်ရှားသူ
နီပေါရဲ့ ဌာနေတိုင်းရင်းသား နယူဝါလူမျိုးဖြစ်တဲ့ သူဟာအမျိုးသားကနေအမျိုးသမီးလိင်ပြောင်းထားတဲ့လူ့အခွင့်အရေး တက်ကြွလှုပ်ရှားသူ ဖြစ်ပါတယ်။ သူဟာ မွေးဖွားမှုဆိုင်ရာအထောက်အထားအချက်အလက်မရှိ ကြီးပြင်းလာခဲ့ပါတယ်။
ကျားမ ကွဲပြားမှုနှင့်လိင်မှုဆိုင်ရာအတွက် ကိုယ်တိုင်ပညာသင်ကြားရေး လမ်းကြောင်းကို စတင်ခဲ့သူဖြစ်ပါတယ်။သူဆယ်ကျော်သက်အရွယ်ကတည်းက လူမှုကွန်ရက်တွေကနေ LGBTQ အရေးနဲ့ပတ်သက်ပြီး သူ့အသံကိုထုတ်ပြခဲ့တာပါ။
အခုတော့သူဟာ နီပေါတက္ကသိုလ်မှာတတိယနှစ်ဥပဒေကျောင်းတက်နေသလို LGBTQ+ တွေအတွက် ဥပဒေနဲ့ ခြေခံဥပဒေဆိုင်ရာအခွင့်အရေးတွေတိုးတက်ရေးအတွက်တက်ကြွစွာဆောင်ရွက်နေပါတယ်။
ကာပါလီဟာ အပယ်ခံဇာတ်နိမ့်မျိုးရိုးလို့သတ်မှတ်ထားတဲ့ နယူဝါတိုင်းရင်းသားမျိုးနွယ်စုထဲက ဂျူဂီမျိုးနွယ်စုကနေဆင်းသက်လာတာပါ။ ဂျူဂီမျိုးနွယ်စုတွေကို သူတို့ရဲ့ ရိုးရာအိမ်တွေကနေ အတင်းအဓမ္မ နှင်ထုတ်တဲ့အလေ့အထကို ဆန့်ကျင်ခဲ့သူဖြစ်ပါတယ်။
ရှီကျောင်းကျောင်, တရုတ်
မမျိုးဥ အေးခဲထားမှုအရေးလှုပ်ရှားတက်ကြွသူ
ရှီကျောင်းကျောင်ဟာ သူမရဲ့ မမျိုးဥကို အေးခဲထားဖို့ ၂၀၁၈ ခုနှစ်မှာ ဘေကျင်းမြို့မှာရှိတဲ့ ပုဂ္ဂလိက ဆေးရုံတစ်ခုမှာ ကြိုးပမ်းခဲ့ပါတယ်။ အိမ်ထောင်မရှိတဲ့တစ်ကိုယ်ရည် အမျိုးသမီးဖြစ်တာကြောင့် ဒီကုထုံးဟာ တရုတ်ပြည်မှာ အိမ်ထောင်ရှိသူတွေကို ကုသခွင့်ရရှိနိုင်တဲ့ကုထုံးလို့ ပြောဆိုတာ ခံခဲ့ရပါတယ်။
တရုတ်မှာ အိမ်ထောင်မရှိတဲ့အမျိုးသမီးတွေ သူတို့ရဲ့မမျိုးဥတွေကို အေးခဲနိုင်တဲ့အခွင့်အရေးအတွက် အဲဒီဆေးရုံကို သူ တရား တရားရေးနဲ့ ပထမဆုံး စိမ်ခေါ်ခဲ့ပါတယ်။
တရုတ်နိုင်ငံမှာ ကလေးမွေးဖွားနှုန်းကျဆင်းမှုနဲ့ပတ်သက်ပြီး စိုးရိမ်မှုတွေရှိနေချိန်မှာပဲ ၂၀၁၉ ခုနှစ်မှာ စတင်တဲ့ အဲဒီလို ဦးဆောင်တရားစွဲဆိုမှုဟာ သတင်းစာခေါင်းကြီးပိုင်းတွေမှာဖော်ပြခဲ့ရပါတယ်။
တရားရုံးနောက်ဆုံး ဆုံးဖြတ်ချက်ကျဖို့ စောင့်ဆိုင်းနေရတုန်းဖြစ်ပေမဲ့ ရှီရဲ့အမှုဟာ ဥပဒေ၊ ဆေးဝါးနဲ့ ဆေးပညာကျင့်ဝတ်နယ်ပယ်တွေမှာ ပညာယူနေသူတွေ လေ့လာနေကြတဲ့အမှုဖြစ်လာပါတယ်။ အခုကာလမှာတော့ သူဟာ တစ်ကိုယ်ရည်မိခင်တွေရဲ့ သားဆက်ခြားအခွင့်အရေးနဲ့ ကိုယ့်ခန္ဓာ ကိုယ့်ရွေးချယ်ခွင့်ဆိုတဲ့ဆုံးဖြတ်ချက်တွေ လူတွေ အလေးမူလာအောင် အသိပညာလှုံ့ဆော်နေသူဖြစ်ပါတယ်။
မော်နီကာ မက် ဝီလီယမ်, ယူကေ
လွှတ်တော်အမတ်ဟောင်းနဲ့ငြိမ်းချမ်းရေးအကျိုးဆောင်
အခုနှစ်က မြောက်အိုင်ယာလန်ရဲ့ သောကြာနေ့မြတ် သဘောတူညီချက်၂၅ နှစ်ပြည့်တဲ့နေ့ဖြစ်ပါတယ်။ မော်နီကာက အဲဒီသဘောတူညီချက်ကို ဖြစ်ပေါ်စေတဲ့ပါတီစုံငြိမ်းချမ်းရေးဆွေးနွေးပွဲတွေအတွင်း ဦးဆောင်ညှိနှိုင်းရေးမှူးအဖြစ် အရေးပါတဲ့အခန်းကဏ္ဍကနေပါဝင်ခဲ့သူဖြစ်ပါတယ်။
သူဟာ မြောက်ပိုင်းအိုင်ယာလန်အမျိုးသမီးညွန့်ပေါင်းအဖွဲ့ကို ပူးတွဲတည်ထောင်ခဲ့ပြီး လူမျိုးရေးကွဲပြားမှုတွေကို ကျော်လွှားပြီးငြိမ်းချမ်းရေးစာချုပ်အတွက် အရေးကြီးတဲ့ပြဋ္ဌာန်းချက်တွေကို မိတ်ဆက်ခဲ့သူဖြစ်ပါတယ်။
သူဟာ ပထမဆုံး မြောက်အိုင်ယာလန် ဥပဒေပြုလွှတ်တော်မှာ ရွေးချယ်တင်မြှောက်ခံခဲ့ရပြီး မြောက်အိုင်ယာလန်လူ့အခွင့်အရေးကော်မရှင်ရဲ့ မဟာမင်းကြီးအဖြစ် အခွင့်အရေးများဆိုင်ရာ ဥပဒေကြမ်းပါအကြံညဏ်တွေကိုရေးဆွဲခဲ့ပါတယ်။
မော်နီကာဟာ လက်ရှိမှာ လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့တွေရဲ့ အမျိုးသမီးတွေအပေါ် အကြမ်းဖက်မှုဆိုင်ရာပပျောက်ရေး ကော်မရှင်နာဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်နေပြီး ဒီအတွက် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်တောင်းဆိုနေသူဖြစ်ပါတယ်။
ရီနီတာ ဟုမ်းစ်, အမေရိကန်
နေစရာအိမ် ပေါ်ထွန်းရေးစည်းရုံးလှုံ့ဆော်သူ
မိုင်ယာမီမြို့က လစ်တဲ ဟေတီအရပ်မှာနေထိုင်တဲ့ မဒမ် ရီနီတာ ဟုမ်းစ်ဟာ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၊ ဖလော်ရီဒါပြည်နယ်မှာ စီးပွားရေးနဲ့ အိမ်ခြံမြေအတိုင်ပင်ခံ OUR Homes ကို တည်ထောင်သူ ညွှန်ကြားရေးမှူးဖြစ်ပါတယ်။
ပင်လယ်ရေမျက်နှာပြင်မြင့်တက်လာတာကြောင့် ပင်လယ်ကမ်းစပ်တဲ့ဝေးတဲ့အရပ်တွေမှာ အိမ်ခြံမြေစျေးတွေ မြင့်တက်လာတာလို ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုကြောင့် သက်ရောက်တဲ့သူတွေအပါအဝင် ဘေးဖယ်ခံထားရတဲ့အသိုက်အဝန်းတွေ အိမ်ယာရပိုင်ခွင့်နဲ့ အတွက် စည်းရုံးလှုံ့ဆော်နေသူဖြစ်ပါတယ်။
ကလေး ၁၁ ယောက်ကို ပြုစုပျိူးထောင်ရတဲ့ တစ်ကိုယ်ရည်မိခင်ကနေ မွေးဖွားလာသူဖြစ်တဲ့ ဟုမ်းစ် ဟာ မသန်စွမ်းအခြေအနေနဲ့နေထိုင်နေရတဲ့သက်ကြီးပိုင်းအမျိုးသမီးတစ်ဦးလည်းဖြစ်ပါတယ်။
သိပ္ပံအခြေပြုပညာရေးကနေတဆင့် ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုအရေး အလေးထားလုပ်ဆောင်ဖို့ ခြေလှမ်းတဲ့ စီလိုအင်စတီကျူ့က အမျိုးသမီးစွမ်းပကား အစီအစဥ်မှာ အသင်းဝင်တစ်ဦးလည်းဖြစ်ပါတယ်။ အာဖရိကန်-အမေရိကန်တွေနဲ့ ချို့တဲ့အရပ်တွေမှာနေထိုင်တဲ့အမျိုးသမီးနဲ့ သက်ဆိုင်တဲ့ကိစ္စရပ်တွေကို ကူညီပေးတဲ့အဖွဲ့ အစည်းတွေနဲ့လည်း လက်တွဲလုပ်ဆောင်နေပါတယ်။
မိခင်ကမ္ဘာမြေနဲ့ အမျိုးသမီးချင်းဖြစ်တည်မှုသံယောဇဥ်ထက် ခိုင်မာတဲ့သံယောဇဥ်ဆိုတာမရှိပါဘူး။ ကျွန်မတို့ဟာ တောင့်ခံနိုင်တယ်။ ကြံ့ခိုင်တယ်။ သဘာဝအတွက်မွေးဖွားလာကြသူတွေဖြစ်လို့ သဘာဝရေး အလေးထားလုပ်ဆောင်သလို ဂရုလည်းစိုက်ကြတယ်။
ရီနီတာ ဟုမ်းစ်
ရှမ်ဆယ် အယ်ရာဝီလို, ဆိုမာလီယာ/ယူကေ
မအင်္ဂါဖြတ်တဲ့ အလေ့အကျင့် ဆန့်ကျင်ရေး လှုံ့ဆော်သူ
အမျိုးသမီး လိင်အင်္ဂါဖြတ်တဲ့ အလေ့အကျင့် FGM ကို အဆုံးသတ်ဖို့ ပိုင်းဖြတ်ထားတဲ့ ရှမ်ဆယ် အယ်ရာဝီလိုဟာ ပညာပေးနဲ့ အသိပညာမြှင့်တင်ရေးတွေကို အွန်လိုင်း ဗီဒီယိုတွေကနေ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် လုပ်ပါတယ်။
ဆိုမာလီယာမှာမွေးပြီး အခု ယူကေမှာ နေထိုင်နေတဲ့ အယ်ရာဝီလိုဟာ သူ့အသက် ၆ နှစ်မှာ ကျန်းမာရေးလိုအပ်ချက်အရမဟုတ်ဘဲ အမျိုးသမီးအင်္ဂါကို တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းဖြစ်စေ၊ တစ်ခုလုံးဖြစ်စေ ဖယ်ဖြတ်ထုတ်ခံရသူဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။
တစ်တော့မှာ ကြည့်ရှုမှု သန်း ၇၀ ကျော် ရှိခဲ့တဲ့အတွက် သူက ဒီကိစ္စကို အသိပညာပေးမခံရပဲ ကျန်ရစ်သူ တစ်ယောက်မှု မရှိစေချင်ပါဘူး။
သူက အခု ပြည်ပနိုင်ငံတွေမှာ ဂုဏ်သိက္ခာအတွက်ဆိုပြီး အကြမ်းဖက်ခံနေရသူ ယူကေ နိုင်ငံသားတွေကို အကူအညီပေးရေးတွေ လုပ်နေပါတယ်။ သူက လန်ဒန်ရဲတပ်ဖွဲ့ကို FGM နဲ့ ပတ်သက်တဲ့ အကြံဉာဏ်ပေးရေးလည်း လုပ်ပါတယ်။ သူက Garden of Peace ဆိုတဲ့ အကူအညီပေးရေး အဖွဲ့ကိုလည်း တည်ထောင်ထားပါတယ်။
မီရှဲလ် အိုဘားမား, အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု
ရှေ့နေ၊ စာရေးဆရာမနဲ့ စည်းရုံးလှုံ့ဆော်သူ
အမေရိကန်သမ္မတကတော်ဟောင်း မီရှဲလ် အိုဘားမားဟာ အမျိုးသမီးငယ်တွေ ရသင့်တဲ့ပညာသင်ခွင့် အခွင့်အလမ်းရရှိရေး လုပ်ဆောင်နေတဲ့ ကမ္ဘာတဝန်းက မြေပြင်အထိရောက်တဲ့အဖွဲ့တွေကို အကူအညီပေးနေတဲ့ အမျိုးသမီးငယ်များအခွင့်အရေးမဟာမိတ်အဖွဲ့ကို တည်ထောင်သူဖြစ်ပါတယ်။
အဲဒီအဖွဲ့ဟာ မီရှဲလ် အိုဘားမား သမ္မတကတော်ဖြစ်ချိန်တုန်းက ကမ္ဘာတဝန်းမှာရှိတဲ့ ဆယ်ကျော်သက်အမျိုးသမီးငယ်တွေ အရည်အသွေးရှိတဲ့ပညာရေး သင်ယူခွင့်ရရှိရေး အစိုးရမူကို ထင်ဟပ်စေတဲ့ Let Girls Learn ရှေ့ဆောင်အစီအစဥ်ကနေ ထွက်ပေါ်လာတာဖြစ်ပါတယ်။
သမ္မတကတော် တစ်ယောက်အနေနဲ့ ကျန်းမာကြံ့ခိုင်တဲ့ကလေးသူငယ်တွေဖြစ်လာစေရေး မိဘတွေကို အကူအညီပေးတဲ့ Let's Move!၊ အမေရိကန်စစ်တပ်မှာတာဝန်ထမ်းဆောင်နေသူတွေ၊ စစ်ပြန်တွေနဲ့သူတို့ရဲ့ မိသားစုတွေကို ထောက်ပံ့တဲ့ Joining Forces၊ သူ ဒီနေ့အထိ ဆက်လုပ်ကိုင်နေတဲ့ လူငယ်တွေအဆင့်မြင့်ပညာရေး ဆက်တက်ဖြစ်အောင်အားပေးတဲ့ Reach Higher စတဲ့ ရှေ့ဆောင်အစီအစဥ်ကို ဆောင်ရွက်ခဲ့ပါတယ်။
သိပ္ပံ၊ ကျန်းမာရေးနဲ့ နည်းပညာ
နီဟာ မန်ခါနီ , ပါကစ္စတန်
သွားဖွားဆရာမ
ပြီးခဲ့တဲ့နှစ်တုန်းက ပါကစ္စတန်နိုင်ငံမှာ အဖျက်စွမ်းအားကြီးတဲ့ရေကြီးမှုတွေဖြစ်တဲ့အချိန်မှာ သားဖွားဆရာမ နီဟာ မန်ခါနီဟာ သူကျွမ်းကျင်တဲ့ပညာနဲ့အကူအညီပေးဖို့ ရေဘေးသင့်ဒေသတွေကို သွားရောက်ခဲ့ပါတယ်။
သူ့ရဲ့စေတနာ့အဖွဲ့ မေမေ့ကလေးရန်ပုံငွေ(Mama Baby Fund) ကနေတဆင့် မန်ခါနီနဲ့ သူအဖွဲ့ဟာ ကလေးမွေးဖွားရာမှာလိုအပ်တဲ့ အသက်ကယ်ပစ္စည်းတွေနဲ့ သွားဖွားစောင့်ရှောက်မှုဆိုင်ရာ ပစ္စည်းတွေကို ရေဘေးသင့် မိသားစု ၁၅,၀၀၀ ကျော်ကို အကူအညီပေးခဲ့ပါတယ်။
သူ့ရဲ့အခြေခံ သားဖွား ကုသမှုကို ပစ္စည်းမစုံတဲ့အခြေအနေ၊ အရေးပေါ်တုံ့ပြန်ရေးနဲ့ ရာသီဥတုသက်ရောက်မှုရှိတဲ့ အသိုက်အဝန်းတွေမှာ အဓိက အာရုံစိုက် လုပ်ဆောင်ပါတယ်။
Mama Baby Fund ရန်ပုံငွေဟာ အခုဆိုရင် ပင်လယ်ကမ်းစပ်ဒေသတွေက အရေးပေါ်အကူအညီလိုအပ်တဲ့ ကိုယ်ဝန်ဆောင်မိခင်တွေကို နီးစပ်ရာ ဆေးခန်းနဲ့ဆေးရုံတွေဆီ ပို့ဆောင်ပေးနိုင်မယ့် လူနာတင်စက်လှေပါ အသုံးပြုနိုင်ဖို့ လုံလောက်တဲ့ရန်ပုံငွေ ရရှိပြီဖြစ်ပါတယ်။
ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုနဲ့ဆက်နွယ်တဲ့သဘာဝဘေးတွေကြုံရတဲ့အခါ ရပ်ရွာတွေမှာလုပ်နေတဲ့ သားဖွားတွေရဲ့အခန်းကဏ္ဍက အရေးပါလာပါတယ်။ ကျွန်မတို့က အရေးပေါ် ကယ်ဆယ်ရေးသမားတွေဖြစ်သလို ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုနဲ့ပတ်သက်ပြီး တက်ကြွလှုပ်ရှားသူတွေလည်းဖြစ်ပါတယ်။ ပတ်ဝန်းကျင်အခြေအနေ ယိုယွင်းနေတာတောင် အမျိုးသမီးတွေအနေနဲ့ သားဆက်ခြား၊ ကိုယ်ဝန်ဆောင်ကျန်းမာရေးနဲ့ မီးနေသည်စောင့်ရှောက်မှုရရေး လုပ်ဆောင်နေသူတွေလည်း ဖြစ်ပါတယ်။
နီဟာ မန်ခါနီ
ဆိုနီယာ ကတ်စ်နာ , အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု
တောမီးထောက်လှမ်းရေးနည်းပညာဖန်တီးသူ
ကမ္ဘာ့တောကြီးအချို့မှာ တောမီးလောင်မှုကြီးတွေကို အခုနှစ်အတွင်း မြင်တွေ့ခဲ့ရပါတယ်။ တောမီးလောင်တဲ့အတိုင်းအဆကို မီးသတ်သမားတွေ လိုက်လံ မီးသတ်နိုင်တဲ့နှုန်း အကန့်အသတ်တွေရှိနေတာကြောင့် ဆိုနီယာ ကတ်စ်နာဟာ တောမီးကို ကြိုတင်ထောက်လှမ်းနိုင်ရေးအထောက်အကူပြုနိုင်မယ့်အဖွဲ့တစ်ဖွဲ့ကို ဖန်တီးခဲ့ပါတယ်။
Pano AI ဟာ လူထုက အရေးပေါ်ကူညီကယ်ဆယ်ရေးလာဖို့ ဖုန်းဆက်ခေါ်မှ ရတဲ့အချက်အလက်ထက် တောမီးတွေ မပျံ့နှံ့ခင်မှာ မြေမျက်နှာသွင်ပြင်အလိုက်ဖြစ်လာနိုင်တဲ့ တောမီးလောင်နိုင်ခြေကို တွက်ဆပြီး မီးသတ်တွေကို ကြိုတင် သတင်းပေးဖို့နိုင်တဲ့ ကြိုတင်ပြင်ဆင်ရေး ဉာဏ်ရည်တုနည်းပညာကို အသုံးပြုပါတယ်။
ကတ်စ်နာဟာ အရင်က နည်းပညာ စပျိုးလုပ်ငန်းငယ်မျိုးစုံမှာ ၁၀ နှစ်ကျော်ကြာ အတွေ့အကြုံရှိခဲ့သူဖြစ်ပါတယ်။
ကျွန်မကို မျှော်လင့်ချက်ပေးတာက မယုံနိုင်စရာကောင်းလောက်တဲ့လူ့ဖန်တီးနိုင်စွမ်းဖြစ်ပါတယ်။ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှု အကျပ်အတည်းရဲ့ အဆိုးရွားဆုံးရိုက်ခတ်မှုတွေကို ကိုယ်တွယ်ဖြေရှင်းနိုင်ဖို့ အချက်အလက်ဦးဆောင်တဲ့ဖြေရှင်းချက်နဲ့ နည်းပညာရဲ့ အလားအလာကို ကျွန်မ ပွဲကြည့်စဥ်ရှေ့ကနေ ကြည့်ရသလို မြင်တွေ့ခဲ့ရပါတယ်။
ဆိုနီယာ ကတ်စ်နာ
လီအန် ခေါ်လန် အန်းစ်ဝါ့သ် , ဗြိတိန်
အဏ္ဏဝါ သိပ္ပံပညာရှင်
ရေအောက်မြက်ပင်ဟာ ကာဗွန်သိုလှောင်နိုင်စွမ်းနဲ့ ငါးတွေအတွက် အာဟာရပေးနိုင်တဲ့မြက်အဖြစ်သိပေမဲ့ ဒီရေအောက်မြက်ပင်အချို့ဟာ ပျက်စီးနေပါတယ်။
လီအန် ခေါ်လန် အန်းစ်ဝါ့သ်ဟာ ဗြိတိန်မှာ ရေအောက်မြက်တွေ အလုံးအရင်းနဲ့ ပြန်လည်ဖြစ်ထွန်းလာရေးရည်ရွယ်တဲ့ ရေအောက်မြက်စီမံကိန်းရဲ့ လက်ရှိအမှုဆောင်ချုပ်ဖြစ်သလို တည်ထောင်သူတွေထဲကတစ်ဦးလည်းဖြစ်ပါတယ်။
အဲဒီစီမံကိန်းဟာ ရေအောက်မြက်ပင်အစေ့တွေကို စိုက်ပျိုးဖို့ အဝေးထိန်း စက်ရုပ်ကို အသုံးပြုပြီး လုပ်ငန်းစဥ် ပိုမြန် လာအောင် လုပ်ဆောင်နေသလို အခြားနိုင်ငံတွေလည်း အလားတူကြိုးပမ်းတဲ့အခါ အကူအညီပေးနိုင်မယ့် လမ်းကြောင်း ဖန်တီးပေးနိုင်ဖို့ ဖြစ်ပါတယ်။
အဏ္ဏဝါ သုတေသနလုပ်ငန်းမှာ နှစ်ပေါင်း ၂၀ ကျော်ကြာအတွေ့အကြုံရှိတဲ့ နယ်ပယ်ပေါင်းစုံ ပညာရှင် လီအန် ခေါ်လန် အန်းစ်ဝါ့သ်ဟာ သိပ္ပံအခြေပြု သဘာဝအတိုင်းထိန်းသိမ်းရေးနဲ့ပြန်လည်ထိန်းသိမ်းနိုင်ရေးအတွက် ဘဝကို ရင်းနှီးမြှုပ်နှံထားသူဖြစ်ပါတယ်။
ဒီအရာတွေအားလုံးအောင်မြင်ဖို့ဆိုရင် တစ်ဦးတည်းနဲ့ လုပ်ဖို့က သိပ်ကိုများလွန်းပါတယ်။ အားလုံးအတူတကွလုပ်ပြီး အသိပညာတွေမျှဝေမှပဲဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ ကျွန်မရဲ့ အစိတ်အပိုင်းသေးသေးလေးအတွက်ပြောရရင်တော့ ကျွန်မတို့ အနေနဲ့ အရေးပါတဲ့သက်ရှိတည်နေရာတစ်ခုကို ပြန်ရှင်သန်အောင်၊ အကာအကွယ်ပေးနိုင်အောင်နဲ့ ကျွန်မတို့ကမ္ဘာမြေနဲ့ လူ့ဘောင်အတွက် အကျိုးကျေးဇူးတွေ ထောက်ပံ့ပေးနိုင်ဖို့ ဖြစ်ပါတယ်။
လီအန် ခေါ်လန် အန်းစ်ဝါ့သ်
ဆူမီနီ , အင်ဒီုနီးရှား
သစ်တော မန်နေဂျာ
အင်ဒိုနီးရှားရဲ့ အာချေးပြည်နယ်မှာ သဘာဝထိန်းသိမ်းရေးဟာ ခေါင်းဆောင်တွေဖြစ်လာမယ့် အမျိုးသမီးတွေအတွက် ပုံမှန်အခြေအနေတော့ မဟုတ်ပါဘူး။
သူ့ရဲ့ရွာမှာ ရေကြီးမှုဖြစ်စေတဲ့အဓိကအကြောင်းရင်းဟာ သစ်တောပြုန်းမှုကြောင့်ဖြစ်တယ်ဆိုတာနဲ့ သစ်တောပြုန်းမှုဟာ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုကိုလည်းဖြစ်စေတယ်ဆိုတာကို ဆူမီနီ တစ်ယောက် သဘောပေါက်ခဲ့ပါတယ်။ ဒါကြောင့် သူဟာ သူ့ရပ်ရွာမှာရှိတဲ့ တခြားအမျိုးသမီးတွေနဲ့အတူ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုတိုက်ဖျက်ဖို့ အလေးထားဆောင်ရွက်နေပါတယ်။
သူ့တို့အဖွဲ့ဟာ ပတ်ဝန်းကျင်နဲ့ သစ်တောရေးရာဝန်ကြီးဌာနက ခွင့်ပြုချက်ရယူပြီး ဒါမာရာ ဘာရုရွာအပိုင် သစ်တောဧက ၂၅၁ ဧကကို ၃၅ နှစ်ကြာ စီမံဖို့ ခွင့်ပြုချက်ရထားပါတယ်။
အခုတော့ သူဟာ ကျေးရွာတော စီမံခန့်ခွဲရေးယူနစ်(LPHK) ကို ဦးဆောင်နေပြီး တရားမဝင်သစ်ခုတ်တာနဲ့ ဆူမားတြားကျားတွေ၊ သင်းခွေချပ်နဲ့ အခြားအန္တရာယ်ရှိတဲ့သဘာဝသားရိုင်းတိရိစ္ဆာန်တွေကို အမဲလိုက်သမားတွေရဲ့ အန္တရာယ်ကနေ လွတ်အောင် ပညာပေး အားထုတ်နေပါတယ်။
အခုခေတ်ကာလမှာ သစ်တောပြုန်းတီးမှု မြန်မြန်ဆန်ဆန်ဖြစ်ပွားလာတာနဲ့ သဘာဝတောရိုင်းတိရိစ္ဆာန်တွေကို အမဲလိုက်တာတွေကြောင့် ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုအကျပ်အတည်းကို စုပေါင်းအင်အားနဲ့ ဖြေရှင်းဖို့ဆိုရင် သစ်တောတွေကို ပိုပြီး အာရုံစိုက် အလေးထား ဂရုပြုရပါမယ်။
ဆူမီနီ
အယ်လ်ဟမ် ယူဆက်ဖန် , အမေရိကန်/အီရန်
ရာသီဥတုနဲ့မသန်စွမ်းမှုဆိုင်ရာအကြံပေး
မျက်မမြင် လူ့အခွင့်အရေးရှေ့နေတစ်ဦးဖြစ်တဲ့ အယ်လ်ဟမ် ယူဆက်ဖန်ဟာ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုနဲ့ဆက်စပ်တဲ့ မတော်တဆမှုတွေမှာ အရေးပေါ် အခြေအနေတုံ့ပြန်ရေးနဲ့ပတ်သတ်တာမျိုးလို ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုအရေး ဖြေရှင်းတဲ့အခါ မသန်စွမ်းသူတွေလည်း ပါဝင်ရေး စည်းရုံးလှုံ့ဆော်နေသူတစ်ဦးဖြစ်ပါတယ်။
အီရန်နိုင်ငံမှာ မွေးဖွားကြီးပြင်းခဲ့သူဖြစ်ပြီး ၂၀၁၆ ခုနှစ်မှာ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုကို ပြောင်းရွှေ့ခဲ့သူဖြစ်ပါတယ်။ ဒီနေ့ကာလမှာတော့ မသန်စွမ်းသူတွေကို ကိုယ်စားပြုတဲ့ အဖွဲ့အစည်းပေါင်း ၁,၁၀၀ ကျော်ပါဝင်တဲ့ကမ္ဘာတဝန်းကွန်ရက်ရဲ့ နိုင်ငံတကာမသန်စွမ်းမဟာမိတ်အဖွဲ့မှာ အခရာကျတဲ့အခန်းကဏ္ဍကနေ ပါဝင်နေပါတယ်။
သူ့ရဲ့ရည်မှန်းချက်ကတော့ မသန်စွမ်းသူတွေပေါ် ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှု သက်ရောက်မှုနဲ့ပတ်သက်လာတဲ့အခါ ဆုံးဖြတ်ပိုင်ခွင့်ရှိသူတွေအနေနဲ့ သူတို့ရဲ့ တာဝန်ဝတ္တရားတွေကို မှန်မှန်ကန်ကန်တာဝန်ထမ်းဆောင်နိုင်အောင် အသိပညာပေးဖို့ဖြစ်ပါတယ်။ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုအကျပ်အတည်းကို တိုက်ဖျက်ရာမှာ မသန်စွမ်းလူပုဂ္ဂိုလ် တစ်ဦးတစ်ယောက်ချင်းစီရဲ့ ကြီးမားတဲ့စွမ်းဆောင်ရည်ကို ပေါ်ထွန်းအောင် ကူညီပေးထားနိုင်သူလည်းဖြစ်ပါတယ်။
ကျွန်မတို့လို မသန်စွမ်းလူပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးတစ်ယောက်ချင်းစီအနေနဲ့ ရှုပ်ထွေးတဲ့စိန်ခေါ်မှုတွေကို ကျော်လွှားနိုင်ဖို့နဲ့ မရှိဘူးလို့ထင်ရတဲ့အဖြေတွေကို ရှာဖွေနိုင်တယ်ဆိုတာကို ပြထားနိုင်ပါတယ်။ မသန်စွမ်းမှုနဲ့လူတွေဟာ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုကို တိုက်ဖျက်ရာမှာ ရှေ့တန်းကနေ ပါဝင်နိုင်ပြီး ပါလည်း ပါဝင်သင့်ပါတယ်။
အယ်လ်ဟမ် ယူဆက်ဖန်
အက်စထရစ် လင်ဒါ , ဆွီဒင်
ယာဥ်ကြောအန္တရာယ်ဆိုင်ရာဘေးကင်းရေးအကြံပေး
ကနေ ကားဝင်တိုက်မှုဖြစ်တဲ့အခါ အမျိုးသမီးတွေဟာ ထိခိုက်ဒဏ်ရာရနိုင်ချေပိုများတယ်လို့ လေ့လာချက်တွေမှာ ဖော်ပြနေပေမဲ့ သာမန် လူတစ်ရပ်အရွယ် အရုပ်ကိုသုံးစွဲပြီး ကားတွေရဲ့ ယာဥ်တိုက်မှု ခံနိုင်ရည်စွမ်းကို စမ်းသပ်တာ ဆယ်စုနှစ်လေးခုနီးပါးအထိရှိနေပြီဖြစ်ပါတယ်။
အင်ဂျင်နီယာ အက်စထရစ် လင်ဒါကတော့ ဒါကိုပြောင်းလဲဖို့ ယာဥ်တိုက်မှုစမ်းသပ်မှုမှာ သာမန်အမျိုးသမီး တစ်ဦးအရွယ်အရုပ်ကို အသုံးပြုပြီး ကမ္ဘာမှာပထမဆုံးစမ်းသပ်တဲ့ စီမံကိန်းကို စတင်ဦးဆောင်နေပါတယ်။ အမျိုးသမီးတွေရဲ့ခန္ဓာကိုယ်နဲ့ပတ်သက်တဲ့အသုံးကို ထင်ဟပ်လာစေဖို့ဖြစ်ပါတယ်။
ဆွီဒင်အမျိုးသား လမ်းနဲ့ ပို့ဆောင်ရေးသုတေသန အင်စတီကျူ့မှာ ယာဥ်ကြောဘေးအန္တရာယ်ကင်းရှင်းရေး ပါမောက္ခလည်းဖြစ် Chalmers တက္ကသိုလ်မှာ တွဲဖက်ပါမေက္ခလည်းဖြစ်တဲ့ လင်ဒါဟာ ဇီဝဖြစ်စဥ်နဲ့ လမ်းပေါ် မတော်တဆထိခိုက်မှုကာကွယ်ရေးဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်လည်းဖြစ်ပါတယ်။
ကျန်ဂမ်, ဗီယက်နမ်
ဇီဝဓာတ်ငွေ့ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်
ကျန်ဂမ်ဟာ ရာသီဥတုနဲ့လိုက်လျောညီထွေဖြစ်မယ့် စွမ်းအင်ရင်းမြစ်တွေကို ဗီယက်နမ်နိုင်ငံက စိုက်ခင်းတွေမှာ ပိုသံဒးလာအောင် ၂၀၁၂ ခုနှစ်မှာ စတင်မိတ်ဆက်ခဲ့ပါတယ်။
ကလေး နှစ်ဦးမိခင် ကျန်းဂမ်ဟာ ဟနေတဲ့စျေးကွက်ကို မြင်ပြီး ဟနွိုင်းမြို့မှာ ဇီဝဓာတ်ငွေ့စက်ရုံတွေကို တည်ဆောက် စီမံတဲ့လုပ်ငန်းကို စတင်ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီနောက်မှာတော့ အနီးနားက ပြည်နယ် ၃ ခုအထိကို လုပ်ငန်း ဖြန့်ကြက်ခဲ့ပါတယ်။
သူ့ရဲ့စီမံကိန်းကြောင့် လယ်ယာသမားတွေဟာ သူတို့ရဲ့နွားတွေနဲ့ဝက်တွေဆီကနေထွက်တဲ့အညစ်အကြေးတွေကို ဖယ်ရှားရမယ့်ကုန်ကျစရိတ်ကို သက်သာစေပြီး ဗေဒါပင်တွေနဲ့တခြားစွန့်ပစ်ပစ္စည်းတွေကို ဇီဝဓာတ်ငွေ့ အဖြစ်ပြောင်းလဲနိုင်ခဲ့ပါတယ်။ ဇီဝဓာတ်ငွေ့ဟာ သဘာဝဓာတ်ငွေ့ထက် ရေရှည်တည်တံ့တဲ့စွမ်းအင်ရင်းမြစ်အဖြစ် မှတ်ယူခံထားရပြီး အဲဒီဓာတ်ငွေ့ကို ထမင်းဟင်းချက်ပြုတ်ဖို့နဲ့ အိမ်မှာသုံးဖို့ အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
ကျန်ရဲ့ လုပ်ငန်းလို စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေဟာ ဒေသန္တရအသိုက်အဝန်းတွေနဲ့ထိတွေ့ဖို့နဲ့ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုဆိုင်ရာ လျော့ပါးသက်သာရေးအတွက် လိုအပ်တဲ့ နိုင်ငံရေးထောက်ပံ့မှုကိုလည်း ဦးဆောင်မှုဖြစ်စေပါတယ်။
ကျွန်မတို့ အသက်ရှင်ရမယ်။ လေ့ကျင့်ခန်းတွေလုပ်၊ ကျန်းမာတာတွေစား၊ အိပ်ချိန်မှန်အောင်အိပ်ပြီး ကိုယ်ချစ်တဲ့သူတွေကို ကာကွယ်ဖို့ ကျွန်မတို့ ကောင်းမွန်တဲ့ရှင်သန်မှုဖြစ်ရမယ်။ သဘာဝဆန်တဲ့နေထိုင်မှုပုံစံ၊ ကိုယ်စားတဲ့သစ်သီးဝလံတွေကို ကိုယ်တိုင်စိုက်ပျိုး၊ ဟင်းသီးဟင်းရွက်တွေထဲမှာ ဓာတုဆိုးဆေးတွေ အသုံးပြုတာတွေ မလုပ်ဖို့ လူတွေကို တိုက်တွန်းသလို ကျွန်မ အသိပညာပေး မျှဝေနေပါတယ်။
ကျန်ဂမ်
ဝု ချင်းယင်, စင်ကာပူ
ဇာတ်ကြောင်းပြောသူ
သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်အရေးအလေးထားသူလည်းဖြစ်၊ ရုပ်သံအကြောင်းအရာဖန်တီးသူလည်းဖြစ်တဲ့ ဝု ချင်းယင်ဟာ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုနဲ့ပတ်သတ်တဲ့စိတ်ကူးစိတ်သန်းတွေကို မျှဝေဖို့ လူမှုကွန်ရက်ကို အသုံးပြုသူဖြစ်ပါတယ်။
သူ့ရဲ့ အွန်လိုင်းပလက်ဖောင်း The Weird and the Wild ဟာ ရာသီဥတုဆိုင်ရာသိပ္ပံသဘောတရားကို ထိတွေ့မှုမနည်းဘဲ ပိုပြီး စိတ်ဝင်စားသိရှိလာနိုင်အောင် လုပ်ဆောင်နေပါတယ်။ ပညာရေးဖို့၊ အသိပညာလှုံ့ဆော်ဖို့နဲ့ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုအရေး အလေးထားဖို့ သက်ဆိုင်ရာလူမှုအသိုက်အဝန်းတွေနဲ့ ထိတွေ့ဆက်ဆံဖို့ အာရုံစိုက်ပါတယ်။
Climate Cheesecake လို့ခေါ်တဲ့ အရှေ့တောင်အာရှက ရာသီဥတုအရေးကို အဓိကထားပြောတဲ့ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ ပေါ့ကတ်စ်ကိုလည်း သူက ပူးတွဲတင်ဆက်ပါတယ်။ အဲဒီပေါ့ကတ်စ်ဟာ ရှုပ်ထွေးလှတဲ့သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်အရေးဆိုင်ရာခေါင်းစဥ်တွေကို လူတိုင်းနားလည်လွယ်တဲ့အခြေအနေဖြစ်အောင် ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာပြတာဖြစ်ပါတယ်။
သူဟာ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်နဲ့ကမ္ဘာမြေကို စူးစမ်းလေ့လာမှုတွေအကြောင်းတင်ဆက်တဲ့ အမေရိကန်ရုပ်သံလိုင်း National Geographic ရဲ့ လူငယ်စူးစမ်းလေ့လာသူတစ်ဦးလည်းဖြစ်ပါတယ်။
ရာသီဥတုအကျပ်အတည်းဟာ များပြားရှုပ်ထွေးပြီး လန့်စရာလည်း ကောင်းပါတယ်။ ဒါကို ကျွန်မတို့ မကြောက်ဘဲ အင်တိုက်အားတိုက် ချဥ်းကပ်ပြီး သိမ်သိမ်မွေ့မွေ့နဲ့ စူးစမ်းပါမယ်။ ဒါမှသာ ကမ္ဘာကြီးကို စောင့်ရှောက်တဲ့အခါ အလုပ်မဖြစ်တာတွေကို ဖြိုချပြီး ကမ္ဘာကြီးကောင်းကျိုးဖြစ်စေတာတွေကို ဆောင်ကျဥ်းတဲ့အခါ နှလုံးသားနဲ့လုပ်ဆောင်နိုင်မှာ
ဝု ချင်းယင်
ဆူဆန် ချွန်ဘာ, ကင်ညာ
သိပ္ပံပညာရှင်
ကမ္ဘာ့သတင်းရင်းမြစ် အင်စတီကျူ့(WRI)ရဲ့ ညွှန်ကြားရေးမှူးဖြစ်သူ ဆူဆန် ချွန်ဘာဟာ ကင်ညာနိုင်ငံအလယ်ပိုင်းက ကီရင်ယာဂါစီရင်စုမှာ ဆင်းရဲတဲ့ကလေးတစ်ဦးအဖြစ် ဖြတ်သန်းခဲ့ရတဲ့သူ့အတွေ့အကြုံဟာ အခြားလူတွေရဲ့ ဘဝကို တိုးတက်အောင်လုပ်ဖို့ အင်အားဖြစ်စေခဲ့ပါတယ်။
သူမရဲ့ မူလဦးစားပေးကတော့ သစ်တောတွေကို ကာကွယ်ဖို့၊ မြေမျက်နှာရှုမျှော်ခင်းတွေ ပြန်လည်ပေါ်ထွန်းလာဖို့နဲ့ အာဖရိကရဲ့ အစားအသောက်စနစ်ကို ပုံစံပြောင်းလဲဖို့ ဖြစ်ပါတယ်။
ကွန်ဂို မြစ်ဝှမ်းရဲ့အပူပိုင်းသစ်တောတွေကနေစလို့ အနောက်အာဖရိကက ခြောက်သွေ့မြေအရပ်အပါအဝင် အာဖရိကအရှေ့ပိုင်းနဲ့ ချွန်ဘာဒေသတွေမှာ အသေးစားလယ်ယာသမားတွေ အထူးသဖြင့် အမျိုးသမီးကြီးငယ်မရွေးကို ကိုယ့်ရဲ့မြေယာအတွက် ကိုယ်ပိုင်ဆုံးဖြတ်ခွင့်ရှိရေး အကူအညီပေးနေပါတယ်။
ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှု ပြင်းထန်လာတာကို သက်ဆိုင်ရာလူမှုအသိုက်အဝန်းတွေ ကြံ့ကြံ့ခိုင်ရင်ဆိုင်နိုင်ရေး တည်ဆောက်နိုင်ဖို့ သူ့ရဲ့ကျွမ်းကျင်မှုတွေကို အစိုးရတွေနဲ့ သုတေတီတွေကို မျှဝေပေးနေပါတယ်။
ကမ္ဘာ့ခေါင်းဆောင်တွေ အထူးသဖြင့် ကမ္ဘာကြီးပူနွေးမှုစေတဲ့ကာဗွန်ဓာတ်ငွေ့ကို အဓိက ထုတ်နေတဲ့နိုင်ငံကြီးတွေရဲ့ခေါင်းဆောင်တွေရဲ့ တုတ်တုတ်မလှုပ်မှုကို ကျွန်မ ခံစားမိတယ်။ သူတို့ဟာ လက်ရှိအခြေအနေကိုပြောင်းလဲအောင်လုပ်ဖို့ စီးပွားရေးအင်အားကြီးပေမဲ့ ငွေကြေး၊ အာဏာနဲ့ နိုင်ငံရေးတွေကြားမှာ နောက်ယို့နေကြတယ်။ သဘာဝကာကွယ်ရေးနဲ့ ပြန်လည်ထိန်းသိမ်းရေး၊ ကျွန်မတို့ အစားအသောက်စနစ်ကို ပုံစံပြောင်းရေးနဲ့ မူဝါဒပြောင်းလဲရေးတွေကို အာဖရိကတဝန်းက လူငယ်တွေ အမျိုးသမီးတွေနဲ့အတူ လုပ်ဆောင်ရင်း ကျွန်မဘဝကို မြှုပ်နှံမယ်။
ဆူဆန် ချွန်ဘာ
ကလော်ဒီယာ ဂိုးဒင်း, အမေရိကန်
စီးပွားရေးပညာရှင်၊ နိုဘယ်ဆုရှင်
အမေရိကန် စီးပွားရေး သမိုင်းပညာရှင်နဲ့ အလုပ်သမားရေးရာ စီးပွားရေး ပညာရှင် ကလော်ဒီယာ ဂိုးဒင်းဟာ အမျိုးသမီးတွေရဲ့ အလုပ်အကိုင်နဲ့ ကျားမ ဝင်ငွေ ကွာဟမှု အကြောင်းအရင်းတွေနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ သူရဲ့ လုပ်ဆောင်ချက်တွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အခုနှစ် စီးပွားရေးဆိုင်ရာ နိုဘယ်ဆု ရခဲ့ပါတယ်။
သူဟာ ဒီဆုကိုရတဲ့တတိယမြောက်အမျိုးသမီးဖြစ်ပြီး ဒီဆုမှာ အမျိုးသား လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက်မပါဘဲ တစ်ဦးတည်း ပထမဆုံးဆုရသူ ဖြစ်ပါတယ်။
ဂိုးဒင်းဟာ ဟားဗတ်တက္ကသိုလ်က ပါမောက္ခတစ်ဦးဖြစ်ပြီး ဝင်ငွေတန်းတူညီမညီမျှမှု၊ ပညာရေးနဲ့ လူဝင်မှုအရေးစတဲ့ အကြောင်းအရာတွေကို သုတေသန လုပ်ပါတယ်။
သူ့ရဲ့ ထင်ရှားတဲ့ စာတမ်းတွေတချို့က - အလုပ်အကိုင်နဲ့ မိသားစု အရေးမှာ အမျိုးသမီးတွေရဲ့ လုပ်ဆောင်မှု သမိုင်း၊ အမျိုးသမီးတွေရဲ့ အလုပ်အကိုင်နဲ့ အိမ်ထောင်ပြုရေး ဆုံးဖြတ်ချက်တွေမှာ သန္ဓေတားဆေးရဲ့ ရိုက်ခတ်မှု စတာတွေ ဖြစ်ပါတယ်။
ဆရာ အယ်လ် ဆက်ကာ, ပါလက်စတိုင်းနယ်မြေ
အထွေထွေကုဆရာဝန်
ဂါဇာမှာ ပထမဆုံးအမျိုးသမီး ခွဲစိတ်ဆရာဝန်လက်မှတ်ရသူ ဒေါက်တာ ဆရာ အယ်လ် ဆက်ကာ ဟာ အဲဒီက ဂါဇာမှာ အကြီးဆုံးဆေးရုံကြီးဖြစ်တဲ့ အယ်လ် ရှီဖာမှာ အလုပ်ဆင်းသူဖြစ်ပါတယ်။
စစ်ပွဲအတွင်းမှာ လူနာတွေကို ကုသရတဲ့အတွေ့အကြုံကို မှတ်တမ်းတင်ဖို့ သူ့ရဲ့ အင်စတာဂရမ်အကောင့်ကို အသုံးပြုနေသူလည်းဖြစ်ပါတယ်။ အယ်လ် ရှီဖာ ဆေးရုံဟာ အစ္စရေးက ဟားမတ်စ်အဖွဲ့ကို နှိမ်နင်းဖို့ပြုလုပ်တဲ့ထိုးစစ်မှာ ဆိုးဆိုးရွားရွားပျက်စီးခဲ့ပါတယ်။
အယ်လ် ဆက်ကာဟာ ဆေးရုံအနေနဲ့ လူနာတွေကို ပြုစုကုသခွင့်ပေးနိုင်ဖို့ မဖြစ်နိုင်အောင် လျှပ်စစ်မီး၊ လောင်စာဆီ၊ ရေနဲ့ အစားအသောက် ပြတ်လပ်မှုအခြေအနေကို သူ လူမှုကွန်ရက်ပေါ် တင်ပါတယ်။ အစ္စရေး စစ်သားတွေက ဆေးရုံကို စီးနင်းမှု မတိုင်ခင်မှာပဲ သူ အဲဒီဆေးရုံကို စွန့်ခွာရပါတယ်။ အစ္စရေးကာကွယ်ရေး တပ်ဖွဲ့ကတော့ ဟားမတ်စ်ပစ်မှတ်ဖြစ်လို့ အဲဒီစီးနင်းမှုကို ပြုလုပ်ခဲ့တာလို့ ပြောပါတယ်။
အယ်လ် ဆက်ကာဟာ ဆော်ဒီအာရေးဗျမှာ မွေးဖွားကြီးပြင်းခဲ့တာဖြစ်ပေမဲ့ ၂၀၁၀ ပြည့်နှစ်မှာ ဂါဇာကို ရွှေ့ပြောင်းလာခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။ ဂါဇာက အစ္စလာမ္မစ်တက္ကသိုလ်မှာ ဆေးပညာသင်ယူခဲ့ပြီး ခွဲစိတ်ပညာ ကိုတော့ လန်ဒန်မှာရှိတဲ့ Queen Mary တက္ကသိုလ်မှာ လေ့လာခဲ့ပါတယ်။ အခုတော့ တခြားသူတွေလည်း သူ့ခြေရာကို နင်းခဲ့ကြလို့ သူဟာ ဂါဇာမှာ တစ်ဦးတည်းသော အမျိုးသမီးခွဲစိတ်ဆရာဝန် မဟုတ်တော့ပါဘူး။
နက်တလီ ဆိုင်လာ, မော်လ်တာ
ဆရာဝန်
မော်လ်တာနိုင်ငံဟာ ဥရောပမှာ အတင်းကျပ်ဆုံး ကိုယ်ဝန်ဖျက်ချတဲ့ စည်းမျဥ်းတချို့ကို ချမှတ်ထားပါတယ်။ သူက အဲဒါနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အသိပညာနဲ့ အကြံဉာဏ် လိုအပ်တဲ့ အမျိုးသမီးတွေကို အကူအညီ ပေးပါတယ်။
သူက Doctors for Choice Malta ကို ပူးတွဲ တည်ထောင်သူပါ။ အဲဒီအဖွဲ့က ကိုယ်ဝန်ဖျက်ချတာကို ရာဇဝတ်မှုကနေ ပယ်ဖျက်ဖို့နဲ့ ဥပဒေအရ ပြုလုပ်နိုင်ဖို့နဲ့ သန္ဓေတားဆီးရေး ပိုကောင်းကောင်းမွန်မွန် ရရှိနိုင်ရေးတွေကို လှုံ့ဆော်ဆောင်ရွက်ပါတယ်။
မော်လ်တာမှာ အမျိုးသမီးရဲ့ အသက်အန္တရာယ် ထိခိုက်လာနိုင်တဲ့ အခြေအနေကျမှ ကိုယ်ဝန်ဖျက်ချခွင့်ပြုတဲ့အတွက် အမျိုးသမီးတွေဟာ ကျန်းမာရေး လမ်းညွှန်ချက်တွေ မရယူဘဲ ဆေးတွေသောက်ကြတယ်လို့ သူက ပြောပါတယ်။ သူက အမျိုးသမီးတွေ ကိုယ်ဝန် မဖျက်ချခင်နဲ့ ကိုယ်၀န်ဖျက်ချတဲ့ကာလနဲ့ ကိုယ်ဝန်ဖျက်ချပြီး ကာလတွေမှာ အကူအညီပေးတဲ့ လုပ်ငန်းတွေကိုလည်း လုပ်ဆောင်ပါတယ်။
သူက အသက် ၁၀ နှစ်ကနေ ၁၃ နှစ်ကြား ရှိသူတွေအတွက် My Body's Fantastic Journey အမည်ရှိတဲ့ လိင်ပညာပေး စာအုပ်ကို ရေးသားထုတ်ဝေခဲ့ပြီး သူ့နိုင်ငံရဲ့ မျိုးဆက်ပွား ကျန်းမာရေး အသိပညာ တိုးတက်ရေးအောင် ကူညီခဲ့ပါတယ်။
ဂလက်ဒီစ် ခါလီမာ ဇီခူဆိုကာ, ယူဂန္ဓာ
တိမွေးကုဆရာဝန်
ယူဂန္ဓာနိုင်ငံမှာ တိမွေးကုဆရာဝန်နဲ့ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ထိန်းသိမ်းရေးသမား ဆုကို ရထားတဲ့ ဂလက်ဒီစ် ခါလီမာ ဇီခူဆိုကာ ဟာ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုကြောင့် ကျင်လည်ကျက်စားရာမြေ တိမ်ကောလာနေတဲ့ တောင်ဝက်ဝံကြီးတွေကို ကာကွယ်ဖို့ အားထုတ်နေပါတယ်။
ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးကနေ သဘာဝကို ထိန်းသိမ်းခြင်း ဆိုတဲ့ အစိုးရမဟုတ်တဲ့အဖွဲ့တစ်ကို တည်ထောင် ဦးဆောင်သူဖြစ်ပြီး လူတွေ၊ ဝက်ဝံတွေနဲ့တခြားသဘာဝသားရိုင်းတိရိစ္ဆန်တွေကြား ဇီဝမျိုးကွဲဆိုင်ရာ သဟဇာတဖြစ်ရေးကို တိုးမြှင့်လုပ်ဆောင်နေပါတယ်။
နှစ်ပေါင်း ၃၀ ကြာပြီးတဲ့နောက် တောင်ဝက်ဝံတွေ မျိုးသုဥ်းပျောက်ကွယ်နိုင်တဲ့အန္တရာယ်ကနေ လျှော့ချနိုင်တဲ့ အကောင်ရေ ၃၀၀ ကနေ ၅၀၀ နီးပါးအထိ တိုးလာအောင် လုပ်ဆောင်ထားပါတယ်။
သူဟာ ကုလသမဂ္ဂ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာအစီအစဥ်(UNEP)ရဲ့ ၂၀၂၁ ခုနှစ်အတွက် မြေကမ္ဘာချန်ပီယံဆုရှင်အဖြစ် ရွေးချယ်ခံရပါတယ်။
ကျွန်မအတွက် မျှော်လင့်ချက်ဖြစ်စေတာက ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှု အကျပ်အတည်းဟာ မြန်မြန်ဆန်ဆန်ကို ဖြေရှင်းရမယ့်ကိစ္စဆိုတာကို အသိအမှတ်ပြုတဲ့အခြေအနေတိုးလာတာပါပဲ။ ဒီအကျပ်အတည်းကို လျော့ပါးသက်သာအောင်လျှော့ချနိုင်ဖို့ ဆန်းသစ်တဲ့နည်းလမ်းတွေလည်းရှိနေပြီလေ။
ဂလက်ဒီစ် ခါလီမာ ဇီခူဆိုကာ
တင်နစ်ဂေဘူ, အမေရိကန်
AI ပညာရှင်
သြဇာကြီးမားတဲ့ ဥာဏ်ရည်တု ကွန်ပျူတာ သိပ္ပံပညာရှင်သူဟာ Big Tech ရဲ့ AI သုတေသနအင်စတီကျူ Distributed Artificial Intelligence Research Institute (DAIR) ရဲ့ တည်ထောင်သူနဲ့ အမှုဆောင်ဒါရိုက်တာဖြစ်ပါတယ်။
မျက်နှာသိမှတ်နည်းပညာမှာ လူမျိုးရေးခွဲခြားဘက်လိုက်မှုတွေကို သူ ဝေဖန်ခဲ့သလို AI နည်းပညာမှာ လူမည်းတွေလည်း ပါဝင်လာစေဖို့ အကျိုးအမြတ်မယူတဲ့အဖွဲ့ကို ပူးတွဲတည်ထောင်သူလည်းဖြစ်ပါတယ်။
အီသီယိုးပီးယားနိုင်ငံဖွားဖြစ်တဲ့ ကွန်ပျူတာသိပ္ပံပညာရှင် သူဟာ အီသီယိုးပီးယားကျောင်းသားတွေအတွက် ကွန်ပျုတာပရိုဂရမ်ရေးနည်းကို သင်ကြားပေးတဲ့ AddisCoder ဘုတ်အဖွဲ့မှာလည်းပါဝင်ပါတယ်။
၂၀၂၀ ခုနှစ်က ဂူးဂဲလ် ရဲ့ ကျင့်ဝတ်ဆိုင်ရာ AI အဖွဲ့မှာ ပူးတွဲဦးဆောင်သူအဖြစ် လုပ်ကိုင်နေချိန် လူနည်းစုတွေနဲ့ အပယ်ခံလူတွေနဲ့ နေရာတွေမှာ ဘက်လိုက်မှုပါတဲ့ AI ဘာသာစကားပုံစံတွေရဲ့ ပြဿနာတွေကို ဖော်ထုတ်တင်ပြတဲ့ ပညာရပ်ဆိုင်ရာစာတမ်းတစ်စောင်ကို ပူးတွဲရေးသားခဲ့ပါတယ်။
သူကုမ္ပဏီကထွက်ရတဲ့ အကြောင်းအစီရင်ခံစာအရ - ကုမ္ပဏီဘက်ကတော့ အဲဒီအချိန်ကသူဟာ ကုမ္ပဏီရဲ့ သုတေသနဲ့သက်ဆိုင်တဲ့စာတမ်းတွေကို လျစ်လျူရှုခဲ့ပြီးနုတ်ထွက်တယ်လို့ပြောထားပါတယ်။ ဂေဘူကတော့လုပ်ငန်းခွင်အတွင်းခွဲခြားဆက်ဆံခံရတာတွေကို ပြောခဲ့တာကြောင့် အလုပ်ထုတ်ခံရတာလို့တုံ့ပြန်ပါတယ်။
ဖာဘီရိုလာ ထရို, မက္ကဆီကို
လူမှုစိတ်ပညာရှင်
လူမှုစိတ်ပညာရှင် ဖာဘီရိုလာ ထရိုဟာ လွန်ခဲ့တဲ့ ဆယ်စုနှစ် နှစ်ခုနီးပါးက မက္ကဆီကိုမှာသူ့ရဲ့ပညာရေးကို စတင်ခဲ့ပါတယ်။အဲဒီအချိန်က အမျိုးသမီးတွေရဲ့ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ ပျော်ရွှင်ရမှုကို လူမှုတရားမျှတမှုဆိုင်ရာ ပြဿနာတစ်ရပ်အဖြစ် အာရုံစိုက်တဲ့ သုတေသနတစ်ခုမျှ မရှိခဲ့ပါဘူး။
ထရိုဟာ လူမှုရေးမမျှတမှု၊ ကျားမအခြေပြုအကြမ်းဖက်မှုနဲ့ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ သာယာမှုရဲ့ နိုင်ငံရေးစွမ်းအားတို့ကို ရှုမြင်ကာ အမျိုးသမီးတွေအတွက် လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ တရားမျှတမှုကို မြှင့်တင်ဖို့ ကြိုးပမ်းခဲ့တဲ့ သူ့ရဲ့ လုပ်ဆောင်ချက်နဲ့လမ်းခင်းပေးခဲ့ပါတယ်။
အမျိုးသမီးတွေအတွက် လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ ထိခိုက်လွယ်စေတဲ့ကိစ္စတွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး သူကစောဒကတက်ခဲ့ပါတယ်။ စေ့စပ်ညှိနှိုင်းစကားပြောဆိုခြင်းတွေ၊ သိပ္ပံနည်းကျသုတေသနနဲ့ လက်တွေ့ဆွေးနွေးပွဲတွေကတဆင့် လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာပြဿနာတွေကို ကျော်လွှားနိုင်တဲ့နည်းလမ်းတွေနဲ့ ပျော်ရွှင်မှု၊ တစ်ကိုယ်ရည်အာသာဖြေတာတွေကို ရှာဖွေနိုင်ဖို့ကူညီနေပါတယ်။
သူ့ရဲ့လုပ်ဆောင်ချက်တွေက အမျိုးသမီးကျန်းမာရေးနဲ့ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာပြဿနာတွေအတွက် တားမြစ်ခံနေရဆဲဖြစ်တဲ့ လက်တင်အမေရိကနဲ့ စပိန်စကားပြောအသိုင်းအဝိုင်းတွေထဲမှာ ပဲ့တင်ထပ်နေပါတယ်။
ဂျနန်း ဒက်ဒစ်ဗိုင်ရန်, တူရကီ
သိပ္ပံပညာရှင်နဲ့ တီထွင်သူ
အမေရိကန်နိုင်ငံ မက်ဆာချူးဆက် နည်းပညာ တက္ကသိုလ်က တွဲဖက် ပါမောက္ခ ဂျနန်း ဒက်ဒစ်ဗိုင်ရန်က ရင်သားကင်ဆာကို အစောပိုင်းမှာတွေ့ရှိနိုင်တဲ့၊ ကိုယ်မှာဝတ်ဆင်အသုံးပြုနိုင်တဲ့ အာထရာဆောင်းကို လတ်တလော တီထွင်ခဲ့ပါတယ်။
သူ့အဒေါ်ဟာ ပုံမှန် ကင်ဆာ စစ်ဆေးမှု လုပ်တဲ့ကြားက အသက် ၄၉ နှစ်မှာ ရင်သားကင်ဆာကို နောက်ပိုင်းအဆင့်ကျမှ တွေ့ရှိကုသခဲ့ရပြီး ခြောက်လအကြာမှာ သေဆုံးသွားခဲ့ပြီးနောက် အဲဒီတီထွင်မှုအတွက် သူက စိတ်ကူးရခဲ့တာပါ။
သူက သူ့အဒေါ်ရဲ့ အိပ်ရာဘေးမှာ နေရင်း အတွင်းခံအင်္ကျီမှာ ထည်သွင်းဝတ်ဆင်နိုင်ပြီး ရင်သားကင်ဆာ ဖြစ်နိုင်ခြေရှိသူတွေ ပိုပြီး အကြိမ်များများ စစ်နိုင်မယ့် ကိရိယာရဲ့ ပုံကြမ်းကို ရေးဆွဲခဲ့ပါတယ်။ ဒီနည်းပညာက လူ့အသက် သန်းပေါင်းများစွာကို ကယ်တင်နိုင်မယ့် အလားအလာ ရှိပါတယ်။
အီဇာဘယ်လာ ဒူဇက်, ပိုလန်
အသံဖမ်းသူ
ပိုလန်မှာရှိတဲ့ ဥရောပရဲ့ရှေးအကျဆုံးသစ်တောအနေနဲ့ ကောင်းမွန်စွာထိန်းသိမ်းထားတဲ့ ဘီရာလိုဗီရှာသစ်တောကြီးထဲမှာ လက်ထဲမှာတိတ်ခွေအသံဖမ်းစက်ကိုကိုင်ပြီး ထူးခြားတဲ့အသံတွေကို ဖမ်းယူနေပါတယ်။
ဒီလိုမြေပင်ကွင်းဆင်းတဲ့အသံဖမ်းယူတဲ့ သူဟာ အမျိုးသားတွေကြီးစိုးတဲ့ အသက်မွေးဝမ်းကြောင်းလုပ်ငန်းတစ်ခုမှာ ထူးထူးခြားခြားအမျိုးသမီးငယ်တစ်ဦးဖြစ်နေပါတယ်။ သူဟာ မွေးကတည်းက မျက်စိနှစ်ကွင်းအလင်းမရတဲ့ အမြင်အာရုံချိူ့တဲ့သူလည်းဖြစ်ပါတယ်။
ဒူဇက်ကို သူ့မိသားစုက အသက် ၁၂ နှစ်တုန်းက အသံဖမ်းစက်တစ်ခုပေးခဲ့ချိန်ကစလို့ သူဟာ ငှက်တွေရဲ့ အသံတွေကိုအာရုံခံပြီး အမျိုးအစားခွဲခြားစိတ်ဖြာတာကိုတီထွင်ခဲ့သလိုမျိုးစိတ်တွေအာရုံခံနိုင်စွမ်းရှိသူဖြစ်ပါတယ်။
သူယုံကြည်တာက သဘာဝတရားက ပေးစွမ်းတဲ့ "ကောင်းမွန်တဲ့အရာတွေ၊ အလှတရားနဲ့ စိတ်ကြည်နူးစရာတွေ" က "တစ်ယောက်နဲ့တစ်ယောက်ကြားမှာ ဘယ်လိုကွာခြားမှုတွေပဲ ဖြစ်ဖြစ်" သဘာဝတရားကတော့အားလုံးကို အတူမျှဝေခံစားခွင့်ပေးထားတယ်ဆိုတာပါပဲ။
မာဆယ်လာ ဖာနန်ဒက်ဇ်, ကိုလံဘီယာ
စူးလမ်းလေ့လာရေးခရီးဧည့်လမ်းညွှန်
ရေခဲမြစ်တွေဟာ ပင်မရေချိုရင်းမြစ်တွေဖြစ်သလို ဒေသန္တရအသိုက်အဝန်းတွေအတွက်လည်း အရေးပါပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကိုလံဘီယာနိုင်ငံမှာတော့ ရေခဲမြစ်တွေဟာ မြန်မြန်ဆန်ဆန်ပျောက်ကွယ်နေပါတယ်။
မာဆယ်လာ ဖာနန်ဒက်ဇ်ဟာ Cumbres Blancas ဆိုတဲ့အစိုးရမဟုတ်တဲ့အဖွဲ့အစည်းကို ထူထောင်သူဖြစ်ပြီး သူနဲ့ သူ့ရဲ့လုပ်ဖော် ကိုင်ဖက်တွေဟာ အဲဒီအရေးကို သတိပညာပေးဖို့အတွက် တချိန်က ၁၄ စင်းရှိခဲ့တဲ့ရေခဲမြစ်ဟာ အခုအချိန်မှာ ၆ ခုသာရှိတော့ပြီး နောက်ထပ် ၃ ခုဟာ တိမ်ကောမယ့်အန္တရာယ်ကြုံနေရတဲ့အကြောင်း မီးမောင်းထိုးပြနေပါတယ်။
တောင်တက်သမားအဖွဲ့၊ ဓာတ်ပုံသမားတွေ၊ သိပ္ပံပညာရှင်တွေနဲ့ အနုပညာရှင်တွေပါဝင်တဲ့အဖွဲ့ကို ဖွဲ့ထားပြီး သိပ္ပံနည်းကျ စူးစမ်းလေ့လာရေးခရီးစဥ်တွေကနေတဆင့် ဖာနန်ဒက်ဇ်ဟာ ရေခဲမြစ်တွေပြောင်းလဲမှုအခြေအနေနဲ့ ဆုံးရှုံးမှုကို ကာကွယ်ဖို့ နည်းလမ်းသစ်တွေကိုကြိုးစားဖော်ထုတ်နေပါတယ်။
သူ့ရဲ့နောက်ထပ် စီမံကိန်းဖြစ်တဲ့ "Pazabordo" ကတော့ နှစ်ပေါင်း ၅၀ ကြာ ကိုလံဘီယာရဲ့ပြည်တွင်းပဋိပက္ခအတွင်း အကြမ်းဖက်မှုကြုံခဲ့ရတဲ့အရပ်တွေကို သူသွားရောက်လေ့လာထားပါတယ်။
ရေခဲမြစ်တွေတိမ်ကောမှုဟာ ကျွန်မကို ပူဆွေးမှုအကြောင်း သင်ပေးခဲ့တယ်။ ရေခဲမြစ်တွေဆုံးရှုံးရတဲ့အခြေအနေကို ပြန်ပြောင်းအောင်လုပ်လို့မရတော့ဘူးလို့ ကျွန်မတို့ကြားနေကြရပေမဲ့ ဆက်မဖြစ်အောင် လုပ်ဆောင်နိုင်ဖို့တော့ လုပ်နိုင်ကြပါသေးတယ်။
မာဆယ်လာ ဖာနန်ဒက်ဇ်
အန်နာမရီယာ ဖောင့် ဗယ်လာရိုး, ဗန်နီဇွဲလား
အမှုန် ရူပဗေဒ ပညာရှင်
အမှုန်ရူပဗေဒ သုတေသီ၊ ပါမောက္ခ အန်နာမရီယာ ဖောင့်ဗယ်လာရိုးဟာ အမှုန်တွေနဲ့ အခြေခံစွမ်းအင် အားလုံးကို သေးငယ်တုန်ခါနေတဲ့ စွမ်းအင်ကြိုးမျှင်တွေ အဖြစ်ပုံစံထုတ် လေ့လာတဲ့ စူပါကြိုးမျှင် သီအိုရီကို အထူးပြုလေ့လာသူပါ။
ဖောင့်ရဲ့ သုတေသနက တွင်းနက်ကြီးတွေနဲ့ မဟာပေါက်ကွဲမှု ဖြစ်စဥ်တွေနဲ့ ဆက်စပ်ပြီး ဒြပ်နဲ့ ကွမ်တန်ဆွဲငင်အားတွေရဲ့ သဘောသဘာဝမှာ အဲဒီသီအိုရီရဲ့ နောက်ဆက်တွဲအခြေအနေတွေကို ပိုပြီး လေးလေးနက်နက် လေ့လာတာဖြစ်ပါတယ်။
သူဟာ အရင်က ဗင်နီဇွဲလားမှာ Fundación Polar ဆုကို ရခဲ့ပြီး ဒီနှစ်မှာ ယူနက်စကိုရဲ့ သိပ္ပံဆိုင်ရာ အမျိုးသမီးဆုရှင် အဖြစ် အရွေးခံခဲ့ရပါတယ်။
ဘာရန်, တရုတ်
ရေရှည်တည်တံ့တဲ့သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်အရေး ပညာပေးမျှဝေသူနဲ့ ဒိုင်ယာရီရေးသူ
ဘာရန်ဟာ ရေအရင်းအမြစ်တွေပြောင်းလဲတာ၊ ရာသီဥတုကို မှတ်တမ်းတင်တာ၊ သစ်ပင်တွေကိုလေ့လာတာနဲ့ ဒေသန္တ မျိုးစိတ်တွေကို စောင့်ကြည့်တဲ့ သဘာဝဒိုင်ယာရီကို ၂၀၁၈ ခုနှစ်ကတည်းက ရေးသားခဲ့သူဖြစ်ပါတယ်။
သူဟာ တိဘက်ကုန်းပြင်မြင့်နဲ့အများဆုံးဆက်နေတဲ့ တရုတ်နိုင်ငံ၊ ချင်းဟိုင်ပြည်နယ်မှာနေထိုင်တာကြောင့် အပူချိန်မြင့်တက်တာ၊ ရေခဲမြစ်တွေအရည်ပျော်တာနဲ့ ကန္တာရမြေဖြစ်ကုန်တဲ့ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုအခြေအနေတွေကို တွေ့ကြုံနေရသူဖြစ်ပါတယ်။
သူဟာ ဆန်းကျန်းရန်အမျိုးသမီးသဘာဝပတ်ဝန်းကျင်သမားမျးကွန်ရက်မှာပါဝင်သူဖြစ်သလို သူ့ရပ်ရွာမှာ ကျန်းမာရေးနဲ့ ရေရှည်တည်တံ့မှုအရေးတွေကို ပညာပေးနေသူဖြစ်ပါတယ်။
နှုတ်ခမ်းဆိုးဆေး၊ ဆပ်ပြာနဲ့ အိတ်တွေလို သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်နဲ့ကိုက်ညီတဲ့ထုတ်ကုန်တွေကိုဖန်တီး ထုတ်လုပ်နိုင်သူဖြစ်သလို ဒေသရေအရင်းမြစ်တွေကို ကာကွယ်တာနဲ့ တခြားသူတွေကိုလည်း သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ထိန်းသိမ်းရေးမှာပါဝင်လာအောင် စွမ်းဆောင်ထားနိုင်သူဖြစ်ပါတယ်။
ဝမ်ဂျီရာ မသိုင်း, ကင်ညာနိုင်ငံ
သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ရေးရာအကြံပေး
အာဖရိက တစ်တိုက်လုံးအတွက် အားကျစရာခေါင်းဆောင်တစ်ယောက်ဖြစ်သူ ဝမ်ဂျီရာ မသိုင်း ဟာ လူမှုနဲ့သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ရေးရာပြောင်းလဲမှုတွေကို အသိပညာပေးတဲ့အတွေ့အကြုံ နှစ်ပေါင်း ၂၀ ကျော်ကြာ ရှိထားသူဖြစ်ပါတယ်။
သူမဟာ မိခင်ဖြစ်သူ ၂၀၀၄ ခုနှစ်အတွက် နိုဘယ်လ်ငြိမ်းချမ်းရေးဆုရှင် ဝမ်ဂါရီ မသိုင်းတည်ထောင်တဲ့ Green Belt လှုပ်ရှားမှု ကို ဦးဆောင်နေသူလည်းဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီလှုပ်ရှားမှုဟာ ကင်ညာမှာ အမျိုးသမီးတွေ သစ်ပင်စိုက်ခြင်းကနေ စွမ်းပကားမြှင့်တင်ဖို့ လုပ်ဆောင်တဲ့မြေပြင်က တိုင်းရင်းအဖွဲ့အစည်းဖြစ်ပါတယ်။
မသိုင်းဟာ အခုတော့ ကမ္ဘာ့ရင်းမြစ်များအင်စတီကျူ့ရဲ့ အာဖရိကနဲ့ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာမိတ်ဖက်အတွက် စီမံညွှန်ကြားရေးမှူးအဖြစ်တာဝန်ထမ်းဆောင်နေပြီ ဝမ်ဂါရီ မသိုင်းဖောင်ဒေးရှင်းရဲ့ ဥက္ကဋ္ဌလည်းဖြစ်ပါတယ်။
မသိုင်းဟာ အခုတော့ ကမ္ဘာ့ရင်းမြစ်များအင်စတီကျူ့ရဲ့ အာဖရိကနဲ့ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာမိတ်ဖက်အတွက် စီမံညွှန်ကြားရေးမှူးအဖြစ်တာဝန်ထမ်းဆောင်နေပြီ ဝမ်ဂါရီ မသိုင်းဖောင်ဒေးရှင်းရဲ့ ဥက္ကဋ္ဌလည်းဖြစ်ပါတယ်။
အရေးတယူလုပ်ဆောင်ချက်က ''ဒေသတွင်း'' ဖြစ်ရပါတယ်။ သစ်ပင်စိုက်ပျိုးရေးအခြေခံစွန့်ဦးတီထွင်စီးပွားရေးသမားတွေ၊ အရပ်ရွာဦးဆောင်တဲ့ သစ်တောသစ်ပင်စိန်းလမ်းရေးတွေ၊ ပြည့်ဖြိုးမြဲစွမ်းအင်နဲ့ ပြန်ထုတ်၊ပြန်သုံး၊ပြန်လည်ပတ်တဲ့စီးပွားရေးတွေကို ဒေသတွင်း ရှေ့ဆောင်အစီအစဥ်တွေကို ကျွန်မတို့ အားပေးဖို့ လိုအပ်တယ်။ အောက်ကနေ အထက်ကို ဦးတည်သွားတဲ့ ဒီလိုအားထုတ်မှုတွေကို ဘာလုပ်လုပ်ဖြစ်နိုင်ပါလားဆိုတဲ့ အားတက်မှုကို ကျွန်မ ခံစားရတယ်။
ဝမ်ဂျီရာ မသိုင်း
အစ်ဇဘဲ ဖာရီးယတ်စ် မိုင်ယာ, ချီလီ
အချိန်မတိုင်ခင် သွေးဆုံးခြင်း အရေး လှုပ်ရှားသူ
အစ်ဇဘဲ ဖာရီးယတ်စ် မိုင်ယာဟာ သူ့ရဲ့ ဓမ္မတာ ပုံမမှန်တာက သံသယဖြစ်စရာ လက္ခဏာတစ်ခုလို့ လုံးဝ မထင်ခဲ့ပါဘူး။ ဒါပေမဲ့ သူအသက် ၁၈ နှစ်အရွယ်မှာ သူဟာ အချိန်မတိုင်ခင် သွေးဆုံးတာအတွက် ကုသမှု ခံယူခဲ့ရပါတယ်။ ဒါက သားအိမ်က ကောင်းကောင်း အလုပ်မလုပ်တော့ရင် ဖြစ်တတ်ပြီး အသက် ၄၀ အောက် အမျိုးသမီးတွေရဲ့ ၁ ရာခိုင်နှုန်းလောက်မှာ ဒီလို အခြေအနေ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။
အဲဒီလို လက္ခဏာတွေကို သွေးဆုံးတဲ့ အမျိုးသမီးတွေ ကြုံတွေရတတ်ပေမဲ့ အသက်အတော်ငယ်ချိန်မှာ ဖြစ်တာ နည်းပါတယ်။ အဲဒါက သူ့ဘဝကို ဘယ်လို ရိုက်ခတ်တယ်ဆိုတာ ပွင့်ပွင်းလင်းလင်း ပြောပြီး အရိုးပွရောဂါနဲ့ နေထိုင်ရတဲ့အကြောင်းကိုလည်း သူက ပြောပါတယ်။
သူဟာ အသက် ၃၀ အရွယ် ဂျာနယ်လစ် ဖြစ်ပြီး လက်တင်အမေရိကမှာ အချိန်မတိုင်ခင် သွေးဆုံးခြင်း အတွက် ဒေသတွင်း ကွန်ရက်ကို တည်ထောင်ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီကနေ သတင်းအချက်အလက်တွေ ဝေမျှေတာ၊ ယုံတမ်းစကားတွေ ရှင်းလင်းတာနဲ့ အဲဒီရောဂါခံစားရသူတွေအတွက် လုံခြုံတဲ့နေရာတွေ ဖန်တီးပေးပါတယ်။
အိုလာနာ ရိုစကာကိုဗာ, ယူကရိန်း
ကလေးသူငယ်အခွင့်အရေးတက်ကြွလှုပ်ရှားသူ
ယူကရိန်းစစ်ပွဲမှာ ကလေးသူငယ်တွေရဲ့စိတ်ဒဏ်ရာလျော့ပါးသက်သာအောင်လုပ်ဆောင်တာဟာ အိုလာနာ ရိုစကာကိုဗာရဲ့ ရည်မှန်းချက်ဖြစ်ပါတယ်။ စိတ်ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာအထောက်အကူပေးတဲ့ ကလေးတို့အသံ အကူအညီပေးရေးအဖွဲ့ကို ပူးတွဲတည်ထောင်သူလည်းဖြစ်ပါတယ်။
အဲဒီအဖွဲ့ဟာ ၂၀၁၉ ခုနှစ်မှာ စတင်တဲ့ မြေပြင်အကူအညီပေးရေး ရှေ့ဆောင်အစီအစဥ်ဖြစ်ပြီး အိုလာနာ ရိုစကာကိုဗာဟာ ရုရှားကျောထောက်နောက်ခံပြုထားတဲ့ ဒွန်ဘက်စ်ဒေသ ခွဲထွက်ရေးသမားတွေက ယူကရိန်းကို စတင်တိုက်ခိုက်တဲ့တိုက်ပွဲအပြီး ၄ နှစ်အကြာမှာ စတင်ခဲ့တာြဖစ်ပါတယ်။
အဲဒီဖောင်ဒေးရှင်းဟာ စိတ်ပညာရှင် ၁၀၀ ကျော်ရှိတဲ့ စင်တာ ၁၄ ခုမှာအပြင် အခမဲ့ အရေးပေါ် အကူအညီပေးရေးဖုန်းလိုင်းကိုလည်း ထူထောင်ထားပါတယ်။ အဲဒီအစီအစဥ်ကနေ ကလေးသူငယ်နဲ့ အမျိုးသမီးထောင်သောင်းချီကို အကူအညီပေးထားပြီးဖြစ်ပါတယ်။
ရိုစကာကိုဗာဟာ အော်စကာဆု ဆန်ကာတင်စာရင်းမှာဖော်ပြခံရတဲ့ A House Made of Splinters မှတ်တမ်းရုပ်ရှင်မှာပါဝင်ခဲ့သလို War Through the Voices of Children ဆိုတဲ့ စာအုပ်ကို အဖွဲ့နဲ့အတူ ပူးတွဲထုတ်ထားပါတယ်။
ရူမိုင်သာ အယ်လ် ဘူဆိုင်ဒီ, အိုမန်
သိပ္ပံပညာရှင်
Women and Girls၊ You Are Part of the Climate Solution တို့ဟာ TED ဟောပြောချက်မှာ အိုမန် သိပ္ပံပညာရှင် ရူမိုင်သာ အယ်လ် ဘူဆိုင်ဒီ ၂၀၂၁ ခုနှစ်တုန်းက ပြောကြားခဲ့တဲ့ခေါင်းစဥ်တွေဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီဟောပြောချက်ဟာ ကြည့်ရှုသူ ၁ သန်းကျော်အထိရှိခဲ့ပြီး အာရပ်အမျိုးသမီးတွေရဲ့ အခွင့်အရေးကို ဦးဆောင်ပြောဆိုချက်အဖြစ် ထင်ဟပ်ပါတယ်။
အယ်လ် ဘူဆိုင်ဒီရဲ့ ကျွမ်းကျင်မှုက ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုဆိုင်ရာ အာရပ်လူငယ်ကောင်စီနဲ့ အိုမန်သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ရေးရာအသိုက်အဝန်းမှာ ဦးဆောင်နေရာတွေရရှိစေခဲ့ပါတယ်။
ပြည်ပအကူအညီပေးတဲ့အခါ ရာသီဥတုအရေးကိုလည်း အလေးထားတဲ့ အကူအညီတွေပေးပို့ဖို့ အမေရိကန်သမ္မတ ဘိုင်ဒန်အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့ကို သူအကြံပေးသလို ရေရှည်တည်တံ့တဲ့ခရီးသွားကဏ္ဍအတွက်လည်း ဂရင်းလန့်အစိုးရကို အကြံပေးပါတယ်။
သူဟာ ကမ္ဘာ့တောင်ဘက်စွန်းပိုင်းကို ရောက်တဲ့ အငယ်ဆုံး အိုမန်အမျိုးသမီးတစ်ဦးဖြစ်သလို အာရပ်အမျိုးသမီးတွေရဲ့စီးပွားရေးဆိုင်ရာညှိနှိုင်းဆွေးနွေးမှုစွမ်းရည်မြင့်မားရေး ကူညီဖို့ WomeX ဆိုတဲ့ ပလက်ဖောင်းကို ထူထောင်သူလည်းဖြစ်ပါတယ်။
ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုကို ကျော်လွှားဖို့ အဖြေတစ်ခုက အမျိုးသမီးနဲ့ အမျိုးသမီးငယ်တွေကို စွမ်းရည်မြှင့်တင်ဖို့ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီအမျိုးသမီးတွေက သက်ဆိုင်ရာရပ်ရွာလူမှုအသိုက်အဝန်းတွေမှာ ပြန်ပြီး အကျိုးပြုနိုင်လေလေ အိမ်လို့ကျွန်မတို့ခေါ်ဝေါ်နေတဲ့ ဒီကမ္ဘာကြီးကို ကာကွယ်နိုင်မယ့် အမြင်တွေ လုပ်ဆောင်ချက်တွေလည်း ရှိလာပါလိမ့်မယ်
ရူမိုင်သာ အယ်လ် ဘူဆိုင်ဒီ
အန်နာ ဟတ်တူနန်, ဖင်လန်နိုင်ငံ
ကာဗွန်ထုတ်လွှတ်မှုရဲ့ရိုက်ခတ်မှုဆိုင်ရာကျွမ်းကျင်သူ
ရေရှည်တည်တံ့တဲ့ပို့ဆောင်ဆက်သွယ်ရေးဖြစ်လာဖို့ အားသန်သူတစ်ဦးဖြစ်တာကြောင့် ၂၀၂၁ ခုနှစ်မှာ ဥရောပစိမ်းလမ်းမြို့တော်အဖြစ် နာမည်ပေးခံရတဲ့ ဖင်လန်နိုင်ငံတဲက လာတီမြို့မှာ ပြည့်ဖြိုးမြဲစွမ်းအင်၊ သန့်ရှင်းစွမ်းအင်နဲ့ စမတ်သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးကဏ္ဍကို တိုးတက်အောင် အန်နာဟတ်တူတန် ကြိုးပမ်းနေပါတယ်။
မြို့ခံတွေအနေနဲ့ စက်ဘီးစီးတာ ဒါမှမဟုတ် အများပြည်သူသုံးပို့ဆောင်ရေးစနစ်ကို အသုံးပြုတာလို သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်နဲ့ကိုက်ညီတဲ့ ပို့ဆောင်ရေးစနစ်ကို အသုံးပြုရုံနဲ့ ခရစ်ဒစ်ကို ရယူနိုင်တဲ့ အပလီကေးရှင်းကို ကမ္ဘာပေါ်မှာ ပထမဆုံး စတင်ပြီး ကာဗွန်ထုတ်လွှတ်မှုကို အလဲအလှယ်လုပ်နိုင်တဲ့စိတ်ကူးကောင်းကို ဦးဆောင်နေသူလည်း ဖြစ်ပါတယ်။
၂၀၃၀ ပြည့်နှစ်ရောက်တဲ့အခါ ဥရောပမြို့ကြီးတွေမှာ ရာသီဥတုဆိုင်ရာ မျှတမှုဖြစ်လာရေးအတွက် အထောက်အကူပြုတဲ့ ကာဗွန်ထုတ်လွှတ်မှု သုညဖြစ်တဲ့မြို့ကြီးများ(NetCarbonCitites)အဖွဲ့အတွက် အကြံပေးလုပ်ဆောင်နေသူလည်းဖြစ်ပါတယ်။
ဟတ်တူနိန်ဟာ တခြားသူတွေလည်း ရေရှည်တည်တံ့တဲ့ပို့ဆောင်ရေးစနစ်ကို စိတ်ဝင်စားပြီး မြို့ကြီးတွေမှာ အနာဂတ်သွားရေးအတွက်အသုံးပြုလာနိုင်တယ်လို့ သူ ယူဆတဲ့ စက်ဘီးစီးတာကို အသိပညာပေးဖို့လည်း အားသန်သူဖြစ်ပါတယ်။
ကမ္ဘာတဝန်းက မြို့တော်စည်ပင်သာယာအာဏာပိုင်တွေဟာ ကိုယ့်မြို့မှာနေထိုင်သူတွေ ရေရှည်တည်တံ့တဲ့ဘဝကို ပိုပြီး ပိုင်ဆိုင်နိုင်အောင် ကြိုးပမ်းကြတဲ့ လူတော်တွေနဲ့ပြည့်နေပါတယ်။ ကိုယ့်ကဏ္ဍကို ကိုယ်လုပ်ပါ။ ပါဝင်ပါ။ ပြုပြင်ပြောင်း လဲမှုရဲ့ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းအဖြစ်ပါဝင်ပါ။
အန်နာ ဟတ်တူနန်
ဘာစီမာ အက်ဘ်ဒူရာမန်, အီရတ်
ပတ်ဝန်းကျင်နဲ့ကိုက်ညီတဲ့အဆောက်အအုံတွေပေါ်ထွက်ရေး စွန့်ဦးထီထွင်လုပ်ငန်းရှင်
၂၀၁၄ ခုနှစ်မှာ အစ္စလာမ္မစ်နိုင်ငံတော်အဖွဲ့(IS)က ဘာစီမာ အက်ဘ်ဒူရာမန်ရဲ့ မိခင်နိုင်ငံ အီရတ်ရဲ့နေရာတော်တော်များများကို ထိန်းချုပ်လိုက်တဲ့အခါ သူဟာ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုက တက္ကသိုလ်တစ်ခုမှာ ကျောင်းတက်နေဆဲအချိန်ပါ။
အဆောက်အအုံဖွဲ့စည်းပုံအင်ဂျင်နီယာ အက်ဘ်ဒူရာမန်တစ်ယောက် မဟာတန်းပြီးလို့အိမ်ပြန်တဲ့အခါ တိုက်ပွဲကြောင့် အီရတ်နိုင်ငံက မြို့အများစုပျက်စီးသွားတဲ့မြို့အများစုကို အကူအညီပေးဖို့ နည်းလမ်းကို တွေ့ခဲ့ပါတယ်။
သူဟာ အီရန်မှာ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်နဲ့ကိုက်ညီတဲ့အဆောက်အအုံတွေဖြစ်ရေးရည်ရွယ်တဲ့ပထမဆုံး ရှေ့ဆောင်အစီအစဥ် KESK ကို ဖွဲ့စည်းခဲ့ပါတယ်။ ပတ်ဝန်းကျင်နဲ့ကိုက်ညီတဲ့အဆောက်အအုံတွေ ဖန်တီးတာဟာ အီရတ်မှာ ဘိုးစဥ်ဘောင်ဆက် သုံးစွဲလာခဲ့တဲ့ဆောက်လုပ်ရေးနည်းလမ်းတွေထက် စွမ်းအင်သုံးစွဲမှုနည်းပါးတဲ့နည်းပညာနဲ့ ပစ္စည်းတွေကို အသုံးပြုပြီး တည်ဆောက်မှုဖြစ်တယ်ဆိုတာကို သူတွေ့ရှိခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။
ဒီနေ့အဆောက်အအုံဆောက်လုပ်တဲ့နည်းလမ်းတွေဟာ အနာဂတ်မျိုးဆက်တွေအတွက်ပါ အကျိုးရှိနေစေမယ့် နည်းလမ်းတွေဖြစ်ဖို့ သူအားထုတ်နေပါတယ်။
ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှု အကျပ်အတည်းအရေး ကျွန်မ သိပ်ပြီး ဒေါသဖြစ်မိတယ်။ ဒီအရေးမှာ ဖြစ်လာနိုင်တဲ့အန္တရာယ်တွေ လျော့ပါးရေး အဖြေမရှာဘဲနဲ့ လူတွေ အေးအေးဆေးဆေးနေနိုင်လွန်းတာကိုလည်း ကျွန်မ မခံစားနိုင်ဘူး။
ဘာစီမာ အက်ဘ်ဒူရာမန်
အာမီနာအယ်လ်ဘစ်ရှ်, ဆီးရီးယား
လူမူကူညီရေးစေတနာ့ဝန်ထမ်း
၂၀၁၇ ခုနှစ်က ဆီးရီးယားပြည်တွင်းစစ်ပြင်းထန်လာတဲ့အခါ အာမီနာအယ်လ်ဘစ်ရှ် ဟာ လူမူကူညီရေးအဖွဲ့တွေထဲမှာ ပထမဆုံးအမျိုးသမီးစေတနာ့ဝန်ထမ်းဖြစ်လာပါတယ်။ လူ့အသက်တွေကို ကာကွယ်ပေးဖို့ နဲ့ ဒဏ်ရာရသူတွေကို အရေးပေါ် ကုသပေးဖို့ ဖွဲ့စည်းထားတဲ့ White Helmets - ဦးထုပ်ဖြူအဖွဲ့မှာ စေတနာ့ဝန်ထမ်းဖြစ်ဖို့သူဆုံးဖြတ်ခဲ့တာပါ။
သူဟာ ၂၀၂၃ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလက ဆီးရီးယားနဲ့တူရကီငလျင်ကြောင့် ထိခိုက်ဒုက္ခရောက်ခဲ့သူတွေကိုလည်း ကူညီခဲ့ပါတယ်။အဲဒီအချိန်ကဆို သူ့ရဲ့မိသားစုဝင်တွေနဲ့ အိမ်နီးချင်းမိတ်ဆွေတွေလည်းငလျင်အပျက်အစီးပုံတွေကြားပိတ်မိနေခဲ့တာပါ။
လက်ရှိမှာတော့ အာမီနာဟာ ဆီးရီးယားမြောက်ပိုင်းကတိုက်ပွဲတွေဖြစ်ပွားနေတဲ့ဒေသတွေမှာ အမျိုးသမီးတွေရဲ့ ဘဝတိုးတက်စေရေးလှုပ်ရှားဆောင်ရွက်နေပါတယ်။စီးပွားရေးဆိုင်ရာစီမံခန့်ခွဲမှုဘာသာရပ်ကိုလေ့လာဆည်းပူးနေတဲ့သူဟာ ငြိမ်းချမ်းတဲ့ဆီးရီးယားနိုင်ငံဖြစ်ဖို့ဆိုတာသူ့ရဲ့အိပ်မက်ဖြစ်ပါတယ်။
ဂျနီဖာ အူချန်ဒူ, နိုင်ဂျီးရီးယား
စိတ်ကျန်းမာရေးအသိပညာပေးမျှဝေသူ
ဂျနီဖာ အူချန်ဒူတည်ထောင်တဲ့ လူငယ်ဦးဆောင်အဖွဲ့ SustyVibes ရဲ့ရည်ရွယ်ချက်ဟာ ကမ္ဘာမြေအတွက် ရေရှည်တည်တန့်တဲ့လုပ်ဆောင်ချက်တွေ လုပ်ရာမှာ လုပ်လည်းလုပ်နိုင်၊ ကိုယ်နဲ့လည်းဆက်နွယ်ပြီး ခပ်လန်းလန်းဖြစ်ဖို့ ဖြစ်ဖို့ဖြစ်ပါတယ်။
အူချန်ဒူတစ်ယောက် မကြာသေးခင်တုန်းက လုပ်ဆောင်ထားတာကတော့ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုအကျပ်အတည်းက အာဖရိကတိုက်သားတွေအပေါ် အထူးသဖြင့် လူငယ်တွေရဲ့ စိတ်ကျန်းမာရေးအပေါ် ဘယ်လောက်အထိ ရိုက်ခတ်မှုရှိလဲဆိုတာကို သိအောင်ကြိုးမှုဖြစ်ပါတယ်။
၂၀၂၂ ခုနှစ်မှာ သူဟာ The Eco-Anxiety Africa စီမံချက်ကို ဖော်ဆောင်ပြီး သုတေသန၊ ပညာပေးနဲ့ ရာသီဥတုဆိုင်ရာအသိပညာပေးမှု စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာကုထုံးတွေကနေတဆင့် အာဖရိကန်တွေကြားက ရာသီဥတုဆိုင်ရာခံစားချက်တွေကို အလေးထား ဆောင်ရွက်ပေးနေတာဖြစ်ပါတယ်။
သူ့ရည်ရွယ်ချက်ကတော့ လူတွေနဲ့ အဖွဲ့အစည်းတွေဟာ ရာသီဥတုနဲ့ဆိုင်တဲ့စိတ်ခံစားတွေအကြောင်း သင်ယူကြတဲ့အခါ ခက်ခဲပြီး တခါတလေမှာ သက်တောင့်သက်သာမဖြစ်လှဘူးဆိုတဲ့ စိတ်တွေကို ပြောင်းလဲဖို့ လုပ်ဆောင်တာဖြစ်ပါတယ်။
ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုအကျပ်အတည်းနဲ့ပတ်သက်လာရင် စိတ်ခံစားချက် တစ်ထွေကြီးဖြစ်တာကို ကျွန်မလည်းတွေ့ကြုံခဲ့ရတယ်။ လုပ်လို့မစွမ်းသာဘူးဆိုတဲ့အချက်ကို ငါလုပ်နိုင်တာကို အကောင်းဆုံးလုပ်မယ်ဆိုတဲ့အတွေးမျိုးဝင်လာပြီး ငြိမ်းချမ်းမှုရအောင် တဖြည်းဖြည်းချင်းကြိုးစားတာဖြစ်ပါတယ်။ တခြားသူတွေကို ကျွန်မလိုပဲ အတူရပ်တည်ဖို့ ကြိုးပမ်းတာက ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုနဲ့ပတ်သက်တဲ့ ကျွန်မခံစားချက်တွေကို သက်သာရာရစေတယ်။
ဂျနီဖာ အူချန်ဒူ
အမျိုးသမီး ၁၀၀ ဆိုတာဘာလဲ
ဘီဘီစီ အမျိုးသမီး ၁၀၀ ဆိုတာ ကမ္ဘာတဝန်းက အတုယူ အားကျဖွယ်ရာ သြဇာရှိ အမျိုးသမီး အယောက် ၁၀၀ ရဲ့ နာမည်တွေဖြစ်ပါတယ်။ ဘီဘီစီက သူတို့ရဲ့ ရုပ်သံမှတ်တမ်းတွေ၊ ရုပ်သံဆောင်းပါးတွေ၊ အင်တာဗျူးတွေကို ဖန်တီးပြီး အမျိုးသမီးတွေကို အလေးပေး ရှေ့တန်းတင်တဲ့ သူတို့ဘဝ သူတို့ဇာတ်ကြောင်းတွေကို ဘီဘီစီ ပလက်ဖောင်းတွေအားလုံးမှာ ဖြန့်ချိ ထုတ်လွှင့် တင်ဆက်ပါတယ်။
အင်စတာဂရမ်နဲ့ ဖေ့ဘွတ်ခ်မှာ BBC 100 Women ဆိုပြီး ဖော်လိုလုပ်နိုင်ပါတယ်။ #BBC100Women ဆိုတဲ့ ဟတ်ရှ်တက်ခ်ကို သုံးပြီးတော့လည်း လူမှုကွန်ရက်စာမျက်နှာတွေထက်မှာ ရေးသား ပါဝင်နိုင်ပါတယ်။
အမျိုးသမီး ၁၀၀ ကို ဘယ်လို ရွေးသလဲ
ဘီဘီစီ ရဲ့ အမျိုးသမီး ၁၀၀ အဖွဲ့က ကမ္ဘာတလွှား အသံလွှင့်ဌာန နဲ့ မီဒီယာအက်ရှင် တို့ရဲ့ ကွန်ရက်တွေကနေရတဲ့ အချက်အလက်တွေကို စုဆောင်းပြီး စာရင်းပြုစုပါတယ်။
ပြီးခဲ့တဲ့ တစ်နှစ်အတွင်း သတင်းခေါင်းကြီးမှာ ဖော်ပြခံခဲ့ကြရ သူတွေ၊ အရေးကြီး သတင်းတွေမှာ လွှမ်းမိုးခဲ့ကြသူတွေ၊ စိတ်ဝင်စားစရာ ကောင်းတဲ့ အမျိုးသမီးတွေ၊ နယ်ပယ် တခုခုမှာ ထူးချွန် အောင်မြင်ခဲ့ကြသူတွေ၊ ထိပ်တန်းသတင်းတွေထဲမှာ မပါပေမဲ့ လူ့ဘောင်အသိုင်းအဝိုင်အပေါ် တနည်းနည်းနဲ့ သြဇာသက်ရောက်မှု ရှိသူတွေကို ရှာဖွေ စုဆောင်းခဲ့ကြပါတယ်။
နာမည်အချို့ကိုတော့ ဒီနှစ်အတွက် ထူးချွန်ထင်ရှားအမျိုးသမီး ၁၀၀ စုစည်းချက်နဲ့ကိုက်ညီအောင် ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုနဲ့ အဲဒီပြောင်းလဲမှုကြောင့် ရိုက်ခတ်မှုဒဏ်ကို မမျှအောင်ခံရတဲ့ ကမ္ဘာတဝန်းက အမျိုးသမီးကြီးငယ်တွေထဲကမှ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုအရေးရှေ့တန်းက ဦးဆောင်သူ ၂၈ ဦးနဲ့ တခြားသဘာဝပတ်ဝန်းကျင်အရေးလှုပ်ရှားသူ ခေါင်းဆောင်တွေကို ရွေးချယ်ထားပါတယ်။
နိုင်ငံရေးရပ်ဝန်း၊ လူမှုအသိုက်အဝန်း နယ်ပယ်ပေါင်းစုံက အသံတွေကို ကိုယ်စားပြုထားသလို အမြင်သဘောထားကွဲလဲတဲ့အကြောင်းအရာခေါင်းစဥ်တွေအောက်က နာမည်တွေလည်းပါဝင်သလို ကိုယ်ပိုင်အပြောင်းအလဲဖန်တီးတဲ့အမျိုးသမီးတွေကိုလည်း ဆန်ကာတင်စာရင်းထဲ ထည့်သွင်းခဲ့ပါတယ်။
နာမည်တွေကို နောက်ဆုံးအဆင့်ရွေးချယ်မှုမလုပ်ခင်မှာ ဒေသတွင်းကိုယ်စားပြုခွင့်နဲ့ ဘက်မလိုက်မှုတို့နဲ့အတူ ဒီစာရင်းကို ချိန်ညှိတိုင်းတာထားပါတယ်။
ရူ ပဗေ ဒလမ်း ညွှ န်၄၅၀၀ ယ် ယူ ရန် အကြော င်း အရာ ခေါ င်း စဉ် များ စီး ပွား ရေး အဆော က် အအုံ များ ဘာ သာ စကား ကိ ရိ ယာ များ ကျွ န်ု ပ် တို့၏ အကူ အညီ ကို ပို င် ဆို င် သည် အိ န္ ဒိ ယအပြ ည် ပြ ည် ဆို င် ရာ အမှ န် တကယ် စွ မ်း ရည်။ ခွ င့် ပြု ချ က် သည် ခွဲ ခြ မ်း စိ တ် ဖြာ မှု မရှိ ပဲ၀ ယ် သူ တစ် ဦး ဖြ စ် သည်။ Ushki သည် Amitkumar Sunat၏ လက် ရှိ မှ တ် ပုံ တင် လမ်း ညွှ န် ကို လူ့ ညွှ န် ကြား ချ က် ကို ရွေး ချ ယ် နို င် သူ အား ဝေ မျှ နေ ပုံ ရသည်
ဖျက်သိမ်းခြင်းကိုပြီးဆုံးပါပြီ။ သို့သော်အသုံးပြုသူအချက်အလက်ကိုပေးနိုင်ပါသည်။ သို့သော်ပြီးပြည့်စုံသောစကားလက်ဆုံကျမှုကိုမဖြိုဖျက်နိုင်သော်လည်းညွှန်ကြားချက်များတိုးတက်နိုင်သည်။ ပထမတစ်ခုမှာကမ္ဘာကိုလူ့အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုအဖြစ်ထိန်းသိမ်းရန်ဖြစ်သည်။ ဘာသာစကားသည်လူ့အဖွဲ့အစည်း၏ဘာသာစကားဖြစ်သည်