मॅरेथॉनमध्ये खूप घाम गाळावा लागतो. म्हणूनच काही पेयांपासून सुरुवात करुयात. केनियामध्ये पहिली पसंती अर्थातच चहाला असते. चहामध्ये साखर घातल्याने या धावपटूंना ऊर्जा मिळते.

केनियाच्या अनेक धावपटूंना गोड चहा आवडतो. त्यांच्या डाएटमधल्या एकूण कर्बोदकांपैकी एक पंचमांश भाग हा साखर असल्याचं एका अभ्यासात आढळलंय.

रंजक बाब म्हणजे सराव करत असताना काही धावपटू पाण्यापेक्षाही जास्त चहा पितात. पाच कप चहा म्हणजे जवळपास 450 कॅलरीज.

15 चमचे साखर कदाचित खूप जास्त वाटेल, पण या धावपटूंना मोठा पल्ला गाठायचा असतो.

यानंतर पाळी येते अन्नपदार्थांची

पूर्व आफ्रिकन खाद्यसंस्कृतीमधल्या मक्याचं पीठ वापरून तयार करण्यात येणाऱ्या लापशीसारख्या - उगाली या पदार्थाला पहिली पसंती देण्यात येते.

हा पदार्थ साधा असला तरी हाच पदार्थ केनियाच्या धावपटूंच्या एनर्जीचं रहस्य आहे. ते सेवन करत असलेल्या एकूण कॅलरीजपैकी एक चतुर्थांश कॅलरीज यातून मिळतात.

पण टोकियोमध्ये त्यांना काही बदल करावे लागतील. ब्रिजिड सांगतात, "बाकीच्या देशांमध्ये आम्हाला केनियासारखी उगाली मिळत नाही. तिथे आम्ही भात, स्पॅगेटी किंवा मग चिकन आणि मासे खाऊ."

पण आपण त्यांचं सध्याचं डाएट पाहूयात. एक वाटी उगाली त्यांना पुरणार नाही. त्यांना 2 वाट्या लागतील.

उगाली पोषक असली तरी उद्दिष्टं गाठायचं असेल, तर एनर्जी देणारे आणखी पदार्थ खावे लागतील.

आणि फक्त लापशी खाऊन भागणार नाही. म्हणून ते आणखी काय खातात, ते पाहूयात.

मांसाहाराने नक्कीच मदत मिळेल. पण ही तर सुरुवात आहे.

बीफमधून प्रथिनं मिळत असली तरी अनेक प्रसिद्ध केनियन धावपटू प्रथिनांसाठी दूध आणि कडधान्यांचं सेवन करतात. त्यामुळे तेही आपण घेऊ

चाय या तंगाविझी या केनियन गोड पदार्थात दुधाचा प्रामुख्याने वापर केला जातो. यात चहा, आलं आणि काही मसाले घातले जातात. या ॲथलीट्सच्या डाएटमध्ये आपण या पदार्थाचे 2 कॅप घालू. यातून 320 पेक्षा जास्त कॅलरीज मिळतील.

एल्युडला आणखी एक स्थानिक पदार्थ आवडतो. "मुरसिक! हे आंबवलेलं दूध असतं. खेळाच्या दृष्टीने हा पदार्थ महत्त्वाचा आहे. कारण तुम्ही याचं सेवन केल्यास तुमची पचनक्रिया वेगाने होते. त्यामुळे अन्न लवकर पचतं," ते सांगतात.

एक कप शिजवलेला राजमा उगालीसोबत चांगला लागतो. आणि यातून 120 कॅलरीजही मिळतात. पण असं असलं तरी आपल्याला अजून कॅलरीजची गरज आहे. म्हणून आता पाळी बटाट्याची!

केनियाचे आघाडीचे अनेक धावपटू भरपूर भात, बटाटे आणि ब्रेड खातात. त्यांच्या एकूण गरजेच्या एक चतुर्थांश कॅलरीज आणि एक तृतीयांश कर्बोदकं त्यांना या साध्या - रोजच्या आहारातल्या पदार्थांतून मिळतात. मैलोन् मैल धावणाऱ्या या खेळाडूंसाठी हे गरजेचं असतं.

आता पाहूयात 2 वाट्या भात आणि 1 वाटी उकडलेलं रताळं खाऊन किती फरक पडेल.

यातून महिला मॅरेथॉनपटूंना स्पर्धा पूर्ण करण्यासाठी आवश्यक तितकी ऊर्जा मिळेल का? हो!

ब्रिजिडने 2019मध्ये शिकागो मॅरेथॉन जिंकली तेव्हा त्यांना जवळपास 1,666 कॅलरीज लागल्या होत्या.

म्हणजे एका सामान्य महिलेने दिवसभरात जितकं अन्न सेवन करणं सूचित असतं तितकी एनर्जी त्यांनी फक्त 2 तास 14 मिनिटांत वापरली होती!

आता पुन्हा मागे जाऊयात एल्युड किपचोजकडे. त्यांचं वजन जास्त आहे आणि ते ब्रिजिडपेक्षा जास्त वेगाने धावतात. म्हणूनच त्यांना अंतिम रेषेपर्यंत पोहोचण्यासाठी ब्रिजिडपेक्षा जास्त एनर्जीची गरज आहे.

त्यांना एकीकडे प्रोत्साहन देतानाच त्यांच्या डाएटमध्ये आता काही अंडी, कोबी आणि स्थानिक पालेभाज्यांचा समावेश करुयात.

आता कसं! 2 अंडी आणि मिश्र भाज्यांमुळे एल्युडला आणखी 260 कॅलरीज मिळाल्या.

इथे वेगळे घटक आहेत स्थानिक पालेभाज्या. यात पालकसारखी दिसणारी मानागु आहे, तमालपत्र आणि इतर मसाले आहेत.

यात सुकुमा ही आहे. ही भाजी केल (Kale) सारखी दिसते आणि पूर्व आफ्रिकेत मुबलक मिळते.

"आम्ही सुपरमार्केटमधून भाज्या विकत घेत नाही. इथे आम्ही कोबी आणि पालकचं पीक घेतो. आमची जमीन सुपीक असल्याने आम्हाला सहसा केमिकल्स वापरावी लागत नाहीत," ब्रिजिडनी बीबीसीला सांगितलं.

आपण जवळपास शेवटाकडे आलोय! आता फक्त अंतिम रेषेपार पोहोचण्यासाठी एक नाश्त्याचा पदार्थ हवा.

इतरांप्रमाणेच केनियाच्या यशस्वी धावपटूंनाही मध्येच थोडंसं खायला आवडतं. आणि फळं यासाठीचा उत्तम स्थानिक पर्याय.

"विशेषतः मला वेगवेगळी फळं खायला आवडतात. आज केळं खाल्लं तर उदया कलिंगड, त्यानंतर संत्र, त्याच्या पुढच्या दिवशी आंबा," ब्रिजिड सांगतात.

सॉफ्ट ड्रिंकही आवडत असल्याची कबुली त्या देतात.

पण सध्यातरी सकस आहाराकडेच पाहूयात. आपण 100 कॅलरीज देणारं केळं निवडू.

स्टेडियम दुमदुमुन गेलंय! 2018मध्ये एल्युडने जागतिक विक्रम नोंदवला तेव्हा त्यांनी 2,322 कॅलरीज वापरल्या होत्या.

साधारण पुरुषाला दिवसभरासाठी 2,500 कॅलरीज गरजेच्या असतात. एल्युडने जवळपास इतक्याच कॅलरीज फक्त 2 तास 1 मिनिट आणि 39 सेकंदात वापरल्या.

एल्युडचा रोजचा आहार पाहूयात. त्यांना इतक्या कॅलरीज आणि कर्बोदकं मिळतात तरी कुठून?

एल्युड किपचोज आणि ब्रिजिड कोसगाय हे दोघेही टोकियो 2020 ऑलिंपिकमध्ये सहभागी होत आहेत.

गेली काही वर्षं ऑलिंपिकच्या मॅरेथॉनवर पूर्व आफ्रिकेतल्या ॲथलीट्सचा दबदबा राहिलाय. या डाएटसोबतच त्यांच्या शरीराचा बांधा आणि रिफ्ट व्हॅलीसारख्या समुद्रसपाटीपासून उंचावर असलेल्या जागी केलेल्या सरावाचा त्यांच्या यशात मोठा वाटा आहे.

संतुलित आहार अतिशय महत्त्वाचा असल्याचं एल्युडनी आमच्याशी बोलताना सांगितलं. "ॲथलेटिक्स अगदी बांधकाम व्यवसायासारखं आहे. तुम्ही तुमचे हात वापरून काम करता, सिमेंट मिक्स करता आणि बाकी गोष्टी करता. माझा सांगायचा हेतू हा, की पुरेशी ऊर्जा मिळण्यासाठी तुम्ही काय खाता हे अतिशय महत्त्वाचं असतं.

एकीकडे अनेक प्रतिष्ठेच्या खेळांमध्ये अत्याधुिक अन्न शास्त्र आणि विशिष्ट उद्दिष्टासाठी तयार करण्यात आलेली पौष्टिक उत्पादनं वापरण्यावर भर असतानाच अतिशय यशस्वी असणारे काही खेळाडू दुसरीकडे साध्या, सोप्या, नैसर्गिक अन्नातून ऊर्जा मिळवण्याला प्राधान्य देतात, हे लक्षात ठेवायला हवं.